स्टुअर्ट यंग बनले पंतप्रधान 

Stuart Young becomes Prime Minister

Subject : GS - जगाचा भूगोल

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच स्टुअर्ट यंग यांनी कोणत्या देशाचे पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली ?

1. मंगोलिया

2. न्यूझीलंड

3. पोलंड

4. त्रिनिदाद आणि टोबॅगो

उत्तर : त्रिनिदाद आणि टोबॅगो (Trinidad and Tobago) 

बातमी काय आहे ? 

स्टुअर्ट यंग(Stuart Young) त्रिनिदाद आणि टोबॅगोचे नवे पंतप्रधान बनले

त्रिनिदाद आणि टोबॅगो देशाबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• त्रिनिदाद आणि टोबॅगो हे कॅरिबियन समुद्रातील एक बेट राष्ट्र आहे.

• या देशात त्रिनिदाद आणि टोबॅगो ही दोन प्रमुख बेटे आहेत.

• पोर्ट ऑफ स्पेन (Port of Spain) ही त्रिनिदाद आणि टोबॅगो देशाची राजधानी आहे. 

• 1962 मध्ये ब्रिटनकडून या देशाला स्वातंत्र्य मिळाले.

• 1976 मध्ये त्रिनिदाद आणि टोबॅगो प्रजासत्ताक देश म्हणून स्थापन झाले. 

• त्रिनिदाद आणि टोबॅगो या देशात भारतीय वंशाचे लोक राहतात. 

• 1845 मध्ये भारतीय मजुरांच्या पहिल्या गटाला कॅरिबियन बेटावर आणण्यात आले, ज्यामुळे भारतीय लोक तेथील लोकसंख्येतील एक मोठा वांशिक गट बनले. 

• ड्वेन ब्राव्हो, सुनील नरेन आणि किरॉन पोलार्ड यांसारखे त्रिनिदादी क्रिकेटपटू (Trinidadian Cricketer) भारतात लोकप्रिय आहेत.

• या देशात तेल आणि वायूचा मोठा साठा आहे, ज्यामुळे त्याची अर्थव्यवस्था प्रबळ झाली आहे. 

• त्रिनिदाद आणि टोबॅगो कॅरिबियनमधील एक विकसित आणि समृद्ध देश मानला जातो, ज्यामध्ये दरडोई उत्पन्न कॅरिबियनमध्ये सर्वाधिक आहे. 

PM-YUVA 3.0 योजना  | PM-YUVA 3.0 Scheme

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच पीएम-युवा 3.0 (PM-YUVA 3.0) योजना सुरू करण्यात आली. या योजनेचे उद्दिष्ट काय ? 

1. देशात वाचन, लेखन आणि पुस्तक संस्कृतीला चालना देणे

2. कृत्रिम बुद्धिमत्ता तंत्रज्ञान विकसित करणे

3. युवा नेत्यांसाठी मार्गदर्शन करणे

4. युवा खेळाडूंना ऑलम्पिक साठी तयार करणे

उत्तर : देशात वाचन, लेखन आणि पुस्तक संस्कृतीला चालना देणे

बातमी काय आहे ?

पीएम-युवा योजनेच्या पहिल्या दोन कार्यक्रमांचा मोठा प्रभाव लक्षात घेता, तसेच 22 वेगवेगळ्या भारतीय भाषा आणि इंग्रजीतील तरुण आणि नवोदित लेखकांचा मोठ्या प्रमाणात असलेला सहभाग लक्षात घेता, आता पीएम-युवा 3.0 योजना सुरु केली जात आहे.

PM-YUVA 3.0 योजना कोणत्या मंत्रालया अंतर्गत सुरू करण्यात आली ? 

• केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाच्या (Ministry of Education) अंतर्गत पीएम-युवा 3.0 (PM-YUVA 3.0) योजना सुरू करण्यात आली आहे.

• केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाच्या उच्च शिक्षण विभागाने 11 मार्च 2025 रोजी, या युवा लेखकांना मार्गदर्शन करण्यासाठीच्या या योजनेचा प्रारंभ केला. 

PM-YUVA 3.0 योजना काय आहे ? 

