चालू घडामोडी 20, मार्च 2025 | जागतिक चिमणी दिन

Important Affairs

19-03-2025

चालू घडामोडी 19, मार्च 2025 | 5G Innovation Hackathon 2025

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025

5G Innovation Hackathon 2025

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) खालील पैकी कोणी 5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 ची घोषणा केली?

1. नीती आयोग

2. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया

3. विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालय

4. केंद्रीय दूरसंचार विभाग

उत्तर : केंद्रीय दूरसंचार विभाग (Department of Telecommunications)

बातमी काय आहे ?

दूरसंचार विभागाने (Department of Telecommunications) 5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 ची घोषणा केली आहे.

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 का आयोजित करण्यात आले ?

• सामाजिक आणि औद्योगिक आव्हानांना तोंड देण्यासाठी नाविन्यपूर्ण 5G आधारीत उपायांच्या विकासाला गती देणे, हा या उपक्रमाचा उद्देश आहे.

• याचा उद्देश 50 पेक्षा अधिक प्रसारयोग्य 5G प्रोटोटाइप्स विकसित करणे, 25+ पेटंट्स निर्माण करणे, शैक्षणिक-सांस्थिक-सरकारी सहकार्य बळकट करणे आणि स्टार्टअप निर्मितीस पाठबळ देणे हा आहे.

• विद्यार्थी, स्टार्टअप्स आणि व्यावसायिकांसाठी खुला असलेला हा कार्यक्रम मार्गदर्शन, निधी पुरवठा आणि 100 हून अधिक 5G युज केस लॅब्सपर्यंत पोहोच प्रदान करत आहे, ज्यामुळे सहभागींना कल्पनांचे (Idea) तंत्रज्ञानात रूपांतर करण्यास मदत मिळते.

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 चे विषय कोणते ?

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 कोण - कोणत्या क्षेत्रावर लक्ष केंद्रित करेल ?

• हॅकेथॉनमध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्ता-आधारीत नेटवर्क देखभाल, माहिती तंत्रज्ञान-सक्षम उपाय, 5G प्रसारण, स्मार्ट आरोग्य, शेती, औद्योगिक ऑटोमेशन, नॉन-टेरेस्ट्रियल नेटवर्क्स (NTN), डी2एम(D2M), व्ही2एक्स(V2X) आणि क्वांटम कम्युनिकेशन यासारख्या प्रमुख 5G अनुप्रयोगांवर लक्ष केंद्रित करणारे प्रस्ताव आमंत्रित करण्यात आले आहेत.

• सहभागींना वास्तविक जगातील समस्या सोडवण्यासाठी नेटवर्क स्लाइसिंग, सेवेची गुणवत्ता आणि कॉल-फ्लो परिस्थिती यासारख्या 5G वैशिष्ट्यांचा वापर करण्यास प्रोत्साहित केले जाते.

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 साठी आर्थिक तरतूद :

• या उपक्रमासाठी 1.5 कोटी रुपयांची आर्थिक तरतूद करण्यात आली आहे.

• ज्यामध्ये बीज भांडवल (Seed Funding), बौद्धिक संपदा सहाय्य (IPR Assistance), मार्गदर्शन (Mentorship) आणि ॲापरेशनल खर्च (Operational Costs) यांचा समावेश आहे.

• हा या उपक्रम 6 महिने चालणार आहे.

• 15 मार्च - 15 एप्रिल 2025 दरम्यान प्रस्ताव सादर करणे

• 1 ऑक्टोबर 2025 रोजी अंतिम विजेत्यांची घोषणा केली जाईल.

पुरस्कार आणि मान्यता :

1. प्रथम क्रमांक : 5,00,000 रुपये प्रथम क्रमांकासाठी,

2. द्वितीय क्रमांक : 3,00,000 रुपये उपविजेत्यासाठी

3. तृतीय क्रमांक : 1,50,000 रुपये तिसऱ्या क्रमांकाच्या विजेत्याला दिले जातील.

• तसेच, सर्वोत्कृष्ट संकल्पना आणि सर्वाधिक नाविन्यपूर्ण प्रोटोटाइप या विशेष पुरस्कारांसाठी प्रत्येकी 50,000 रुपये दिले जाईल.

