ISA मध्ये सामील होणारा नवीन देश कोणता ? 

Which is the new country joining ISA?

Subject : GS - जागतिक संघटना

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) डिसेंबर 2024 मध्ये नुकताच खालीलपैकी कोणता देश आंतरराष्ट्रीय सौरआघाडीमध्ये पूर्ण सदस्य देश म्हणून सामिल झाला ? 

1. अमेरिका

2. बांग्लादेश

3. मोल्दोवा

4. श्रीलंका

उत्तर : मोल्दोवा

बातमी काय आहे ?

परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते रणधीर जयस्वाल यांनी सांगितले की, मोल्दोव्हा आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडीत (International Solar Alliance) सामील झाला आहे.

आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडी (ISA- इंटरनॅशनल सोलर अलायन्स) बद्दल परीक्षेसाठी महत्त्वाची माहिती : 

आंतरराष्ट्रीय सौर संगठन स्थापना केव्हा करण्यात आली ?

• सौरऊर्जा सोल्यूशन्सच्या उपयोजनाद्वारे हवामान बदलाविरूद्ध प्रयत्नांना एकत्रित करण्यासाठी भारत आणि फ्रान्सने संयुक्त प्रयत्न म्हणून इंटरनॅशनल सोलर अलायन्सची कल्पना मांडली होती.  

• आंतरराष्ट्रीय सौर आघाडीची स्थापना 2015 मध्ये पॅरिस येथे झालेल्या संयुक्त राष्ट्रांच्या फ्रेमवर्क कन्व्हेन्शन वरील पक्षांच्या 21 व्या परिषदेदरम्यान करण्यात आली.

आंतरराष्ट्रीय सौर संगठनाचे मुख्यालय कोठे आहे ?

 इंटरनॅशनल सोलर अलायन्सचे मुख्यालय भारतातील गुरुग्राम (हरियाणा) येथे आहे.

आंतरराष्ट्रीय सौर संगठनाचा उद्देश काय आहे ?

• जीवाश्म इंधनावरील अवलंबित्व कमी करण्यासाठी सौरऊर्जेच्या वापरास प्रोत्साहन देणे हा या आघाडीचा उद्देश आहे.

• ऊर्जा सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी आणि त्याच्या सदस्य देशांमध्ये ऊर्जा संक्रमणास प्रोत्साहन देण्यासाठी इंटरनॅशनल सोलर अलायन्स सौर ऊर्जा तंत्रज्ञानाचा प्रचार करते.

ISA ची मिशन टुवर्ड्स 1000 स्ट्रॅटेजी काय आहे ? 

• 2030 पर्यंत सौर ऊर्जा गुंतवणुकीसाठी 1,000 अब्ज अमेरिकन डॉलर जमा करणे.

• जगातील 1,000 दशलक्ष लोकांना ऊर्जा उपलब्ध करून देणे.

• 1,000 GW सौर ऊर्जा क्षमता स्थापित करणे.

मोल्दोव्हा देशाबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• मोल्दोव्हा (Moldova) हा युरोप खंडातील एक लोकशाही प्रजासत्ताक देश आहे.

• मोल्दोव्हा रोमानिया आणि युक्रेन या देशांच्या सीमेवर आहे.

• राजधानी : किशिनौ (Chişinău) ही मोल्दोव्हाची राजधानी आहे.

SLINEX नौदल सराव

SLINEX Naval Exercise

Subject : GS - युद्ध अभ्यास

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) SLINEX नौदल सराव खालील पैकी कोणत्या देशांमधील संयुक्त नौदल सराव आहे ?

1) भारत आणि अमेरिका 

2) भारत-इंडोनेशिया

3) भारत आणि सिंगापूर

4) भारत आणि श्रीलंका

उत्तर : भारत आणि श्रीलंका

SLINEX नौदल सरावा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• भारत आणि श्रीलंका यांच्यामधील द्विपक्षीय नौदल सराव उपक्रमा अंतर्गत SLINEX हा नौदल सराव नुकताच पार पडला.

• 17 ते 20 डिसेंबर 2024 दरम्यान हा सराव पार पडला.

