चालू घडामोडी 19, मार्च 2025 | PM-YUVA 3.0 योजना

Important Affairs

18-03-2025

चालू घडामोडी 18, मार्च 2025 | जागतिक पुनर्वापर दिन | Global Recycling Day

जागतिक पुनर्वापर दिन

Global Recycling Day

Subject : GS - दिनविशेष, पर्यावरण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) दरवर्षी जागतिक पुनर्वापर दिन (Global recycling Day) केव्हा साजरा केला जातो ?

1. 8 मार्च

2. 10 मार्च

3. 18 मार्च

4. 28 मार्च

उत्तर : 18 मार्च

बातमी काय आहे ?

दरवर्षी 18 मार्च रोजी जागतिक पुनर्वापर दिन (Global Recycling Day) साजरा केला जातो.

पुनर्वापर (Recycling) म्हणजे काय ?

• पुनर्वापर म्हणजे वापरलेल्या वस्तूंना किंवा कचरा म्हणून फेकून दिलेल्या वस्तूंना पुन्हा वापरात बनवणे, किंवा पर्यावरण पूरक घटकांमध्ये रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया आहे.

• पुनर्वापर म्हणजे टाकाऊ पदार्थ गोळा करणे, त्यांचे कच्च्या मालात रूपांतर करणे आणि नवीन उत्पादनांमध्ये रूपांतरित करणे.

• उदाहरणार्थ :

पेपर रद्दीपासून पुन्हा वापरण्या योग्य वही बनविणे.
कचरा म्हणून फेकून दिलेले प्लॅस्टिकवर प्रक्रिया करून त्यांची नवीन वस्तू बनवणे इत्यादी.

जागतिक पुनर्वापर दिनाचे उद्दिष्ट्ये कोणती ?

जागतिक पुनर्वापर दिन का साजरी करतात ?

• पुनर्वापराच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे

• लोकांना पुनर्वापर करण्यास प्रोत्साहित करणे

• पुनर्वापरासाठी धोरणे आणि कायदे लागू करणे

• पुनर्वापरावर संशोधन आणि विकासाला प्रोत्साहन देणे

पहिला जागतिक पुनर्वापर दिन केव्हा साजरी करण्यात आला ?

• पहिला जागतिक पुनर्वापर दिन 18 मार्च 2018 रोजी साजरा करण्यात आला.

• हा दिवस ग्लोबल रीसायकलिंग फाउंडेशनने (Global Recycling Foundation) आयोजित केला आहे.

जागतिक पुनर्वापर दिन 2025 या वर्षाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

What is the theme of Global recycling Day 2025 ?

#RecyclingHeroes (रिसायक्लिंग हिरोज्) ही जागतिक पुनर्वापर दिन 2025 या वर्षाची संकल्पना आहे.

यंदाची संकल्पना,पुनर्वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी असाधारण प्रयत्न करणाऱ्या व्यक्ती, संस्था आणि समुदायांना सन्मान करणारी आहे.

पुनर्वापराचे फायदे/महत्त्व कोणते ?

• पर्यावरण संवर्धन :

पुनर्वापरामुळे नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण होते.
हवा आणि जल प्रदूषण कमी होते.
हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करून हवामान बदलाशी लढण्यास मदत करते.

• ऊर्जा बचत : पुनर्वापर प्रक्रियेत नवीन उत्पादनांपेक्षा कमी ऊर्जा वापरली जाते.

• कचरा व्यवस्थापन : कचरा कचराकुंडीत कमी जातो, त्यामुळे प्रदूषण कमी होते.

• रोजगार निर्मिती : नवीन रोजगार निर्माण होतात आणि अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.

पुनर्वापराचे फायदे/महत्त्व कोणते ?

• पर्यावरण संवर्धन :
‣ पुनर्वापरामुळे नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण होते.
‣ हवा आणि जल प्रदूषण कमी होते.
‣ हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करून हवामान बदलाशी लढण्यास मदत करते.