• याशिवाय, 10 प्रयोगशाळांना उत्कृष्ट 5G युज केससाठी प्रशस्तिपत्रे, तसेच एक प्रशस्तिपत्र उदयोन्मुख संस्थेकडून सर्वोत्कृष्ट संकल्पनेसाठी प्रदान केले जाईल.

Important Affairs

18-03-2025

चालू घडामोडी 18, मार्च 2025 | रायसीना डायलॉग 2025 | Raisina Dialogue 2025

रायसीना डायलॉग 2025

Raisina Dialogue 2025

Subject : GS - जागतिक संघटना

प्रश्न) 2025 च्या 10 व्या रायसीना संवाद कार्यक्रमाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

1. वैश्विक आरोग्य आणि पर्यावरण

2. महिला सक्षमीकरण

3. कृत्रिम बुद्धिमत्ता : डिजिटल अर्थव्यवस्थेचे भवितव्य

4. कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी

उत्तर : कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी

बातमी काय आहे ?

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 17 मार्च 2025 रोजी नवी दिल्लीत 10 व्या रायसीना संवादाचे उद्घाटन केले.

10 व्या रायसीना संवादा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

• भारताने नवी दिल्ली येथे 10 व्या रायसीना संवाद 2025 (Raisina Dialogue 2025) चे आयोजन केले.

• ज्यामध्ये न्यूझीलंडचे पंतप्रधान क्रिस्टोफर लक्सन हे प्रमुख पाहुणे म्हणून उपस्थित होते.

• 10 व्या रायसीना संवादात 125 देशांमधील सुमारे 3500 प्रतिनिधी सहभागी होत आहेत.

रायसीना संवाद म्हणजे काय ?

• रायसीना संवाद ही भारतीय दृष्टिकोनातून भू-राजकीय (Geopolitics) आणि भू-अर्थशास्त्रावरील (Geo-Economics) एक प्रमुख परिषद आहे.

• रायसीना संवाद जागतिक नेते, धोरणकर्ते, शिक्षणतज्ज्ञ, उद्योग तज्ञ या क्षेत्रांतील तज्ञांना आंतरराष्ट्रीय समुदायासमोरील सर्वात आव्हानात्मक मुद्द्यांवर चर्चा करण्यासाठी आणि संवाद आणि वादविवादाद्वारे त्यांचे निराकरण करण्यासाठी एक व्यासपीठ प्रदान करते.

रायसीना संवाद कोण आयोजित करते ?

ऑब्झर्व्हर रिसर्च फाउंडेशन (ORF) च्या सहकार्याने परराष्ट्र मंत्रालयाद्वारे (Ministry of External Affairs) दरवर्षी रायसीना संवाद आयोजित केले जातो.

रायसीना संवाद का म्हटले जाते ?

• या संवादाचे नाव नवी दिल्लीतील रायसीना टेकडी (Raisina Hills) वरून ठेवण्यात आले आहे.

• रायसीना हिल्स हे सामान्यतः भारत सरकारच्या सत्तेचे केंद्र मानले जाते.

• हे नवी दिल्लीतील एक क्षेत्र आहे, जिथे भारतातील काही महत्त्वाच्या इमारती आहेत.

• रायसीना टेकडीवर भारताच्या राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान आहे.

• तसेच भारताच्या राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान असलेले राष्ट्रपती भवन आणि सचिवालय इमारत, ज्यामध्ये पंतप्रधान कार्यालय आणि इतर अनेक महत्त्वाची मंत्रालये येथेच आहेत.

पहिला रायसीना संवाद केव्हा आयोजित करण्यात आला ?

पहिला रायसीना संवाद 2016 मध्ये आयोजित करण्यात आला होता आणि तेव्हापासून दरवर्षी हा संवाद आयोजित केला जातो.

2025 च्या 10 व्या रायसीना संवाद कार्यक्रमाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

" कालचक्र : लोक, शांती आणि पृथ्वी " ही 10 व्या रायसीना संवादाची संकल्पना आहे.