SLINEX नौदल सरावाचे आयोजन कोठे करण्यात आले होते ? 

• या सरावाचे आयोजन आंध्र प्रदेशातील विशाखापट्टणम येथे करण्यात आले होते.

• 17 ते 18 डिसेंबर दरम्यान बंदर टप्पा आणि 19 ते 20 डिसेंबर या कालावधीत सागरी टप्पा अशा दोन टप्प्यांत हा सराव झाला.

• 19 डिसेंबरपासून सुरू होणाऱ्या सागरी टप्प्यात विशेष सैन्याच्या ऑपरेशन्स, तोफा गोळीबार, दळणवळण सराव, खलाशी सराव, नेव्हिगेशन डेव्हलपमेंट आणि हेलिकॉप्टर ऑपरेशन्स यासह संयुक्त सरावांचा समावेश असेल.

SLINEX नौदल सरावात सहभागी युनिट्स : 

भारताकडून : भारतीय नौदलाचे जहाज INS सुमित्रा, पूर्वेकडील नौदलाचे एक नौदल ऑफशोर पेट्रोल व्हेसेल, विशेष दलासह असेल.

श्रीलंकेकडून : SLNS Sayura, एक ऑफशोअर गस्ती जहाज, ज्यामध्ये विशेष सैन्य असेल

SLINEX नौदल सरावाचे उद्दीष्ट काय होते ?

• 2024 आवृत्तीचे उद्दिष्ट भारत आणि श्रीलंका यांच्यातील मजबूत सागरी संबंधांना अधिक बळकट करणे.

• सुरक्षित आणि नियमांवर आधारित सागरी वातावरणाला प्रोत्साहन देणे आहे.

SLINEX नौदल सरावाची सुरुवात केव्हा झाली ?

• भारत आणि श्रीलंका यांच्यातील सागरी सहकार्यांसाठी 2005 मध्ये SLINEX नौदल सरावाची सुरुवात करण्यात आली.

• या सरावामुळे भारत आणि श्रीलंका यांच्यातील सागरी सहकार्य गेल्या काही वर्षांत अधिक मजबूत झाले आहे.

साहित्य अकादमी पुरस्कार 2024

Sahitya Akademi Award 2024

Subject : GS- पुरस्कार, लेखक -पुस्तक 

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 2024 चा साहित्य अकादमी पुरस्कार खालील पैकी कोणाला दिला गेला ? 

1. धनंजय गुडसूरकर 

2. डॉ. सुधीर रसाळ

3. श्रीकांत उम्रीकर

4. डॅा. शरण कुमार लिंबाळे

उत्तर : डॉ. सुधीर रसाळ

बातमी काय आहे ?

• ज्येष्ठ साहित्यिक सुधीर रसाळ, हिंदी कवी गगन गिल, इंग्रजी लेखक इस्टीरीन किरे यांच्यासह २१ जणांना साहित्य अकादमी पुरस्कार जाहीर झाले.

• ज्येष्ठ समीक्षक डॉ. सुधीर रसाळ यांच्या ‘विंदांचे गद्यारूप’ या समीक्षा ग्रंथाला साहित्य अकादमीचा पुरस्कार जाहीर झाला. 

साहित्य अकादमी पुरस्कार किती भाषांमध्ये देण्यात येतो ? 

• 1955 पासून दरवर्षी साहित्य अकादमी पुरस्कार भारतीय भाषांमधील सर्वोत्कृष्ट कलाकृतींसाठी दिला जातो.

• साहित्य अकादमी पुरस्कार 24 भाषांमधील साहित्यांना दिला जातो.

• भारताच्या राज्यघटनेत समाविष्ट केलेल्या 22 भाषांबरोबर इंग्रजी आणि राजस्थानी या भाषांमध्ये देखील साहित्य अकादमी पुरस्कार दिला जातो.

• पुरस्काराचे स्वरूप : ताम्रपत्र, शाल आणि एक लाख रुपये असे या पुरस्काराचे स्वरूप आहे.

• ज्ञानपीठ पुरस्कारानंतर साहित्य अकादमी पुरस्कार हा देशातील दुसरा सर्वोच्च साहित्य पुरस्कार आहे.

