चालू घडामोडी 10, डिसेंबर 2024 | RBI चे ‘MuleHunter.AI’ म्हणजे काय ?

Important Affairs

07-12-2024

चालू घडामोडी 07, डिसेंबर 2024 | महाराष्ट्रात पुन्हा एकदा 2 उपमुख्यमंत्री | Deputy CM of Maharashtra 2024

[ Deputy CM in maharashtra, maharashra election, who is maharashtras new cm , maharashtra che navin Mukhyamantri kon, shree Devendra fadavnis, shree Eknath shinde, shree Ajit dada pawar, shiv sena, bjp, rashtravadi congress, upamukhyamantri, maharashtra vidhansabha nivadnuk, vidhansabha mantri, konakade konte khate, cabinet mantri, arthamantri, vittamantri, maharashtrache gruhmantri kon ahe, khatevatap, legislative assembly of maharashtra, maharashtra vidhansabha adhyaksha kon ahe, rajya ani tyanche Mukhyamantri, Mukhyamantri kon, rajya sarkara babat sanvidhan kay sangte, upmukhyamantri he sanvidhanik pad nahi, upmukhyamntri nemka kon astat, upmukhyamantryanchi niyukti anni pad kadun ghene, upmukhyamantru ka banivle jaatat, rajkiya tadjod, jatiya shamikaran, samaveshak bhavna, pashantargat karan, bharatche pahile upmukhyamantri kon hote, bhartat kiti rajyaat upmukhyamantri ahet, 2 upmukhyamantri asnare rajya, ajit pawar yani upmukhyamntri padachi shapath kiti veles ghetli, tcs chalu ghadamodi, ibps chalu ghadamodi, current Affair, chalu Ghadamodi Marathi, current Affair marathi madhe, 2024 cha chalu Ghadamodi, police Bharti chalu Ghadamodi, police Bharti prashnasanch, police Bharti GK prashna, Mpsc chalu Ghadamodi, sarkari Naukri, sarkari job, sarkari yojna, Maharashtra cha chalu Ghadamodi, Maharashtra government yojna, PSI syllabus, PSI cutoff, police Bharti syllabus, police Bharti cutoff, police Bharti merit, MPSC Sathi book, MPSC Sathi pustak, police Bharti Sathi pustak, police Bharti magil prashnapatrika, MPSC previous years question papers, Mumbai police Bharti, Mumbai police Bharti Lekhi kadhi ahe, government GR, police Bharti result, MPSC result, SSC GD merit, sscgd syllabus, army Bharti merit, army Bharti result, UPSC Marathi, combine pariksha, talathi, talathi syllabus, talathi cutoff, talathi book list, talathi result, talathi merit, talathi jaga kiti ahe, saralseva exam, saralseva pariksha, saralseva result, zilha parishad Bharti, zilha parishad prashnapstrika, dinvishesh, Chalu Ghadamodi Marathi madhun, current Affair marathi madhe, headline-news, maharashtra-news, jhattpatt-batmya, pib, marathi batmya, government new channel, Pib, akashvani, the Hindu, Indian express, Loksatta, Lokmat, Dainik Bhaskar, sansad news, editorial, sampadkiya, vishleshan, Loksabha news, rajyasabha news, SSC GD notes, sscgd question papers, sscgd exam answer, results, SSC GD admit card, sscgd ground, exam centre ]

महाराष्ट्रात पुन्हा एकदा 2 उपमुख्यमंत्री

Deputy CM of Maharashtra 2024

Subject : GS - राज्यशास्त्र

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) खालील विधानांपैकी योग्य विधान/ विधाने असलेला पर्याय निवडा ?

अ) घटनेच्या कलम १६४ मध्ये राज्य सरकारच्या स्थापनेचा उल्लेख आहे.

ब) उपमुख्यमंत्री हे घटनात्मक पद आहे.

क) श्री अजितदादा पवार यांनी 6 वेळा उपमुख्यमंत्री पदाची शपथ घेतली आहे.

पर्याय :

1. फक्त अ बरोबर

2. अ आणि ब बरोबर

3. अ आणि क बरोबर

4. अ, ब आणि क बरोबर

उत्तर : अ आणि क बरोबर

उपमुख्यमंत्री हे घटनात्मक पद नाही.