पीएम-युवा 3.0 (युवा, उदयोन्मुख आणि अष्टपैलू लेखक) 

PM-YUVA 3.0 (Young, Upcoming and Versatile Authors)

• अखिल भारतीय स्पर्धेच्या माध्यमातून एकूण 50 लेखकांची निवड केली जाईल.

• 30 जून ते 30 डिसेंबर 2025 या कालावधीत नामवंत लेखक/मार्गदर्शकांकडून तरुण लेखकांना प्रशिक्षण देण्यात येईल.

• नवी दिल्ली येथे होणार्‍या जागतिक पुस्तक मेळा 2026 मध्ये पीएम-युवा 3.0 मधील लेखकांसाठी मान्यवरांच्या मार्गदर्शनाखाली राष्ट्रीय शिबिर आयोजित केले जाईल.

PM-YUVA 3.0 चे प्रमुख विषय कोणते ? 

1) राष्ट्र उभारणीमधील भारतीय वंशाच्या समुदायाचे योगदान 

2) भारतीय ज्ञान प्रणाली आणि 

3) आधुनिक भारताचे निर्माते (1950 - 2025) 

पीएम-युवा 3.0 योजनेचे उद्दिष्ट्य कोणते ? 

पीएम-युवा 3.0 योजना का सुरू करण्यात आली ? 

• देशात वाचन, लेखन आणि पुस्तक संस्कृतीला चालना देण्यासाठी

• भारत आणि भारतीय लेखनाला जागतिक स्तरावर पोहोचवण्यासाठी तरुण आणि उदयोन्मुख लेखकांना (30 वर्षांखालील) प्रशिक्षित करण्यासाठी

• अशा प्रकारे भारतीय वारसा, संस्कृती आणि ज्ञानव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी विविध विषयांवर लिहिणाऱ्या लेखकांचा प्रवाह विकसित व्हायला ही योजना उपयोगी ठरेल.

जागतिक पुनर्वापर दिन

Global Recycling Day 

Subject : GS - दिनविशेष, पर्यावरण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) दरवर्षी जागतिक पुनर्वापर दिन (Global recycling Day) केव्हा साजरा केला जातो ?

1. 8 मार्च

2. 10 मार्च

3. 18 मार्च

4. 28 मार्च

उत्तर : 18 मार्च

बातमी काय आहे ? 

दरवर्षी 18 मार्च रोजी जागतिक पुनर्वापर दिन (Global Recycling Day) साजरा केला जातो.

पुनर्वापर (Recycling) म्हणजे काय ?

• पुनर्वापर म्हणजे वापरलेल्या वस्तूंना किंवा कचरा म्हणून फेकून दिलेल्या वस्तूंना पुन्हा वापरात बनवणे, किंवा पर्यावरण पूरक घटकांमध्ये रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया आहे. 

• पुनर्वापर म्हणजे टाकाऊ पदार्थ गोळा करणे, त्यांचे कच्च्या मालात रूपांतर करणे आणि नवीन उत्पादनांमध्ये रूपांतरित करणे.

• उदाहरणार्थ : 

• पेपर रद्दीपासून पुन्हा वापरण्या योग्य वही बनविणे.
• कचरा म्हणून फेकून दिलेले प्लॅस्टिकवर प्रक्रिया करून त्यांची नवीन वस्तू बनवणे इत्यादी. 

जागतिक पुनर्वापर दिनाचे उद्दिष्ट्ये कोणती ? 

जागतिक पुनर्वापर दिन का साजरी करतात ? 

• पुनर्वापराच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे

• लोकांना पुनर्वापर करण्यास प्रोत्साहित करणे

• पुनर्वापरासाठी धोरणे आणि कायदे लागू करणे

• पुनर्वापरावर संशोधन आणि विकासाला प्रोत्साहन देणे

पहिला जागतिक पुनर्वापर दिन केव्हा साजरी करण्यात आला ? 

• पहिला जागतिक पुनर्वापर दिन 18 मार्च 2018 रोजी साजरा करण्यात आला.

• हा दिवस ग्लोबल रीसायकलिंग फाउंडेशनने (Global Recycling Foundation) आयोजित केला आहे.