साहित्य अकादमी बद्दल महत्त्वाची माहिती : 

• 12 मार्च 1954 रोजी भारत सरकारने साहित्य अकादमीचे औपचारिक उद्घाटन केले.

• साहित्य अकादमी जरी सरकारने स्थापन केली असली तरी अकादमी स्वायत्त संस्था (Autonomous Organisation) म्हणून काम करते.

• सोसायटी नोंदणी कायदा, 1860 अंतर्गत साहित्य अकादमीची सोसायटी म्हणून नोंदणी केली आहे.

साहित्य अकादमी पुरस्कार हे दोन प्रकारे दिले जातात :

1. साहित्य अकादमी पुरस्कार

2. साहित्य अकादमी युवा पुरस्कार : हा पुरस्कार 35 वर्षे आणि त्यापेक्षा कमी वयाच्या लेखकांना दिला जातो.

उदाहरणार्थ : 2024 चा युवा साहित्याचा पुरस्कार देविदास सौदागर यांच्या " उसवण " या कादंबरीला मिळाला.

राष्ट्रसंत गाडगे महाराज

Rashtrasant Gadge Maharaj

" देव दगडात नाही माणसात आहे " हा विचार समाजात रुजवणाऱ्या राष्ट्रसंत गाडगेबाबा यांना पुण्यतिथीनिमित्त विनम्र अभिवादन 🙏💐💐

Subject : GS - महाराष्ट्रातील समाजसुधारक

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) संत गाडगे महाराजांनी काही वाईट सामाजिक रूढींच्या विरोधात प्रचार करण्यासाठी _____ हे जनसंवादाचे पारंपारिक माध्यम वापरले. 

(MPSC 2017) 

1. आख्यान

2. आरती

3. कथा

4. कीर्तन

उत्तर : कीर्तन

संत गाडगे महाराजांचा जन्म कोठे झाला ?

गाडगे महाराजांचा जन्म 23 फेब्रुवारी 1876 मध्ये अमरावती जिल्ह्यातील शेणगाव येथे झाला.

संत गाडगे महाराजांचे पूर्ण नाव काय ? 

• त्यांचे पूर्ण नाव डेबूजी झिंगराजी जानोरकर होते.

• अंगावर फाटकी गोधडी आणि हातात गाडगे असल्यामुळे लोकांमध्ये ते ‘ गोधडे महाराज ’ किंवा ‘ गाडगे महाराज ’ म्हणूनच प्रसिद्ध आहेत.

• ते ज्या गावात जात तो गाव झाडून स्वच्छ करीत. 

• सार्वजनिक स्वच्छता, अंधश्रद्धा निर्मूलन ही तत्त्वे समाजात रुजविण्यासाठी त्यांनी स्वतः सातत्याने प्रयत्‍न केले.

समाजसुधारणेसाठी कीर्तनाचे माध्यम : 

• समाजसुधारणेसाठी व लोकशिक्षणासाठी त्यांनी कीर्तनाचे माध्यम प्रभावीपणे वापरले.

• ‘ चोरी करू नये, कर्ज काढून चैन करू नये, दारू पिऊ नये, देवापुढे पशूंचा बळी देऊ नये ’, अशा प्रकारचा उपदेश ते आपल्या कीर्तनांतून मार्मिक उदाहरणे देऊन करीत.

• त्यांनी मानवतेची सेवा आणि सहानुभूती यासारख्या मूल्यांवर जोर दिला.

• आपल्या कीर्तनांदरम्यान त्यांनी लोकांना अंधश्रद्धा आणि रूढींविरुद्ध प्रबोधन केले.

• महाराष्ट्रात सर्वत्र तसेच गुजरात, कर्नाटक व आंध्र प्रदेशाच्या काही भागांत त्यांनी गावोगाव कीर्तने करून लोकजागृती केली. 

