चालू घडामोडी 15, फेब्रुवारी 2025 | भ्रष्टाचाराच्या यादीत भारताचा क्रमांक कितवा ?

Important Affairs

13-02-2025

चालू घडामोडी 13, फेब्रुवारी 2025 | सरोजिनी नायडू | Sarojini Naidu

सरोजिनी नायडू

Sarojini Naidu

स्वतंत्र भारताच्या पहिल्या महिला राज्यपाल, स्वातंत्र्यसेनानी, सुप्रसिद्ध कवयित्री, भारत कोकिळा सरोजिनी नायडू यांना जयंतीनिमित्त विनम्र अभिवादन 🙏💐💐

Subject : GS - दिनविशेष, व्यक्ती, इतिहास - आधुनिक भारताचा इतिहास

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) देशात राष्ट्रीय महिला दिन कोणाच्या सन्मानार्थ साजरी करतात ?

1. सरोजिनी नायडू

2. ॲनी बेझंट

3. इंदिरा गांधी

4. विजया लक्ष्मी पंडित

उत्तर : सरोजिनी नायडू (Sarojini Naidu)

श्रीमती सरोजिनी नायडू यांबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

जन्म :

सरोजिनी नायडू यांचा जन्म 13 फेब्रुवारी 1879 रोजी हैदराबाद येथे झाला.

भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीत योगदान :

असहकार चळवळ :

• 1920 मध्ये महात्मा गांधीजींनी सुरू केलेल्या असहकार चळवळीत सरोजिनी नायडू यांनी भाग घेतला आणि विविध स्वातंत्र्य कार्यात सहभागी झाल्यामुळे त्यांना अनेक वेळा अटक करण्यात आली.

मीठाच्या सत्याग्रहाचे नेतृत्व :

• 1930 मध्ये, गांधींजींनी सरोजिनी नायडू यांची भारतातील मीठ उत्पादनावरील ब्रिटिश मक्तेदारीविरुद्ध अहिंसक निषेध म्हणून सुरू केलेल्या मीठ सत्याग्रहाचे नेतृत्व करण्यासाठी निवड केली.

• 21 मे रोजी, सरोजिनी नायडू यांनी मुंबईच्या उत्तरेस सुमारे 150 मैल अंतरावर असलेल्या धारासना सॉल्ट वर्क्स 2,500 मोर्चेकऱ्यांचे नेतृत्व केले.

भारत छोडो आंदोलन :

• 1942 मध्ये, सरोजिनी नायडू यांना "भारत छोडो" चळवळीदरम्यान अटक करण्यात आली त्यांना 21 महिने तुरुंगवास भोगावा लागला.

परदेशात प्रवास आणि स्वातंत्र्यलढ्याबद्दल जागरूकता :

• भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी आणि आंतरराष्ट्रीय पाठिंबा मिळवण्यासाठी सरोजिनी नायडू यांनी अमेरिका आणि युनायटेड किंग्डमसह विविध देशांमध्ये प्रवास केला.

कैसर-ए -हिंद सुवर्णपदक (‘Kaisar-i-Hind’ Medal) :

• हैदराबाद येथील प्लेगच्या साथी दरम्यान त्यांनी जनतेला सर्वतोपरी मदत केली.

• त्याबद्दल ब्रिटिश सरकारकडून सरोजिनी नायडू यांना कैसर-ए-हिंद हे सुवर्णपदक देण्यात आले.

मृत्यू :

2 मार्च 1949 रोजी लखनऊ येथे सरोजिनी नायडू यांचे निधन झाले.

श्रीमती सरोजिनी नायडू यांबद्दल स्पर्धा परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न :

प्रश्न) भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या पहिल्या भारतीय महिला अध्यक्षा कोण होत्या ?

(सरळसेवा भरती, पोलीस भरती, MPSC, UPSC, CISF, SSC GD 2021)

• भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या पहिल्या भारतीय महिला अध्यक्षा सरोजिनी नायडू या होत्या.

• 1925 मधील कानपूर येथील अखिल भारतीय काँग्रेस अधिवेशनाच्या त्या अध्यक्षा म्हणून निवडून आल्या.

नोट :

• पहिल्या महिला अध्यक्षा : 1917 मध्ये काँग्रेसचे अध्यक्षपद भूषवणाऱ्या अँनी बेझंट या भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या पहिल्या महिला अध्यक्षा होत्या.

• पहिल्या भारतीय महिला अध्यक्षा : तर पहिल्या भारतीय महिला अध्यक्षा सरोजिनी नायडू या होत्या.

प्रश्न) भारताची कोकिळा म्हणून कोणास ओळखले जाते ?

(सरळसेवा भरती, पोलीस भरती, SSC GD 2024)

• सरोजिनी नायडू यांच्या कविता स्वरमाधुर्य, राष्ट्रीय दृष्टिकोण असणाऱ्या, प्रेमाचा पुरस्कार व क्रांतिकारक राष्ट्रवादी विचार इ. वैशिष्ट्यांनी लोकप्रिय झाल्या.

• त्यामुळे सरोजिनी नायडू यांना भारताची कोकिळा (The Nightingale of India) म्हणून ओळखले जाते.

प्रश्न) स्वतंत्र भारतातील पहिल्या महिला राज्यपाल कोण होत्या ?