उपमुख्यमंत्री पद आणि त्या संदर्भात भारतीय राज्यघटनेतील तरतूदी यांबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

• महाराष्ट्रात श्री एकनाथ शिंदे आणि श्री अजितदादा पवार यांनी उपमुख्यमंत्री पदाची शपथ घेतली.

• वास्तविक पहाता या उपमुख्यमंत्री पदाला कोणतेही संविधानिक आधार नाही.

• घटनेत उपमुख्यमंत्री किंवा उपपंतप्रधान या पदाचा उल्लेख देखील नाही.

राज्य सरकारा बाबत संविधान काय सांगते ?

• घटनेच्या कलम 164 मध्ये राज्य सरकारच्या स्थापनेचा उल्लेख आहे.

• कलम 164 नुसार राज्यपाल विधानसभेत बहुमत असलेल्या पक्षाच्या नेत्याला मुख्यमंत्री म्हणून निवडतात.

• आणि त्यानंतर मुख्यमंत्र्यांच्या सल्ल्याने इतर मंत्री निवडले जातात.

उपमुख्यमंत्री हे संविधानिक पद नाही

• ज्याप्रमाणे भारताच्या राज्यघटनेत उपराष्ट्रपती पद, उपराष्ट्रपती पदाची निवडणूक, त्यांचे काम, उपराष्ट्रपतींचे वेतन, भत्ता, कार्यकाळ यांचा उल्लेख आहे.

• भारताच्या राज्यघटनेत तसा कुठेही उपमुख्यमंत्री किंवा उपपंतप्रधान या नावाचा उल्लेख नाही.

• त्यामुळे उपमुख्यमंत्री हे संविधानिक पद (घटनात्मक पद) नाही.

मंग उपमुख्यमंत्री नेमकं कोण असतात ?

• उपमुख्यमंत्री हे एक राजकीय पद आहे.

• राजकीय वाटाघाटी आणि स्थिर सरकारासाठी केलेली ही एक तरतूद आहे.

• उपमुख्यमंत्री हे मंत्री मंडळातील कॅबिनेटमंत्री असतात.

• उपमुख्यमंत्री शपथ देखील कॅबिनेटमंत्री म्हणूनच घेतात, त्यानंतर मुख्यमंत्रांच्या शिफारसीवर राज्यपाल त्याना उपमुख्यमंत्री पदाचा दर्जा देतात.

• खरं तर उपमुख्यमंत्री पदाची खरी ताकद त्यांच्याकडे असणाऱ्या खात्याकडे असते.

उपमुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती आणि पद काढून घेणे

• उपमुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती आणि उपमुख्यमंत्री पद काढून घेणे हे पूर्णपणे मुख्यमंत्र्यांच्या निर्णयावर अवलंबून असते.

• मुख्यमंत्री एकापेक्षा जास्त उपमुख्यमंत्री नियुक्त करू शकतात.

• उदाहरणार्थ : सध्या महाराष्ट्रात 2 उपमुख्यमंत्री आहेत.

• आंध्र प्रदेशात श्री जगनमोहन रेड्डी यांच्या सरकारमध्ये एकूण 5 उपमुख्यमंत्री होते.

उपमुख्यमंत्री का बनविले जातात ?

राजकीय तडजोड :

• ज्यावेळेस निवडणुकीमध्ये कोणत्याही एका पक्षाला बहुमत मिळत नाही त्यावेळेस दोन किंवा अनेक पक्ष किंवा अपक्ष उमेदवार एकत्र येऊन सरकार स्थापन केले जाते.

• त्यावेळेस सरकारला स्थिरता प्राप्त करण्यासाठी उपमुख्यमंत्री बनवले जातात.

सर्व समावेशक भावना आणि जातीय समीकरण :

• सरकार स्थापन झाल्यानंतर एका जातीचा मुख्यमंत्री बनविला तर दुसरी जात नाराज होऊन नये म्हणून दुसऱ्या प्रबळजातीला उपमुख्यमंत्री देऊन जातीय समीकरण साधले जाते.

• उपमुख्यमंत्री हे सर्वसमावेशकतेला चालना देणारे विविध प्रदेश, समुदाय किंवा राज्यातील स्वारस्य गटांचे प्रतिनिधित्व करतात.