• गाडगेबाबा यांनी त्यांच्या काळात समाजप्रबोधनाबरोबरच राज्यातील प्रमुख शहरांत व तीर्थक्षेत्री धर्मशाळा, आश्रमशाळा, नद्यांना घाट, पाणपोया, गोरक्षण, अंध-अपंगांसाठी सदावर्त, मुलांसाठी शाळा-कॉलेज व वसतिगृहे बांधून सर्वसामान्य जनतेची राहण्याची सोय केली. 

• 14 नोव्हेंबर 1956 रोजी संत गाडगे बाबांचे पंढरपूर येथे झालेले किर्तन हेच त्यांचे अखेरचे किर्तन ठरले. 

• 20 डिसेंबर 1956 रोजी पेढी नदीच्या काठावर, वलगाव (अमरावती) येथे त्यांचे निधन झाले.

• गाडगेनगर, अमरावती येथे त्यांचे स्मारक आहे.

• गाडगेबाबा यांच्या नावाने महाराष्ट्र शासनाने 2000-01 पासून संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान राबविण्यास सुरुवात केली. 

कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्प

Kaleshwaram Lift Irrigation Project

Subject : GS - भूगोल- नदी, धरण

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) जगातील सर्वात मोठ्या उपसा सिंचन प्रकल्पाचे नाव खालीलपैकी कोणते ?

1. भाक्रा नांगल प्रकल्प

2. कालेश्वरम प्रकल्प 

3. हिराकुड प्रकल्प

4. नागार्जुन सागर प्रकल्प

उत्तर : कालेश्वरम प्रकल्प 

बातमी काय आहे ?

नॅशनल डॅम सेफ्टी अथॉरिटी (NDSA) कालेश्वरम उपसा सिंचन योजनेवर लवकरच अंतिम अहवाल सादर करण्याची शक्यता आहे.

कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्पाबाबत परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• हा जगातील सर्वात मोठा उपसा सिंचन प्रकल्प आहे.

• या प्रकल्पाची किंमत अंदाजे 80,000 कोटी रुपये आहे. 

• हा प्रकल्प 21 जून 2019 रोजी सुरू करण्यात आला. 

कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्प कोणत्या नदीवर बांधण्यात आला आहे ?

हा प्रकल्प गोदावरी नदीवरील हा बहुउद्देशीय सिंचन प्रकल्प आहे.

कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्प कोणत्या राज्यात आहे ?

कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्प तेलंगणा राज्यात आहे. 

कालेश्वरम उपसा सिंचन प्रकल्प इतका महत्त्वाचा का आहे ? 

• तेलंगण राज्याला सतत दुष्काळ आणि शेतकरी आत्महत्येच्या प्रश्नाला सामोरे जावे लागत आहे. 

• त्यामुळे तत्कालीन मुख्यमंत्री के. चंद्रशेखर राव यांनी सिंचन योजनांना प्राधान्य दिले आहे. 

• गोदावरी तेलंगणमधील प्रमुख नदी आहे. ती समुद्रसपाटीपासून १00 मीटर उंचीवरून वाहते, तर तेलंगणा समुद्रसपाटीपासून 300 ते 650 मीटर उंचीवर आहे.

• त्यामुळे तेलंगणात गोदावरीसह इतर अनेक नद्या असूनही त्यांच्या पाण्याचा लाभ मिळत नव्हता.

• तेलंगणात वाहणाऱ्या गोदावरी आणि इतर नद्यांचे पाणी उचलून राज्याला सिंचन आणि पिण्याच्या पाण्याची सुविधा उपलब्ध करून देणे हा या प्रकल्पाच्या उभारणीचा मुख्य उद्देश आहे. 

• या प्रकल्पातून तेलंगणातील 13 जिल्ह्यांतील 18 लाख एकर जमिनीला सिंचनासाठी पाणी देण्याची योजना आहे.

• या प्रकल्पाचा फायदा तेलंगणा, महाराष्ट्र आणि आंध्र प्रदेश या राज्यांना होणार आहे.

• कालेश्वरम प्रकल्पाचा गडचिरोली-चंद्रपूर जिल्ह्यांनाही सिंचन सुविधा मिळणार आहेत. 