(सरळसेवा भरती, पोलीस भरती, MPSC, TET, SSC GD)

• सरोजिनी नायडू या स्वतंत्र भारतातील पहिल्या महिला राज्यपाल होत्या.

• 1947 मध्ये त्यांनी संयुक्त प्रांत म्हणजे आत्ताच्या उत्तर प्रदेश राज्याचे राज्यपाल म्हणून जबाबदारी स्वीकारली.

प्रश्न) देशात राष्ट्रीय महिला दिन केव्हा साजरी करण्यात येतो ?

• भारतात 13 फेब्रुवारी हा दिवस राष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा करतात.

• महिलांच्या हक्कांसाठी आणि स्वातंत्र्यलढ्यातील सरोजिनी नायडू यांच्या योगदानाच्या सन्मानार्थ, 13 फेब्रुवारी हा त्यांचा जन्मदिवस भारतात राष्ट्रीय महिला दिन म्हणून साजरा केला जातो.

नोट : 8 मार्चला जागतिक महिला दिन साजरा करण्यात येतो.

Important Affairs

13-02-2025

चालू घडामोडी 13, फेब्रुवारी 2025 | पहिली बिमस्टेक युवा शिखर परिषद | First BIMSTEC Youth Summit

पहिली बिमस्टेक युवा शिखर परिषद

First BIMSTEC Youth Summit

Subject : GS - जागतिक संघटना

प्रश्न) पहिली बिमस्टेक युवा शिखर परिषद कोठे आयोजित करण्यात आली ?

1. नवी दिल्ली

2. जयपूर

3. गांधीनगर

4. मुंबई

उत्तर : गांधीनगर (गुजरात)

बातमी काय आहे ?

• गुजरातमधील गांधीनगर येथे पहिल्या बिमस्टेक (BIMSTEC) युवा शिखर परिषदेचे आयोजन करण्यात आले.

• कौशल्य विकास, उद्योजकता आणि प्रादेशिक सहकार्यावर भर देऊन, या शिखर परिषदेचे उद्घाटन करण्यात आले.

बिमस्टेक (BIMSTEC) युवा शिखर परिषदेचे उद्दिष्ट काय ?

बिमस्टेक सदस्य देशांमध्ये युवा नेतृत्व सक्षम करणे, उद्योजकतेला चालना देणे आणि प्रादेशिक सहकार्य मजबूत करणे हे त्याचे उद्दिष्ट होते.

बिमस्टेक युवा परिषद महत्त्वाची का आहे ? याचा फायदा कसा होईल ?

• बिमस्टेक प्रदेशाच्या 1.8 अब्ज लोकसंख्येपैकी 60% पेक्षा जास्त तरुण आहेत, जे या प्रदेशाचे भविष्य घडवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

• तरुणांना प्रेरणा देण्यासाठी, नेतृत्व कौशल्ये विकसित करण्यासाठी आणि नवोपक्रमांना प्रोत्साहन देण्यासाठी हे एक महत्त्वाचे व्यासपीठ आहे.

• स्टार्टअप्स, डिजिटल पायाभूत सुविधा आणि कौशल्य विकासाद्वारे प्रादेशिक आर्थिक सक्षमीकरणासाठी महत्त्वाचे उपक्रम राबविण्यासाठी व्यासपीठ म्हणून काम करेल.

• ही परिषद युवा नेतृत्वाला प्रोत्साहन देण्यासाठी, प्रादेशिक विकासाला बळकटी देण्यासाठी आणि नवोपक्रमाला गती देण्यासाठी एक मैलाचा दगड ठरेल.

बिमस्टेक म्हणजे काय ?

• BIMSTEC चा फूल फॅार्म Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation

• बिमस्टेक ही बंगालच्या उपसागराच्या परिसरातील देशांची विविध क्षेत्रांतील आर्थिक व तंत्रज्ञान विषयक सहकार्य संघटना आहे.

• दक्षिण आणि अग्नेय आशियातील बंगालच्या उपसागराच्या परिसरात असलेल्या देशांमध्ये आर्थिक व तंत्रज्ञानविषयक सहकार्य वाढविणे, हे या संघटनेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे.

• आर्थिक सहकार्य या संज्ञेत व्यापार, गुंतवणूक, तंत्रज्ञान, पर्यटन, मनुष्यबळ विकास, शेती, मत्स्योद्योग, वाहतूक व दळणवळण, वस्त्रोद्योग, चर्मोद्योग आदी विषयांचा समावेश आहे.

बिमस्टेक संघटनेत किती सदस्य देश आहेत आणि कोणते ?

How many member countries are in the BIMSTEC ?

• बांग्लादेश, भारत, म्यानमार, श्रीलंका, थायलंड, भूतान आणि नेपाळ हे 7 देश या संघटनेचे सदस्य देश आहे.

BIMSTEC 7 Member , Bangladesh, Bhutan, Nepal, India, Sri Lanka, Myanmar, Thailand,

बिमस्टेक संघटनेचे मुख्यालय कोठे आहे ?

Where is the Headquarters of BIMSTEC?

(सरळसेवा भरती, पोलीस भरती, SSC, CGL 2022)

• बिमस्टेक संघटनेचे मुख्यालय बांग्लादेशातील ढाका येथे आहे.