जागतिक पुनर्वापर दिन 2025 या वर्षाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

What is the theme of Global recycling Day 2025 ? 

#RecyclingHeroes (रिसायक्लिंग हिरोज्) ही जागतिक पुनर्वापर दिन 2025 या वर्षाची संकल्पना आहे. 

यंदाची संकल्पना,पुनर्वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी असाधारण प्रयत्न करणाऱ्या व्यक्ती, संस्था आणि समुदायांना सन्मान करणारी आहे. 

पुनर्वापराचे फायदे/महत्त्व कोणते ? 

• पर्यावरण संवर्धन :  

• पुनर्वापरामुळे नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण होते. 
• हवा आणि जल प्रदूषण कमी होते.
• हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करून हवामान बदलाशी लढण्यास मदत करते.

• ऊर्जा बचत : पुनर्वापर प्रक्रियेत नवीन उत्पादनांपेक्षा कमी ऊर्जा वापरली जाते. 

• कचरा व्यवस्थापन : कचरा कचराकुंडीत कमी जातो, त्यामुळे प्रदूषण कमी होते. 

• रोजगार निर्मिती : नवीन रोजगार निर्माण होतात आणि अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.

कोठे होणार कबड्डी वर्ल्डकप 2025 ? | Which Country hosts Kabaddi World Cup 2025 ? 

Subject : GS - खेळ

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) कबड्डी वर्ल्डकप 2025 कोठे आयोजित करण्यात आला ? 

1. भारत

2. इंग्लंड

3. अमेरिका

4. इराण

उत्तर : इंग्लंड

बातमी काय आहे ? 

• 17 मार्चपासून इंग्लंडमध्ये कबड्डी विश्वचषक 2025 सुरू झाला.

• कबड्डी वर्ल्डकप पहिल्यांदाच आशिया बाहेर आयोजित केली जात आहे. 

• कबड्डी वर्ल्डकप स्पर्धा 7 दिवस चालेल आणि त्यात 50 हून अधिक सामने खेळले जातील.

• यंदाची (2025) ही दुसरी कबड्डी वर्ल्डकप स्पर्धा आहे. 

• ही स्पर्धा आंतरराष्ट्रीय कबड्डी महासंघ (International Kabaddi Federation) ने आयोजित केली आहे. 

पुरुष कबड्डी वर्ल्डकप 2025 सहभागी देश : 

• Group A : हंगेरी, इंग्लंड, पोलंड, जर्मनी, अमेरिका

• Group B : भारत, इटली, स्कॉटलंड, वेल्स, हाँगकाँग(चीन)

महिला कबड्डी वर्ल्डकप 2025 सहभागी देश : 

• Group D : भारत, वेल्स, पोलंड

• Group E : हंगेरी, इंग्लंड, हाँगकाँग (चीन)

पहिला कबड्डी वर्ल्डकप कोणी जिंकला ? 

• पहिला कबड्डी वर्ल्डकप 2019 मध्ये मलेशियात आयोजित करण्यात आला होता.

• भारताने पुरुष आणि महिला दोन्ही गटात पहिला कबड्डी वर्ल्डकप जिंकला होता. 

आंतरराष्ट्रीय कबड्डी महासंघ संदर्भात परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

(International Kabaddi Federation) 

• आंतरराष्ट्रीय कबड्डी महासंघ ही कबड्डी खेळाची आंतरराष्ट्रीय प्रशासकीय संस्था आहे.

• आंतरराष्ट्रीय कबड्डी महासंघाची स्थापना भारताच्या आशिष पचौरी (Ashish Pachori) यांनी 2004 मध्ये केली. 

• आंतरराष्ट्रीय कबड्डी महासंघाचे पहिले अध्यक्ष भारताचे आशिष पचौरी हे होते. 

• आंतरराष्ट्रीय कबड्डी महासंघाचे मुख्यालय राजस्थान येथील जयपूर शहरात आहे. 

रायसीना डायलॉग 2025

Raisina Dialogue 2025

Subject : GS - जागतिक संघटना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 2025 च्या 10 व्या रायसीना संवाद कार्यक्रमाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

1. वैश्विक आरोग्य आणि पर्यावरण

2. महिला सक्षमीकरण

3. कृत्रिम बुद्धिमत्ता : डिजिटल अर्थव्यवस्थेचे भवितव्य

4. कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी

उत्तर : कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी

बातमी काय आहे ? 