आर.अश्विनची आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधून निवृत्ती

R. Ashwin announced his retirement from International Cricket 

Subject : GS - खेळ, पुस्तके आणि लेखक

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) रविचंद्रन अश्विनने लिहिलेल्या आत्मचरित्राचे नाव काय ? 

1. प्लेइंग इट माय वे

2. द वॅाल

3. आय हॅव द स्ट्रीट्स : अ कुट्टी क्रिकेट स्टोरी

4. द टेस्ट ऑफ माय लाईफ

उत्तर : आय हॅव द स्ट्रीट्स : अ कुट्टी क्रिकेट स्टोरी

बातमी काय आहे ? 

भारताचा फिरकीपटू रविचंद्रन अश्विनने आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमधून निवृत्ती जाहीर केली आहे.

रविचंद्रन अश्विन बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• जन्मतारिख : 17 सप्टेंबर, 1986

• जन्मस्थळ : चेन्नई, तमिळनाडू

• फलंदाजीची शैली : उजव्या हाताचा फलंदाज

• गोलंदाजीची शैली : उजव्या हाताचा फिरकी गोलंदाज

रविचंद्रन अश्विनचे आंतरराष्ट्रीय सामन्यात पदार्पण :

• आंतरराष्ट्रीय कसोटी पदार्पण : भारत विरुद्ध वेस्ट इंडिज, तारिख – 6 ते 9 नोव्हेंबर, 2011

• आंतरराष्ट्रीय वनडे पदार्पण : भारत विरुद्ध श्रीलंका, तारिख – 5 जून, 2010

• आंतरराष्ट्रीय T20 पदार्पण : भारत विरुद्ध झिम्बाब्वे, तारिख – 12 जून, 2010

रविचंद्रन अश्विनच्या आत्मचरित्रा

• अलिकडेच रविचंद्रन अश्विनने लेखक सिद्धार्थ मोंगा यांच्या सहकार्याने आय हॅव द स्ट्रीट्स : अ कुट्टी क्रिकेट स्टोरी हे आत्मचरित्र लिहिले आहे.

• कुट्टी स्टोरी याचा अर्थ छोटीशी गोष्ट असा होतो.

काही महत्त्वाचे क्रिकेटपटू आणि त्यांची पुस्तके पुढील प्रमाणे : 

• सचिन तेंडुलकर - प्लेइंग इट माय वे

• कपिल देव - 1) क्रिकेट माय स्टाईल, 2) स्ट्रेट फ्रॉम माय हार्ट : अॅन ऑटोबायोग्राफी

• सौरभ गांगुली - अ सेंच्युर इज नॉट इनफ

• रवी शास्त्री - स्टारगेझिंग : द प्लेयर्स इन माय लाईफ

• राहुल द्रविड - द वॅाल

• युवराज सिंग - द टेस्ट ऑफ माय लाईफ

• व्ही. व्ही. एस. लक्ष्मण - 281 अँड बियॅाण्ड

• सुरेश रैना - बिलिव्ह : व्हॅाट लाईफ अँड क्रिकेट टॅाट मी

भारतातील पहिली मधुमेह जैविक बँक

India’s First Diabetes Biobank

Subject : GS - विज्ञान आणि तंत्रज्ञान - रोग आणि आजार

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) भारतात मधुमेहासाठी (डायबेटिससाठी) पहिल्या जैविक बँकेची सुरुवात कोठे करण्यात आली ?

1. मुंबई

2. चेन्नई

3. नवी दिल्ली

4. नागपूर

उत्तर : चेन्नई

• चेन्नईमध्ये देशातील पहिल्या मधुमेह जैविक बँकेची (डायबेटिस बायो बँक) स्थापना करण्यात आली आहे. 

• ‘इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल रिसर्च’ आणि ‘मद्रास डायबेटिस रिसर्च फाउंडेशन’ यांच्यातील सहकार्याने या बँकेची स्थापना करण्यात आली आहे.

मधुमेह जैविक बँक म्हणजे नेमकं काय ?

