कर्पूरी ठाकूर  

Karpoori Thakur

Subject : GS - दिनविशेष, व्यक्ती

जननायक कर्पूरी ठाकूर यांना जयंती दिनी मानवंदना 🙏💐💐

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 2024 मध्ये जननायक कर्पूरी ठाकूर यांना मरणोत्तर भारतरत्न पुरस्कार देऊन गौरविण्यात आले. ते खालील पैकी कोणत्या राज्याचे मुख्यमंत्री होते ? 

1. महाराष्ट्र

2. राजस्थान

3. बिहार

4. मध्य प्रदेश

उत्तर : बिहार

जननायक कर्पूरी ठाकूर यांची 101 वी जयंती मोठ्या उत्साहात साजरी 

‘भारतरत्न’ कर्पूरी ठाकूर कोण आहेत ? 

जन्म : 

जननायक कर्पूरी ठाकूर यांचा जन्म 24 जानेवारी 1924 रोजी बिहार च्या समस्तीपूर जिल्ह्यातील पितौंझिया (आताचे कर्पूरीग्राम) गावात झाला.  

स्वातंत्र्य चळवळीत सहभाग आणि सामाजिक कार्य : 

• ‘ भारत छोडो ’ आंदोलनात सामील होण्यासाठी त्यांनी आपले महाविद्यालयीन शिक्षण सोडले. 

• स्वातंत्र्य चळवळीत सामील झाल्यामुळे त्यांनी 26 महिने तुरुंगात काढले.

• देशाला स्वातंत्र्य मिळाल्यानंतर त्यांनी आपल्या गावातील शाळेत शिक्षक म्हणून काम केले.  

• मागासवर्गीय समाजाचा विकास आणि सामाजिक न्यायाची कल्पना ही तळागाळात पोहोचवण्यासाठी कर्पूरी ठाकूर हे ओळखले जातात. 

• भारतरत्न’ कर्पूरी ठाकूर यांना बिहारमध्ये जननायक म्हणतात. 

मुख्यमंत्री कर्पूरी ठाकूर : 

• बिहारच्या राजकारणात कर्पूरी ठाकुर हे अतिशय सन्माननीय नाव आहे.

• बिहारच्या राजकारणात त्यांना गरिबांचा सर्वात मोठा आवाज मानलं जायचं.

• जननायक कर्पूरी ठाकूर यांनी बिहारचे एकदा उपमुख्यमंत्री आणि दोनदा मुख्यमंत्रीपद भूषविले.

• ते बिहारचे पहिले बिगर काँग्रेसी मुख्यमंत्री होते.

• 1967 मध्ये पहिल्यांदा उपमुख्यमंत्री झाल्यावर त्यांनी इंग्रजीची अट रद्द केली. त्यामुळे त्यांच्यावर खूप टीका झाली पण त्यांच्यामुळेच शिक्षणाची गंगा सर्वसामान्यांपर्यंत पोहोचली.  

• 1971 मध्ये मुख्यमंत्री झाल्यानंतर शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा देत त्यांनी जमिनींवरील महसूल कर बंद केला.

• आर्थिकदृष्ट्या गरीब मुलांच्या शाळेची फी माफ करण्याचं कामही त्यांनी केलं. 

• बिहार राज्यात मॅट्रिकपर्यंत मोफत शिक्षण देण्याची घोषणा जननायक कर्पूरी ठाकूर यांनी केली, असा निर्णय घेणारे ते देशातील पहिले मुख्यमंत्री होते.

• मुख्यमंत्री झाल्यावर त्यांनी राज्यातील सरकारी नोकऱ्यांमध्ये मागासवर्गीयांना आरक्षण लागू केले. 

• मुंगेरीलाल आयोगाच्या शिफारशीवरून त्यांनी मागासवर्गीयांना नोकऱ्यांमध्ये 27 टक्के आरक्षणाची व्यवस्था लागू केली.

मृत्यू : 

जननायक कर्पूरी ठाकूर यांचं 17 फेब्रुवारी 1988 रोजी, वयाच्या 64 व्या वर्षी हृदयविकाराच्या झटक्याने निधन झालं.

भारतरत्न पुरस्कार : 

2024 मध्ये जननायक कर्पूरी ठाकूर यांना मरणोत्तर भारतरत्न पुरस्कार देऊन गौरविण्यात आले.

