चालू घडामोडी 14 जुलै 2024
मुख्यमंत्री तीर्थ दर्शन योजना
CM Tirth Darshan Yojna
अलिकडेच महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी मुख्यमंत्री तीर्थ दर्शन योजनेची विधानसभेत घोषणा केली होती.
Subject : GS- सरकारी योजना
सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) खालील पैकी मुख्यमंत्री तीर्थ दर्शन योजने बद्दल चुकीचे विधान कोणते ?
1. ही योजना 50 वर्षांवरील नागरिकांसाठी मोफत तीर्थयात्रा योजना आहे.
2. या योजनेअंतर्गत 139 धार्मिक स्थळे येतात.
3. या योजनेअंतर्गत प्रवास, निवास आणि भोजन खर्चासाठी 30 हजार रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.
4. वरील पैकी सर्व बरोबर
उत्तर : ही योजना 50 वर्षांवरील नागरिकांसाठी मोफत तीर्थयात्रा योजना आहे. हे चुकीचे विधान आहे.
मुख्यमंत्री तीर्थ दर्शन योजना :
महाराष्ट्र सरकारच्या मुख्यमंत्री तीर्थ दर्शन योजने अंतर्गत 139 स्थळे येतात.
योजनेसाठी पात्रता :
• ही योजना 60 वर्षांवरील ज्येष्ठ नागरिकांसाठी मोफत तीर्थयात्रा योजनेची तरतूद करते.
• योजनेसाठी पात्र व्यक्तींची उत्पन्नाची मर्यादा 2.5 लाखांपर्यंत असावी.
• पात्र व्यक्तींना प्रवास, निवास आणि भोजन खर्चासाठी 30,000 रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.
• मुख्यमंत्री तीर्थ दर्शन योजनेअंतर्गत 139 धार्मिक स्थळे येतात.
• यात देशभरातील 73 स्थळे तर महाराष्ट्रातील 66 स्थळे आहेत.
• काही प्रमुख तीर्थक्षेत्र पुढीलप्रमाणे :
◦ वैष्णोदेवी मंदिर
◦ अमरनाथ लेणी
◦ सुवर्ण मंदिर (अमृतसर)
◦ चारधाम यात्रा
◦ राम मंदिर (अयोध्या)
◦ सोमनाथ मंदिर (द्वारका)
◦ जगन्नाथ पुरी (ओडिशा))
• महाराष्ट्रातील प्रमुख स्थळे : त्यात सिद्धिविनायक मंदिर, चैत्यभूमी, विपश्यना पगोडा, एक सभास्थान, माउंट मेरी चर्च (वांद्रे), सेंट अँड्र्यूज चर्च नाशिक मधील जैन मंदिर, दीक्षाभूमी (नागपूर) यांचाही समावेश आहे.
• त्याचबरोबर तमिळनाडू, केरळ आणि कर्नाटक मधील धार्मिक स्थळांचा आणि लक्षणीय बौद्ध आणि जैन स्थळांचा देखील समावेश या योजनेत आहे.
महाबोधी मंदिर
Mahabodhi Temple
बातम्यांमध्ये : महाबोधी मंदिराचा परिसर आणि बोधगयेच्या परिसरातील जमिनीखाली वास्तूचा मोठा ऐतिहासिक ठेवा दडलेला असल्याचे उपग्रह छायाचित्रे आणि भू सर्वेक्षणातून स्पष्ट झाले आहे.
Subject : GS- इतिहास
सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) भगवान बुद्धांना ------- येथे पिंपळाच्या झाडाखाली ज्ञानप्राप्ती झाली.
1. सारनाथ
2. बोधगया
3. लुंबिनी
4. कुशीनगर
उत्तर : बोधगया (बिहार)
महाबोधी मंदिर :
• महाबोधी मंदिर परिसर गौतम बुद्धांच्या जीवनाशी संबंधित चार पवित्र क्षेत्रांपैकी एक आहे.
• भगवान बुद्धांना येथेच पिंपळाच्या झाडाखाली ज्ञानप्राप्ती झाली.
• आताच्या महाबोधी मंदिर परिसरात 50 मीटर उंच भव्य मंदिर, वज्रासनात बसलेली बुद्धांची मूर्ती आणि पवित्र बोधि वृक्ष आहे.
• त्याचबरोबर या परिसरात अनेक प्राचीन स्तूप या परिसरात आहे.
• महाबोधी मंदिर परिसराचा 2002 मध्ये युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांमध्ये (World Heritage site) समावेश केला गेला.