• २००८ ते २०२० दरम्या सर्व राज्यांमध्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये दोन सर्वेक्षणे करण्यात आली होती. त्यावेळी गोळा केलेले मधुमेही रुग्णांचे नमुने या जैविक बँकेत ठेवण्यात आले आहेत

• या बायो बँकेचे उद्दिष्ट वैज्ञानिक संशोधनासाठी जैव नमुने गोळा करणे, प्रक्रिया करणे, साठवणे व ते वितरित करण्यासाठी एक सुविधा निर्माण करणे हे आहे. 

• या बायो बँकेमध्ये Type-1, Type-2 आणि गर्भावस्थेतील मधुमेहासह तरुण व्यक्तींमधील विविध प्रकारच्या मधुमेहातील रक्ताचे नमुने भविष्यातील संशोधनासाठी जतन केलेले आहेत.

मधुमेह जैविक बँक चा संशोधनात फायदा कसा ?

• बायो बँकेमुळे मधुमेहाची कारणे, भारतीय प्रकारातील मधुमेह आणि संबंधित विकारांवरील प्रगत संशोधनदेखील शक्य होईल.

• इंडियन जर्नल ऑफ मेडिकल रिसर्चमधील एका लेखात म्हटले आहे की, ही मधुमेह बायो बँक लवकर निदान होण्यासाठी, नवीन बायोमार्कर ओळखण्यात आणि वैयक्तिक उपचार धोरणे विकसित करण्यात मदत करू शकेल.

• भारत लढत असलेल्या मधुमेहविरुद्धच्या लढ्यातील हे एक महत्त्वपूर्ण पाऊल मानले जात आहे.

मधुमेह म्हणजे नेमकं काय ? 

What is Diabetes?

• मधुमेह हा चयापचयसंबंधित विकार आहे. हा आजार हळूहळू विकसित होतो. 

• यामध्ये रक्तातील शर्करेमध्ये (ग्लूकोज) आवश्यकतेपेक्षा अधिक वाढ दिसून येते.

• मधुमेहाचे टाइप 1 मधुमेह अणि टाइप 2 मधुमेह असे दोन गटात वर्गीकरण करता येते.

• Type 1 मधुमेहा मध्ये स्वादुपिंडामध्ये इन्शुलिन तयार होत नाही किंवा याचे प्रमाण अगदी कमी असते.

• त्यामुळे टाइप 1 मधुमेहाच्या रुग्णाला बाहेरून इन्शुलिन घेणे अतिआवश्यक असते.

• Type-2 मधुमेहा मध्ये स्वादुपिंडाद्वारे तयार झालेले इन्शुलीन शरीरातील पेशींद्वारे योग्य प्रमाणात वापरले जात नाही.

• इन्सुलिन हा एक संप्रेरक आहे जो तुमचे स्वादुपिंड (Pancreas) बनवतो जो रक्तातील साखरेची (ग्लूकोज) पातळी नियंत्रित करण्यासाठी आवश्यक आहे.

• दीर्घकालीन मधुमेहामुळे अंधत्व, हृदय विकार असे आजार उद्भवण्याची शक्यता असते.

• संतुलित आहार, नियमित शारीरिक व्यायाम, नियंत्रित वजन आणि धूम्रपान न करणे यांद्वारे मधुमेह या आजाराला प्रतिबंध घालता येतो.

गरोदरपणातील मधुमेह(किंवा गर्भावस्थेतील मधुमेह) म्हणजे काय ?

• गरोदरपणातील मधुमेह (Gestational Diabetes ) म्हणजे गर्भधारणेदरम्यान वाढणारी उच्च रक्तातील ग्लुकोज पातळी. 

• गर्भधारणेचा मधुमेह हा एक तात्पुरता आजार आहे जो सामान्यतः जन्म दिल्यानंतर अदृश्य होतो.

• तथापि, ज्या महिलांना गर्भधारणेचा मधुमेह होतो, त्यांच्या मुलांसह, त्यांना पुढील आयुष्यात Type 2 मधुमेह होण्याचा धोका जास्त असतो.

गोवा मुक्ती दिन

Goa Liberation Day

Subject : GS - दिनविशेष, राज्यशास्त्र

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) पोर्तुगीज वसाहतवादी राजवटीपासून गोवा मुक्त झाल्याच्या स्मरणार्थ दरवर्षी खालील पैकी कोणता दिवस गोवा मुक्ती दिन म्हणून साजरी करतात ?