उत्तर प्रदेश स्थापना दिन 

76th Foundation Day of Uttar Pradesh

Subject : GS - दिनविशेष, राज्यशास्त्र, भूगोल

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) खालील पैकी कोणत्या राज्याला स्वातंत्र्यापूर्वी संयुक्त प्रांत म्हणून ओळखले जात असे ? 

1. उत्तर प्रदेश

2. महाराष्ट्र

3. तामिळनाडू

4. पश्चिम बंगाल

उत्तर : उत्तर प्रदेश

बातमी काय आहे ? 

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी आज उत्तर प्रदेशातील जनतेला राज्य स्थापना दिनानिमित्त शुभेच्छा दिल्या. 

उत्तर प्रदेश राज्या बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

24 जानेवारी 2025 रोजी 76 वा उत्तर प्रदेश स्थापना दिन साजरा करण्यात आला. 

उत्तर प्रदेश स्थापना दिन 2025 ची संकल्पना (थीम) काय आहे ? 

"विकास आणि वारसा: उत्तर प्रदेश प्रगतीच्या मार्गावर" ही उत्तर प्रदेश स्थापना दिन 2025 ची संकल्पना (थीम) आहे. 

Development and Heritage: Uttar Pradesh on the Path to Progress

उत्तर प्रदेश राज्य स्थापना दिन केव्हा असतो ?

• पूर्वी ब्रिटीश काळात हा भाग आग्रा आणि अवधचा संयुक्त प्रांत म्हणून ओळखला जात असे. 

• 1935 मध्ये, त्याचे नाव बदलून संयुक्त प्रांत करण्यात आले.

• 24 जानेवारी 1950 रोजी भारताच्या स्वातंत्र्यानंतर राज्याचे नाव उत्तर प्रदेश ठेवण्यात आले.

उत्तर प्रदेश राज्याचे राज्यपाल कोण आहेत ? 

श्रीमती आनंदीबेन पटेल (Anandiben Patel) या उत्तर प्रदेश च्या वर्तमान राज्यपाल आहेत.

उत्तर प्रदेश राज्याचे मुख्यमंत्री कोण आहेत ? 

भारतीय जनता पक्षाचे श्री योगी आदित्यनाथ (Yogi Adityanath) हे उत्तर प्रदेशचे विद्यमान मुख्यमंत्री आहेत.

उत्तर प्रदेश राज्याची राजधानी कोणती ? 

लखनऊ (Lucknow) ही उत्तर प्रदेशची राजधानी आहे. 

भारताच्या उत्तर प्रदेश राज्याला लागून कोणत्या देशाची सीमा आहे ? 

उत्तर प्रदेश राज्याला लागून नेपाळ देशाची सीमा आहे. 

भारतात सर्वाधिक लोकसंख्या कोणत्या राज्याची आहे ? 

लोकसंख्येच्या दृष्टीने उत्तर प्रदेश भारतातील सर्वात मोठे राज्य आहे. 

उत्तर प्रदेश मधील प्रमुख शहरे कोणती ? 

• लखनऊ : उत्तर प्रदेश ची राजधानी 

• प्रयागराज, वाराणसी, अयोध्या, मथुरा : सांस्कृतिक महत्त्व असलेले शहरे 

• प्रयागराज : गंगा, यमुना आणि सरस्वती या तीन नद्यांचा संगम (त्रिवेणी संगम) असलेले पवित्र ठिकाण

• प्रयागराज या पवित्र शहरात यंदाचा महाकुंभ मेळा भरणार आहे.

• आगरा : यमुना नदी काठी असलेला प्रसिद्ध ताजमहाल या ठिकाणी आहे. 

• मेरठ : भारतीय स्वातंत्र्य लढ्यातील 1857 च्या उठावाची सुरूवात मेरठ या ठिकाणाहून झाली. ( SSC 2023)

• तसेच झाँसी, बरेली, नोएडा, मिर्झापूर इत्यादी शहरे प्रसिद्ध आहेत. 

सुकन्या समृद्धी योजना

Sukanya Samriddhi Yojana  

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) सुकन्या समृद्धी योजने बद्दल खालील विधानांचा विचार करा आणि योग्य विधान विधाने असलेला पर्याय निवडा.

अ) ही योजना 22 जानेवारी 2015 रोजी सुरू करण्यात आली आहे. 

ब) ही योजना बेटी बचाओ, बेटी पढाओ मोहिमेचा एक भाग आहे.