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 17 मार्च 2025 रोजी नवी दिल्लीत 10 व्या रायसीना संवादाचे उद्घाटन केले.

10 व्या रायसीना संवादा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

• भारताने नवी दिल्ली येथे 10 व्या रायसीना संवाद 2025 (Raisina Dialogue 2025) चे आयोजन केले.

• ज्यामध्ये न्यूझीलंडचे पंतप्रधान क्रिस्टोफर लक्सन हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते.

• 10 व्या रायसीना संवादात 125 देशांमधील सुमारे 3500 प्रतिनिधी सहभागी होत आहेत.

रायसीना संवाद म्हणजे काय ? 

• रायसीना संवाद ही भारतीय दृष्टिकोनातून भू-राजकीय (Geopolitics) आणि भू-अर्थशास्त्रावरील (Geo-Economics) एक प्रमुख परिषद आहे. 

• रायसीना संवाद जागतिक नेते, धोरणकर्ते, शिक्षणतज्ज्ञ, उद्योग तज्ञ या क्षेत्रांतील तज्ञांना आंतरराष्ट्रीय समुदायासमोरील सर्वात आव्हानात्मक मुद्द्यांवर चर्चा करण्यासाठी आणि संवाद आणि वादविवादाद्वारे त्यांचे निराकरण करण्यासाठी एक व्यासपीठ प्रदान करते. 

रायसीना संवाद कोण आयोजित करते ? 

ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाउंडेशन (ORF) च्या सहकार्याने परराष्ट्र मंत्रालयाद्वारे (Ministry of External Affairs) दरवर्षी रायसीना संवाद आयोजित केले जातो. 

रायसीना संवाद का म्हटले जाते ? 

• या संवादाचे नाव नवी दिल्लीतील रायसीना टेकडी (Raisina Hills) वरून ठेवण्यात आले आहे.

• रायसीना हिल्स हे सामान्यतः भारत सरकारच्या सत्तेचे केंद्र मानले जाते.

• हे नवी दिल्लीतील एक क्षेत्र आहे, जिथे भारतातील काही महत्त्वाच्या इमारती आहेत.

• रायसीना टेकडीवर भारताच्या राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान आहे.

• तसेच भारताच्या राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान असलेले राष्ट्रपती भवन आणि सचिवालय इमारत, ज्यामध्ये पंतप्रधान कार्यालय आणि इतर अनेक महत्त्वाची मंत्रालये येथेच आहेत. 

पहिला रायसीना संवाद केव्हा आयोजित करण्यात आला ? 

पहिला रायसीना संवाद 2016 मध्ये आयोजित करण्यात आला होता आणि तेव्हापासून दरवर्षी हा संवाद आयोजित केला जातो.

2025 च्या 10 व्या रायसीना संवाद कार्यक्रमाची संकल्पना (थीम) काय आहे ? 

" कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी " ही 10 व्या रायसीना संवादाची संकल्पना आहे. 

“ Kālachakra – People, Peace and Planet ” 

रमाकांत रथ यांचे निधन

Ramakanta Rath Passes Away

Subject : GS - दिनविशेष, व्यक्ती

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) प्रख्यात कवी आणि साहित्य अकादमीचे माजी अध्यक्ष रमाकांत रथ हे प्रामुख्याने कोणत्या भाषेचे लेखक आणि कवी होते ? 

1. हिंदी

2. उडिया

3. बंगाली

4. मराठी

उत्तर : उडिया (Odia) 

बातमी काय आहे ? 

पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित प्रख्यात ओडिया कवी आणि साहित्य अकादमीचे माजी अध्यक्ष रमाकांत रथ यांचे रविवारी, 16 मार्च 2025 रोजी निधन झाले.

रमाकांत रथ यांबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• रमाकांत रथ यांचा जन्म 13 डिसेंबर 1934 रोजी ओडिशा च्या कडक या ठिकाणी झाला. 