• हे मंदिर निरंजना नदीच्या काठावर वसलेले आहे.
बौद्ध धर्मा बद्दल थोडक्यात माहिती :
• बौद्ध धर्म हा गौतम बुद्धांच्या शिक्षा आणि जीवन अनुभवांवर आधारित आहे.
• जन्म : गौतम बुद्धांचा जन्म इसवी सन पूर्व 563 मध्ये भारत- नेपाळ सीमेजवळील लुंबिनी येथे शाक्य वंशाच्या राजघराण्यात झाला.
• 29 वर्षाचे असताना त्यांनी घराचा त्याग केला.
• बुद्ध : बिहार मधील बोधगया येथे पिंपळाच्या झाडाखाली त्यांना ज्ञान प्राप्ती झाली.
• धम्म चक्र प्रवर्तन : उत्तर प्रदेशातील सारनाथ येथे त्यांनी आपला पहिला उपदेश दिला. या घटनेला धम्मचक्र प्रवर्तन असे म्हणतात.
• महापरिनिर्वाण : उत्तर प्रदेशातील कुशीनगर नावाच्या गावी त्यांचे निधन झाले. ही घटना महापरिनिर्वाण म्हणून ओळखली जाते.
बुद्धांचे आर्य सत्य :
• जग दुःखाने भरले आहे
• लोकांना इच्छेमुळे त्रास सहन करावा लागतो
• दुःखाचा नाश होऊ शकतो
• अष्टांग मार्गाचे अनुसरण करून निर्वाण साध्य केले जाऊ शकते.
अष्टांग मार्ग :
1. सम्यक दृष्टी
2. सम्यक संकल्प
3. सम्यक वाणी
4. सम्यक कर्मांत
5. सम्यक उपजीविका
6. सम्यक व्यायाम
7. सम्यक स्मृती
8. सम्यक समाधी
सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) गौतम बुद्धांचा जन्म कोठे झाला ?
1. लुंबिनी
2. सारनाथ
3. कुशीनगर
4. श्रावस्ती
उत्तर : लुंबिनी
CHAPEA Project
Subject : GS- विज्ञान
सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) बातम्यांमध्ये असणारा NASA चा CHAPEA प्रोजेक्ट ------ ग्रहा संदर्भात आहे.
1. मंगळ
2. बुध
3. गुरू
4. शनि
उत्तर : मंगळ
CHAPEA प्रोजेक्ट : (Crew Health and Performance Exploration Analog)
CHAPEA म्हणजे क्रू हेल्थ अँड परफॉर्मन्स एक्स्प्लोरेशन अनलॉग प्रोजेक्ट ही नासाद्वारे मंगळावरील जीवन परिस्थितीचे अनुकरण करण्यासाठी डिझाइन केलेल्या मोहिमांची मालिका आहे.
CHAPEA प्रोजेक्ट का महत्त्वाचा आहे ?
• CHAPEA प्रकल्प 2025 आणि 2026 साठी नियोजित आणखी दोन मोहिमांसह सुरू राहील.
• या मोहिमा 2030 पर्यंत मंगळावर अंतराळवीर पाठवण्याच्या नासाच्या उद्दिष्टाचा एक भाग आहेत.
• मंगळाचे वातावरण आणि त्यातील आव्हाने समजून घेणे केवळ मानवी शोधातच मदत करणार नाही, तर पृथ्वीच्या भूतकाळातील आणि भविष्यातील अंतर्दृष्टी देखील प्रदान करेल आणि पृथ्वीच्या पलीकडे जीवनाच्या अस्तित्वाबद्दल संभाव्य प्रश्नांची उत्तरे देईल.
खारची पुजा
KHARCHI Puja
Subject : GS
सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) खारची पुजा हा प्रामुख्याने ----- राज्यातील सण आहे.
1. आंध्र प्रदेश
2. उत्तर प्रदेश
3. त्रिपुरा
4. आसाम
उत्तर : त्रिपुरा
खारची पुजा :
• हा त्रिपुरा राज्यातील एक मुख्य सण आहे.
• अर्थ : आपल्या पापांची शुद्धी करणे असा खारची या शब्दाचा अर्थ होतो.
• आगरतळा येथील चतुर्दशा देवता नावाच्या मंदिराच्या परिसरात ही पूजा सात दिवस चालते.
• आषाढ महिन्याच्या शुक्ल अष्टमीला ही पूजा होते शाही पुजारी चंताई ही पूजा करतात.