क) मुलीच्या शिक्षण आणि लग्नाच्या खर्चास मदत म्हणून ही योजना तयार केलेली आहे. 

पर्याय : 

1. फक्त अ आणि ब बरोबर

2. फक्त अ आणि क बरोबर

3. फक्त ब आणि क बरोबर

4. अ, ब आणि क बरोबर

उत्तर : अ, ब आणि क बरोबर

बातमी काय आहे ? 

• 22 जानेवारी 2025 रोजी सुकन्या समृद्धी योजनेची 10 वर्षे पूर्ण होत आहेत. 

• नोव्हेंबर 2024 पर्यंत, 4.1 कोटी सुकन्या समृद्धी खाती उघडली गेली आहेत, जी योजनेचे यश आणि सर्वसमावेशकता आणि प्रगतीला चालना देण्यासाठीची या योजनेची भूमिका अधोरेखित करते.

सुकन्या समृद्धी योजना केव्हा सुरू करण्यात आली ? 

22 जानेवारी 2015 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बेटी बचाओ, बेटी पढाओ मोहिमेचा एक भाग म्हणून सुकन्या समृद्धी योजना सुरू केली.

सुकन्या समृद्धी योजनेचे उद्दिष्ट काय ? 

सुकन्या समृद्धी योजना का सुरू करण्यात आली ? 

• मुलीच्या शिक्षण आणि लग्नाच्या खर्चास मदत म्हणून ही योजना तयार केलेली आहे. 

• या योजनेमार्फत केलेली गुंतवणूक मुलीच्या शिक्षणास आणि लग्नासाठी लागणाऱ्या खर्चासाठी उपयोगी पडू शकते. 

• मुलींच्या भविष्यातील कल्याणासाठी बचतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी.

• मुलींची आर्थिक सुरक्षा आणि सामाजिक सशक्तीकरणासाठी बेटी पढाओ मोहिमेचा एक भाग म्हणून सुकन्या समृद्धी योजना सुरू करण्यात आली. 

सुकन्या समृद्धी योजना काय आहे ? 

• सरकारची केवळ मुलींसाठीची ही योजना आहे.

• सुकन्या समृद्धी योजनेअंतर्गत बचत खाते उघडून देण्यात येते. या बचत खात्याला सुकन्या समृद्धी खाते असे देखील म्हटले जाते.

• वयोगट 10 वर्षांच्या कमी मुलींचे खाते पोस्ट ऑफिस, राष्ट्रीय बँक, अन्य एजन्सीमार्फत उघडले जाऊ शकते. 

सुकन्या समृद्धी योजनेची पात्रता आणि तरतूद

• या योजनेत मुलीच्या जन्मापासून ती 10 वर्षांची होईपर्यंत मुलीच्या नावावर हे खाते उघडता येते.

• एका मुलीसाठी एकच बँक अकाउंट उघडता येईल. 

• प्रति कुटुंब जास्तीत जास्त 2 सुकन्या समृद्धी खाते (दोन मुलींसाठी) उघडू शकते. (जुळ्या अपत्यांसाठी अपवाद).

• सुकन्या समृद्धी योजनेअंतर्गत कमीत कमी 250 रुपये आणि जास्तीत जास्त 1.5 लाख रूपयांची एका वर्षात गुंतवणूक करता येईल. 

• मुलीचे वय 18 वर्षे पूर्ण झाल्यावर जमा राशीमधून 50 % रक्कम आणि मुलीचे वय 21 वर्षाचे झाल्यास तसेच मुलीचे लग्न झाल्यास पूर्ण जमा राशी (Deposit) काढता येऊ शकते.

 सुकन्या समृद्धी योजनेचा फायदा काय ? 

• आकर्षक व्याजदर : सुकन्या समृद्धी योजना इतर अनेक बचत योजनांपेक्षा जास्त व्याजदर (8.2%) देते, ज्यामुळे ती एक फायदेशीर दीर्घकालीन गुंतवणूक पर्याय बनते.

• करमुक्त :  गुंतवणूकीवर प्राप्तिकर कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत कर सूट देखील उपलब्ध आहे. 

• करमुक्त व्याज : सुकन्या समृद्धी खात्यावर मिळणारे व्याज पूर्णपणे करमुक्त असते. 