• रमाकांत रथ हे 1957 मध्ये भारतीय प्रशासकीय सेवेत (IAS) रुजू झाले.

• ओडिशाचे मुख्य सचिव आणि भारत सरकारचे सचिव म्हणून देखील त्यांनी काम केलेले आहे. 

• रथ हे साहित्य अकादमीचे सहा वर्षे उपाध्यक्ष आणि पाच वर्षे अध्यक्ष होते.

• साहित्य अकादमीचे अध्यक्षपद भूषविणारे ते पहिले उडिया भाषक ठरले. 

• त्यांच्या साहित्यात गद्य आणि गीतात्मकतेचे मिश्रण आहे, ज्यामुळे ओडिया कवितेला आधुनिक शब्दरचना सादर झाली.

• त्यांच्या कविता इंग्रजी आणि इतर भारतीय भाषांमध्ये अनुवादित झाल्या आहेत. 

• त्यांना उडिया कवितेला आधुनिक वळण देणारा कवी म्हणूनही ओळखले जाते. 

पुरस्कार आणि सन्मान : 

2006 मध्ये उडिया साहित्यातील योगदानासाठी ‘पद्‌मभूषण’ पुरस्काराने रमाकांत रथ यांना सन्मानित करण्यात आले. 

• केंद्रीय साहित्य अकादमी पुरस्कार (1978)

• सरस्वती सन्मान (1992)

• पद्मभूषण (2006)

• अतिबदी जगन्नाथ दास पुरस्कार (2018) – ओडिशाचा सर्वोच्च साहित्यिक सन्मान

• राज्य साहित्य अकादमी पुरस्कार

• बिशुवा सन्मान

• कबीर सन्मान

प्रमुख साहित्य आणि काव्यसंग्रह : 

• केते दिनर 

• अनेक कोठरी  

• संदिग्ध मृगया 

• सप्तमऋतू (साठी साहित्य अकादमी पुरस्कार जिंकला)

• सचित्र अंधार 

• श्रीराधा 

• श्रीपलातक 

पहिली आंतरराष्ट्रीय मास्टर्स लीग

First International Masters League

Subject : GS - खेळ

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 2025 मध्ये खेळल्या गेलेल्या पहिल्या आंतरराष्ट्रीय मास्टर्स लीग टी२० चे विजेतेपद कोणी जिंकले ? 

1. इंडिया मास्टर्स

2. ऑस्ट्रेलिया मास्टर्स

3. वेस्ट इंडिज मास्टर्स

4. श्रीलंका मास्टर्स

उत्तर : इंडिया मास्टर्स

बातमी काय आहे ? 

• अलिकडेच, सचिन तेंडुलकरच्या नेतृत्वाखालील इंडिया मास्टर्सने आंतरराष्ट्रीय मास्टर्स लीग T20 विजेतेपद जिंकले.

• इंडिया मास्टर्सने अंतिम सामन्यात वेस्ट इंडिज मास्टर्सचा 6 गडी राखून पराभव केला.

• हा सामना रायपूरमधील शहीद वीर नारायण सिंह आंतरराष्ट्रीय स्टेडियमवर खेळवण्यात आला.

• विजेता संघ : इंडिया मास्टर्स ( कर्णधार : सचिन तेंडुलकर) 

• उपविजेता संघ : वेस्ट इंडिज मास्टर्स ( कर्णधार : ब्रायन लारा) 

• सामनावीर : अंबाती रायुडूला सामनावीराचा पुरस्कारही मिळाला.

• मास्टरस्ट्रोक ऑफ द सीझन : कुमार संगकाराला मास्टरस्ट्रोक ऑफ द सीझन पुरस्कार मिळाला. 

आंतरराष्ट्रीय मास्टर्स लीग T20 (International Masters League T20) बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• ही एक जागतिक T20 क्रिकेट लीग आहे.

• जगभरातील माजी क्रिकेटपटू त्यात सहभागी होतात.

• या लीगचे उद्दिष्ट क्रिकेटप्रेमींना त्यांच्या आवडत्या माजी खेळाडूंना पुन्हा एकदा खेळताना पाहण्याची संधी देणे हे आहे.