1. 19 डिसेंबर

2. 25 डिसेंबर 

3. 31 डिसेंबर

4. 1 जानेवारी

उत्तर : 19 डिसेंबर

• पोर्तुगीज वसाहतवादी राजवटीपासून गोवा मुक्त झाल्याच्या स्मरणार्थ दरवर्षी 19 डिसेंबर रोजी गोवा मुक्ती दिन साजरा केला जातो.

• गोवा मुक्ती संग्रामाच्या चळवळीत सहभागी झालेल्या सर्वांच्या धैर्याचे आणि अतुलनीय योगदानाचे या दिवशी स्मरण करतात. 

गोवा पोर्तुगीजांनी कधी काबीज केला ? 

• 1510 मध्ये गव्हर्नर अफोंसो डी अल्बुकर्क याने विजापूरच्या आदिलशाहाकडून गोवा जिंकले.

• येथपासूनच अल्बुकर्कने भारतात पोर्तुगीज सत्ता वाढविण्यास सुरुवात केली.

• अल्बुकर्क हा भारतातील पोर्तुगीज सत्तेचा पहिला गव्हर्नर जनरल होता. 

• गोव्याला पूर्वेकडील रोम म्हणून ही ओळखले जाते.

गोवा मुक्ती आंदोलन : 

• डॉ. राम मनोहर लोहिया आणि लुईस डी मिनेझिस ब्रागांसा यांसारख्या नेत्यांनी वसाहतवादी धोरणांवर टीका केली.

• डॉ. राम मनोहर लोहिया यांच्या नेतृत्वाखाली पोर्तुगीज सत्तेच्या विरोधात अनेक सभा, मोर्चे, आंदोलने काढण्यात आली.

• 15 ऑगस्ट 1947 रोजी भारताला स्वातंत्र्य मिळताच भारताने पोर्तुगीजांना गोवा आणि दीव-दमणचा प्रदेश भारताकडे सोपवण्याची विनंती केली पण त्यांनी नकार दिला.

सैन्य कारवाई - ऑपरेशन विजय :

• 1961 पर्यंत पोर्तुगीजांसोबतचे राजनैतिक प्रयत्न अयशस्वी झाल्यानंतर, 18 डिसेंबर रोजी भारत सरकारने ऑपरेशन विजय सुरू केले.

• ऑपरेशन विजयच्या माध्यमातून भारतीय सशस्त्र दलांनी फक्त ३६ तासांच्या आत गोव्याला पोर्तुगीज राजवटीतून मुक्त केले. 

• या ऑपरेशनमध्ये भारतीय लष्कर, नौदल आणि हवाई दल यांनी संयुक्तपणे कामगिरी केली.

• 19 डिसेंबर 1961 रोजी गोवा भारताचा भाग बनला आणि पोर्तुगीज सत्तेचा शेवट झाला.

गोवा राज्य स्थापना दिन केव्हा असतो ? 

(Statehood Day of Goa)

• पोर्तुगीज सत्तेचा शेवट झाल्यावर गोवा, दीव आणि दमणला केंद्रशासित प्रदेश बनवण्यात आले.

• 30 मे 1987 रोजी गोव्याला राज्याचा दर्जा देण्यात आल्या.

• 30 मे 1987 रोजी गोवा हे भारतीय संघराज्याचे 25 वे राज्य बनले.

• तर दमण आणि दीव हे केंद्रशासित प्रदेश राहिले.

• त्यामुळे 30 मे गोवा राज्य स्थापना दिन म्हणून साजरा करतात.

गोवा राज्या बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• गोवा मुक्ती दिन : 19 डिसेंबर 

• गोवा राज्य स्थापना दिन : 30 मे

• राजधानी : पणजी

• राजभाषा (अधिकृत भाषा) : कोंकणी (Konkani) 

• राज्यपाल : श्री पी. एस. श्रीधरन पिल्लई (Shri PS Sreedharan Pillai)

• मुख्यमंत्री : श्री प्रमोद सावंत (Shri Pramod Sawant)