पक्षांतर्गत कारण :

एकाच पक्षातील प्रमुख नेत्यांमधील नाराजी किंवा मतभेद टाळण्यासाठी तसेच सरकारमध्ये आपल्या आवडत्या नेत्याची सोय करण्यासाठी उपमुख्यमंत्री किंवा उपपंतप्रधान बनवले जातात.

भारतात पहिले उपमुख्यमंत्री कोण होते ?

बिहाराचे श्री नारायण सिंह हे स्वतंत्र भारताचे पहिले उपमुख्यमंत्री बनले होते.

भारतात किती राज्यांत उपमुख्यमंत्री आहेत ?

भारतात सध्या 15 राज्य आणि 1 केंद्र केंद्रशासित प्रदेशात उपमुख्यमंत्री आहेत.

जम्मू आणि काश्मीर (केंद्र केंद्रशासित प्रदेश)
कर्नाटक
आंध्रप्रदेश
अरुणाचल प्रदेश
बिहार
छत्तीसगड
हिमाचल प्रदेश
मध्य प्रदेश
महाराष्ट्र
मेघालय
नागालॅंड
ओडीशा
राजस्थान
तामिळनाडू
तेलंगणा
उत्तरप्रदेश

2 उपमुख्यमंत्री असणारे राज्ये कोणती ?

• भारतात सध्या 9 राज्यांमध्ये प्रत्येकी दोन उपमुख्यमंत्री आहेत.

• बिहार, छत्तीसगड, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, मेघालय, नागालँड, ओडिशा, राजस्थान आणि उत्तर प्रदेश या राज्यांत प्रत्येकी दोन उपमुख्यमंत्री आहेत.

श्री अजितदादा पवार यांनी किती वेळा उपमुख्यमंत्री पदाची शपथ घेतली ?

श्री अजितदादा पवार यांनी 6 वेळा उपमुख्यमंत्री पदाची शपथ घेतली आहे.

Important Affairs

06-12-2024

चालू घडामोडी 06, डिसेंबर 2024 | महापरिनिर्वाण दिन

[ Dr. Babasaheb Ambedkar, janm, education, bahishkrut hitkarini sabha, swatantra majdur paksha, Akhil Bhartiya schedule cast federation, chavdar tale satyagraha, mahad satyagraha, kalaram mandir satyagraha, Golmej parishad, round table conference, Pune karar, mahatma Gandhi and b r Ambedkar agreement, Bhartiya masuda samitiche adhyaksha, Drafting of Indian Constitution, Father of Indian constitution, sanvidhanache shilpkar, first law minister of India, bhartache pahile kaydamantri, Mahaparinirvan, chaityabhumi, Dr BR Ambedkar, Biography, Dalit Rights, Political Career, tcs chalu ghadamodi, ibps chalu ghadamodi, current Affair, chalu Ghadamodi Marathi, current Affair marathi madhe, 2024 cha chalu Ghadamodi, police Bharti chalu Ghadamodi, police Bharti prashnasanch, police Bharti GK prashna, Mpsc chalu Ghadamodi, sarkari Naukri, sarkari job, sarkari yojna, Maharashtra cha chalu Ghadamodi, Maharashtra government yojna, PSI syllabus, PSI cutoff, police Bharti syllabus, police Bharti cutoff, police Bharti merit, MPSC Sathi book, MPSC Sathi pustak, police Bharti Sathi pustak, police Bharti magil prashnapatrika, MPSC previous years question papers, Mumbai police Bharti, Mumbai police Bharti Lekhi kadhi ahe, government GR, police Bharti result, MPSC result, SSC GD merit, sscgd syllabus, army Bharti merit, army Bharti result, UPSC Marathi, combine pariksha, talathi, talathi syllabus, talathi cutoff, talathi book list, talathi result, talathi merit, talathi jaga kiti ahe, saralseva exam, saralseva pariksha, saralseva result, zilha parishad Bharti, zilha parishad prashnapstrika, dinvishesh, Chalu Ghadamodi Marathi madhun, current Affair marathi madhe, headline-news, maharashtra-news, jhattpatt-batmya, pib, marathi batmya, government new channel, Pib, akashvani, the Hindu, Indian express, Loksatta, Lokmat, Dainik Bhaskar, sansad news, editorial, sampadkiya, vishleshan, Loksabha news, rajyasabha news, SSC GD notes, sscgd question papers, sscgd exam answer, results, SSC GD admit card, sscgd ground, exam centre ]

महापरिनिर्वाण दिन

महामानवास मानवंदना 🙏💐💐

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या स्मरणार्थ 6 डिसेंबर हा महापरिनिर्वाण दिन म्हणून पाळला जातो.

भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा प्रवास - जीवन, इतिहास आणि कार्य

जन्म आणि शिक्षण :

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जन्म 14,एप्रिल 1891 रोजी मध्य प्रदेशातील महू या ठिकाणी झाला.

• सातारा येथील स्थानिक सरकारी शाळेत शालेय शिक्षण घेतले.

• 1907 मध्ये मॅट्रिक पूर्ण केल्यानंतर, ते एल्फिन्स्टन महाविद्यालयातून B.A. केले.

• कोलंबिया विद्यापीठातून " प्राचीन भारतातील व्यापार " या विषयांवर त्यांनी सन 1915 मध्ये प्रबंध लिहिला आणि त्यांनी M.A ची पदवी प्राप्त केली.

• 1916 मध्ये त्यांनी ‘भारताचा राष्ट्रीय लाभांश - एक ऐतिहासिक आणि विश्लेषणात्मक अभ्यास’ हा प्रबंध लिहिला आणि Ph.D. पदवी मिळवली.

• डॉ बाबासाहेब आंबेडकर यांनी लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्स येथून अर्थशास्त्रात D.Sc. ही पदवी मिळवली.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी कोण कोणत्या संस्था / संघटना स्थापन केल्या ?

बहिष्कृत हितकारणी सभा :

स्थापना : 20 जुलै 1924 रोजी मुंबई येथे त्यांनी बहिष्कृत हितकारणी सभेची स्थापना केली.

ब्रीदवाक्य : शिका संघटित व संघर्ष करा हे या संस्थेचे ब्रीदवाक्य होते.

प्रमुख उद्दिष्ट्ये :

• समाजात जागृती निर्माण करणे

• मानवी हक्कांचे संरक्षण करणे,

• शिक्षण देणे

• आर्थिक स्थिती सुधारणे हे या संस्थेचे काही प्रमुख उद्दिष्ट्ये होते.

समता संघ :

स्थापना : डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी 4 सप्टेंबर 1927 रोजी समता संघाची स्थापना केली.

मुखपत्र : या संघाचे मुखपत्र समता हे होते.

स्वतंत्र मजूर पक्ष :

स्थापना : 15 ऑगस्ट 1936 रोजी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी स्वतंत्र मजूर पक्षाची स्थापना केली.

मुखपत्र : या पक्षाचे मुखपत्र जनता होते.

अखिल भारतीय शेड्युल कास्ट फेडरेशन :

• दलितांचे राजकीय प्रतिनिधित्व करण्यावर आणि त्यांचे नागरी हक्क सुरक्षित करण्यासाठी डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी जुलै 1942 मध्ये नागपूर येथे अखिल भारतीय शेड्युल कास्ट फेडरेशन ची स्थापना केली.

महाड सत्याग्रह (महाडचा चवदार तळ्याचा सत्याग्रह) :

• 20 मार्च 1927 रोजी महाडचा चवदार तळ्याचा सत्याग्रह केला.

• सार्वजनिक ठिकाणं, पाणवठे आणि चवदार तळं अस्पृश्यांसाठी खुलं करण्यात यावं यासाठी झालेल्या या सत्याग्रहात सवर्ण समाजातील नेते मंडळीही सहभागी झाली होती.

• 20 मार्च या दिवसाचे महत्त्व ओळखून हा दिवस आज 'समता दिन' (Equality Day) तसेच 'सामाजिक सबलीकरण दिन' म्हणूनही साजरा केला जातो.

काळाराम मंदिर सत्याग्रह :

• हिंदू मंदिरांमध्ये दलितांच्या प्रवेशासाठी नाशिक येथे काळाराम मंदिर सत्याग्रहाचे नेतृत्व डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी केले.