• 2025 मध्ये आंतरराष्ट्रीय मास्टर्स लीग (IML) पहिल्यांदाच आयोजित करण्यात आली होती.

• पहिल्या आंतरराष्ट्रीय मास्टर्स लीग (IML) मध्ये 6 संघांनी भाग घेतला होता. 

1. इंडिया मास्टर्स
2. श्रीलंका मास्टर्स
3. वेस्ट इंडिज मास्टर्स
4. इंग्लंड मास्टर्स
5. ऑस्ट्रेलिया मास्टर्स
6. साउथ आफ्रिका मास्टर्स

महाराष्ट्रात मातीचे सुपीकता नकाशे

Soil Fertility Mapping in Maharashtra

Subject : GS - सरकारी योजना, भूगोल - कृषी 

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच महाराष्ट्रात मातीचे सुपीकता नकाशे (Soil Fertility Mapping) करण्यात आली, त्यासंदर्भात योग्य विधान/ विधाने असलेला पर्याय निवडा. 

1. हे नकाशे भारतीय माती आणि जमीन वापर सर्वेक्षण संस्थेद्वारे करण्यात आले. 

2. या उपक्रमातून शेतकऱ्यांना सेंद्रिय खते देण्यात आली.

3. वरील पैकी दोन्ही योग्य

4. वरील पैकी दोन्ही अयोग्य

उत्तर : हे नकाशे भारतीय माती आणि जमीन वापर सर्वेक्षण संस्थेद्वारे करण्यात आले.

या उपक्रमातून शेतकऱ्यांना सेंद्रिय खते देण्यात आली. हा चूकीचा पर्याय आहे.

बातमी काय आहे ? 

• महाराष्ट्रातील 34 जिल्ह्यांमधील 351 गावांसाठी मातीचे सुपीकता नकाशे तयार करण्यात आले आहेत.

मातीचे सुपीकता नकाशे म्हणजे काय ? 

What are Soil Fertility Mapping ?

• कृषी आणि शेतकरी कल्याण विभागाअंतर्गत, भारतीय माती आणि जमीन वापर सर्वेक्षण (Soil & Land Use Survey of India) मृदा आरोग्य कार्ड (Soil Health Card) डेटा वापरून भू-स्थानिक तंत्रांद्वारे जिल्हा/गावनिहाय डिजिटल मातीचे सुपीकता नकाशे तयार करत आहे.

• भारतीय माती आणि जमीन वापर सर्वेक्षण संस्था, मातीच्या सुपीकतेचे तपशीलवार नकाशे तयार करण्यासाठी रिमोट सेन्सिंग आणि कृत्रिम बुद्धिमत्तेसह (AI) प्रगत भू-स्थानिक तंत्रांचा (Geospatial techniques) वापर करते. 

• मातीचे नमुने pH, विद्युत चालकता, सेंद्रिय कार्बन आणि नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटॅशियम सारख्या आवश्यक पोषक घटकांसाठी विश्लेषण केले जातात. 

• प्रत्येक नमुना GPS वापरून भौगोलिक-कोड केला जातो आणि एक युनिक QR कोड नियुक्त केला जातो, ज्यामुळे अचूक ट्रॅकिंग आणि विश्लेषण सुनिश्चित होते.

मातीचे सुपीकता नकाशांचा फायदा कसा होईल ? 

• महाराष्ट्रातील 34 जिल्ह्यांमधील 351 गावांसाठी मातीचे सुपीकता नकाशे तयार करण्यात आले आहेत. 

• मातीचे सुपीकता नकाशे मातीच्या पोषक घटकांच्या रचना आणि आरोग्याबद्दल तपशीलवार स्थानिक माहिती प्रदान करतात. 

• हे शेतकऱ्यांना खतांचा वापर आणि माती सुधारणा योग्यरित्या करण्यास मदत करते, 

• ज्यामुळे खतांचा अतिवापर किंवा कमी वापराचा धोका कमी होतो. 

• यामुळे शेतकरी कमी खर्चात जास्तीत जास्त उत्पन्न मिळवू शकता. 

• याचबरोबर संतुलित खतांच्या वापराला प्रोत्साहन देऊन, हा उपक्रम शाश्वत कृषी पद्धतींना समर्थन देतो.