• ऊर्जा बचत : पुनर्वापर प्रक्रियेत नवीन उत्पादनांपेक्षा कमी ऊर्जा वापरली जाते.
• कचरा व्यवस्थापन : कचरा कचराकुंडीत कमी जातो, त्यामुळे प्रदूषण कमी होते.
• रोजगार निर्मिती : नवीन रोजगार निर्माण होतात आणि अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते. | Global Recycling Benefits | Punarvaparche fayde

Important Affairs

18-03-2025

चालू घडामोडी 18, मार्च 2025 | रायसीना डायलॉग 2025 | Raisina Dialogue 2025

रायसीना डायलॉग 2025

Raisina Dialogue 2025

Subject : GS - जागतिक संघटना

प्रश्न) 2025 च्या 10 व्या रायसीना संवाद कार्यक्रमाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

1. वैश्विक आरोग्य आणि पर्यावरण

2. महिला सक्षमीकरण

3. कृत्रिम बुद्धिमत्ता : डिजिटल अर्थव्यवस्थेचे भवितव्य

4. कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी

उत्तर : कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी

बातमी काय आहे ?

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 17 मार्च 2025 रोजी नवी दिल्लीत 10 व्या रायसीना संवादाचे उद्घाटन केले.

10 व्या रायसीना संवादा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

• भारताने नवी दिल्ली येथे 10 व्या रायसीना संवाद 2025 (Raisina Dialogue 2025) चे आयोजन केले.

• ज्यामध्ये न्यूझीलंडचे पंतप्रधान क्रिस्टोफर लक्सन हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते.

• 10 व्या रायसीना संवादात 125 देशांमधील सुमारे 3500 प्रतिनिधी सहभागी होत आहेत.

रायसीना संवाद म्हणजे काय ?

• रायसीना संवाद ही भारतीय दृष्टिकोनातून भू-राजकीय (Geopolitics) आणि भू-अर्थशास्त्रावरील (Geo-Economics) एक प्रमुख परिषद आहे.

• रायसीना संवाद जागतिक नेते, धोरणकर्ते, शिक्षणतज्ज्ञ, उद्योग तज्ञ या क्षेत्रांतील तज्ञांना आंतरराष्ट्रीय समुदायासमोरील सर्वात आव्हानात्मक मुद्द्यांवर चर्चा करण्यासाठी आणि संवाद आणि वादविवादाद्वारे त्यांचे निराकरण करण्यासाठी एक व्यासपीठ प्रदान करते.

रायसीना संवाद कोण आयोजित करते ?

ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाउंडेशन (ORF) च्या सहकार्याने परराष्ट्र मंत्रालयाद्वारे (Ministry of External Affairs) दरवर्षी रायसीना संवाद आयोजित केले जातो.

रायसीना संवाद का म्हटले जाते ?

• या संवादाचे नाव नवी दिल्लीतील रायसीना टेकडी (Raisina Hills) वरून ठेवण्यात आले आहे.

• रायसीना हिल्स हे सामान्यतः भारत सरकारच्या सत्तेचे केंद्र मानले जाते.

• हे नवी दिल्लीतील एक क्षेत्र आहे, जिथे भारतातील काही महत्त्वाच्या इमारती आहेत.

• रायसीना टेकडीवर भारताच्या राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान आहे.

• तसेच भारताच्या राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान असलेले राष्ट्रपती भवन आणि सचिवालय इमारत, ज्यामध्ये पंतप्रधान कार्यालय आणि इतर अनेक महत्त्वाची मंत्रालये येथेच आहेत.

पहिला रायसीना संवाद केव्हा आयोजित करण्यात आला ?

पहिला रायसीना संवाद 2016 मध्ये आयोजित करण्यात आला होता आणि तेव्हापासून दरवर्षी हा संवाद आयोजित केला जातो.

2025 च्या 10 व्या रायसीना संवाद कार्यक्रमाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

" कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी " ही 10 व्या रायसीना संवादाची संकल्पना आहे.