• 2 मार्च 1930 ला सुरू झालेला हा सत्याग्रह पुढील पाच वर्षे चालला.

गोलमेज परिषद आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर

• 1930 ते 1932 दरम्यान लंडन येथे ब्रिटिश राजवटीत भारताच्या घटनात्मक सुधारणांवर चर्चा करण्यासाठी तीन गोलमेज परिषद आयोजित करण्यात आल्या होत्या.

• या तिन्ही गोलमेज परिषदांमध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर उपस्थित होते.

• दलित समाजाचे प्रतिनिधित्व करत आंबेडकरांनी दलितांना त्यांच्या हक्कांचे रक्षण करण्यासाठी स्वतंत्र मतदार आणि अधिक राजकीय प्रतिनिधित्वाची मागणी केली.

• तिन्ही गोलमेज परिषदांमध्ये त्यांच्या सहभागाने दलित समस्या आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावर अधोरेखित केल्या आणि भारतातील सामाजिक आणि राजकीय सुधारणांवरील भविष्यातील चर्चेसाठी पाया घातला.

पुणे करार काय होता ?

पुणे करारावर कोणी सही केली ?

• ब्रिटीश सरकारच्या जातीय निवाडा द्वारे (Communal Award) दलितांसाठी स्वतंत्र मतदारसंघाची तरतूद होती.

• परंतु महात्मा गांधींनी हिंदू समाजात फूट पडेल या भीतीने याला विरोध केला आणि प्राणांतिक उपोषण सुरू केले.

• तीव्र वाटाघाटीनंतर, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आणि महात्मा गांधी यांच्यात करार झाला ज्याला पुणे करार म्हणून ओळखले जाते.

• या करारानुसार दलितांना स्वतंत्र मतदारसंघाऐवजी राखीव मतदार संघ देण्यात आला.

• 24 सप्टेंबर 1932 रोजी पुणे करार झाला त्यावर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर आणि काँग्रेसच्या वतीने काँग्रेसचे तत्कालिन अध्यक्ष मदन मोहन मालवीय यांनी सही केली.

संविधान सभेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष कोण होते ?

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे संविधान सभेच्या मसुदा समितीचे अध्यक्ष होते.

• भारताच्या संविधानाचा मसुदा तयार करण्यात त्यांनी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली.

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार म्हणून गौरवले जाते.

स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदामंत्री कोण होते ?

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे स्वतंत्र भारताचे पहिले कायदामंत्री (First Law Minister of India) होते.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी बौद्ध धर्म केव्हा आणि कोठे स्विकारला ?

• 1935 मधील येवला येथील सभेत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी " मी हिंदू म्हणून जन्माला आलो तरी हिंदू म्हणून मरणार नाही." अशी घोषणा केली.

• दिनांक 14 ऑक्टोबर 1956 रोजी नागपूर येथे अनेक अनुयायांसह त्यांनी बौद्ध धर्म स्वीकारला.

महापरिनिर्वाण :

• डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे दिल्ली येथे दिनांक 6 डिसेंबर 1956 रोजी निधन झाले.

• त्यांच्या स्मरणार्थ 6 डिसेंबर हा महापरिनिर्वाण दिन म्हणून पाळला जातो.

• मुंबईच्या दादर भागात डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांचे चैत्यभूमी समाधिस्थळ आहे.

पुरस्कार आणि सन्मान :

भारतरत्न पुरस्कार : 1990 मध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांना मरणोत्तर भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान, भारतरत्न पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

पंचतीर्थ विकास :

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या जीवनाशी संबंधित पाच ठिकाणे तीर्थक्षेत्र म्हणून विकसित करण्यात आली.

1. जन्मस्थान महू

2. लंडनमधील स्मारक (शिक्षा भूमी)

3. नागपुरात दीक्षाभूमी

4. दिल्लीतील महापरिनिर्वाण भूमी

5. मुंबईतील चैत्यभूमी

संविधान दिन साजरा :

भारतीय राज्यघटनेचे शिल्पकार म्हणून डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांच्या योगदानाच्या स्मरणार्थ 2015 पासून, 26 नोव्हेंबर हा दिवस संविधान दिन म्हणून साजरा केला जातो.