• मॅच्युरिटीवर कर सूट : अंतिम मॅच्युरिटी रक्कम, मुद्दल आणि जमा झालेल्या व्याजासह, करमुक्त आहे. 

सुकन्या समृद्धी योजना करमुक्त आहे का ? 

हो, सुकन्या समृद्धी योजनेत गुंतवणूक केल्यावर, प्राप्तिकर कायद्याच्या कलम 80C (80C of Income Tax Act) अंतर्गत कर सूट देखील उपलब्ध आहे.

बेटी बचाओ, बेटी पढाओ योजना  

Beti Bachao Beti Padhao Scheme

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) केंद्र सरकारने बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना केव्हा सुरू केली होती ? 

1. 22 जानेवारी 2010

2. 22 जानेवारी 2015

3. 22 जानेवारी 2020

4. 22 जानेवारी 2025

उत्तर : 22 जानेवारी 2015

बातमी काय आहे ? 

बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेचा नुकताच 10वा वर्धापन दिन साजरा करण्यात आला.

बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना केव्हा सुरू करण्यात आली ? 

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 22 जानेवारी 2015 रोजी बेटी बचाओ बेटी पढाओ ही योजना सुरू केली होती.

• बेटी बचाओ बेटी पढाओ या योजनेची सुरुवात हरियाणातील पानिपत येथून करण्यात आली. 

• बेटी बचाओ बेटी पढाओ ही योजना महिला आणि बाल विकास मंत्रालय, मानव संसाधन विकास मंत्रालय आणि आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालय यांचा संयुक्त उपक्रम आहे.  

बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजना का सुरू करण्यात आली ? 

भारत 2011 मध्ये बाललिंगगुणोत्तर किती होते ? 

• भारतातील बाललिंगगुणोत्तर 2011 मधील आकडेवारीनुसार 918 होते.

• म्हणजे 0 ते 6 वर्ष वयोगटातील प्रत्येक 1000 मुलांच्या संख्येमागे मुलींची संख्या फक्त 918 होती. 

• भारताची लोकसंख्या वाढत असतानाही मुलींचे प्रमाण कमी होते. याला आळा घालण्यासाठी सरकारने 22 जानेवारी 2015 रोजी बेटी बचाओ बेटी पढाओ ही योजना सुरू केली होती.

बेटी बचाओ बेटी पढाओ योजनेचे प्रमुख उद्दिष्ट्ये कोणते ?  

• पक्षपाती लिंगनिवडीच्या प्रक्रियेचे निर्मूलन करणे.

• मुलींचे अस्तित्त्व व संरक्षण सुनिश्चित करणे.

• मुलींना शिक्षणासाठी प्रोत्साहन देणे.

• यासाठी सरकार वेगवेगळ्या योजना राबवत आहे. 

उदाहरणार्थ : 

• सोनोग्राफीसारख्या तंत्राचा वापर गर्भाचं लिंग जाणून घेण्यासाठी केला जाऊ नये म्हणून हा कायदा अस्तित्वात आला.

• मुलींच्या शिक्षणासाठी आणि लग्नासाठी आर्थिक सुरक्षा देण्यासाठी सरकारने सुकन्या समृद्धी योजना सुरू केली.  

नेताजी सुभाषचंद्र बोस जयंती 

Netaji Subhas Chandra Bose

नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांना जयंती दिनी विनम्र अभिवादन 💐💐🙏

Subject : GS - दिनविशेष, व्यक्ती, इतिहास - आधुनिक भारताचा इतिहास 

सरळसेवा, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) दरवर्षी देशात पराक्रम दिन केव्हा साजरी करण्यात येतो ? 

1. 15 ऑगस्ट

2. 23 जानेवारी  

3. 26 जानेवारी

4. 1 मे 

उत्तर : 23 जानेवारी

पराक्रम दिन केव्हा आणि का साजरी केला जातो ?

• नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांच्या स्मरणार्थ 23 जानेवारी हा दिवस पराक्रम दिन म्हणून साजरा केला जातो.

• 2021 मध्ये भारत सरकारने नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांचा जन्मदिवस पराक्रम दिवस म्हणून साजरी करण्याचा निर्णय घेतला. 

• तरुणांमध्ये देशभक्ती जागरूक करणे तसेच आलेल्या आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी निडरता, सामर्थ अशा गुणांची जोपासना करण्याच्या उद्देशाने पराक्रम दिन साजरा केला जातो.

नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

जन्म आणि शिक्षण : 

• नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांचा जन्म 23 जानेवारी 1897 मध्ये ओडिशातील कटक येथे झाला.

• लहानपणापासूनच त्यांच्यावर स्वामी विवेकानंदांच्या विचारांचा प्रभाव होता. "माणुसकी हाच खरा धर्म " यावर त्यांची नितांत श्रद्धा होती.

• त्यांनी तत्त्वज्ञान विषयात BA चे शिक्षण घेतले.

• 1920 साली वडिलांच्या इच्छेसाठी त्यांनी इंडियन सिविल सर्विस सेवा (ICS) उत्तीर्ण केली परंतु परकीय सत्तेची सेवा न करण्याच्या निश्चयामुळे त्यांनी राजीनामा दिला आणि स्वतःला देशसेवेच्या कार्यात वाहून घेतले.

स्वातंत्र्य चळवळीतील सहभाग आणि काँग्रेस अधिवेशनाचे अध्यक्ष : 

• 1930 साली सविनय कायदेभंगाच्या चळवळी दरम्यान त्यांना अटक करण्यात आली.

• 1938 मध्ये काँग्रेसच्या हरिपुरा अधिवेशनाचे त्यांनी अध्यक्ष पद भूषविले.

• 1939 मध्ये पट्टाभी सीतारामय्या यांचा पराभव करून काँग्रेसच्या त्रिपुरा अधिवेशनाचे अध्यक्ष म्हणून त्यांची पुन्हा निवड झाली. गांधीजीं बरोबर असलेल्या वैचारिक मतभेदामुळे त्यांनी राजीनामा दिला.

फॉरवर्ड ब्लॉकची स्थापना कोणी केली ? 

नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांनी 1939 मध्ये फॉरवर्ड ब्लॉकची स्थापना केली.

नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांची नजर कैदेतून सुटका : 

• ब्रिटिश नजर कैदेतून पठाणाच्या वेशात ते निसटले व पेशावर,काबुल,मॉस्को (रशिया), रोम मार्गे ते जर्मनीत बर्लिन येथे पोहोचले.

• बर्लिन येथून नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांनी आझाद हिंद रेडिओ चालविला, या आकाशवाणी वरून त्यांनी लोकांना ब्रिटिशांविरुद्ध लढण्यास प्रवृत्त केले.

• बर्लिन येथे नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांनी फ्री इंडिया सेंटरची स्थापना केली.

आझाद हिंद सेना आणि हंगामी सरकारची स्थापना : 

• दुसऱ्या महायुद्धात पकडलेल्या ब्रिटिश भारतीय सैनिकांची सुटका करून त्यांनी आझाद हिंद फौजेचे नेतृत्व केले.

• 21 ऑक्टोंबर 1943 रोजी नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांनी सिंगापूर येथे हंगामी सरकारची स्थापना केली. 

• नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांनी स्थापन केलेल्या हंगामी सरकारला सुमारे 13 देशांनी मान्यता दिली. 

• नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांनी उभ्या केलेल्या या आझाद हिंद फौजेने पुढे भारताला स्वातंत्र्य मिळवण्यात मोलाचे योगदान दिले.

पहिल्यांदा भारताच्या धर्तीवर तिरंगा फडकवला : 

• दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात जपानी शाही सेनेनं 23 मार्च 1943 ला अंदमान आणि निकोबार द्वीपसमूहांवर कब्जा केला.

• त्यांनतर अंदमान निकोबार द्वीपसमूह आझाद हिंद सेनेच्या अंतरिम सरकारकडे सोपवण्याची घोषणा जपानच्या पंतप्रधानांनी , ६ नोव्हेंबर १९४३ ला टोक्योमध्ये ग्रेटर इस्ट एशियाटीक नेशन्सच्चया सभेत केली. 

• त्यांनतर नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांनी 29 ते 31 डिसेंबर 1943 दरम्यान अंदमान द्वीपसमूहाचा दौरा करत पहिल्यांदा भारताच्या धर्तीवर तिरंगा फडकवला. 

• नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांनी अंदमान आणि निकोबार बेटांना ब्रिटिश राजवटीपासून मुक्त केलेले प्रदेश म्हणून घोषित केले. 

• नेताजी सुभाषचंद्र बोस यांनी अंदमान बेटाला शहीद आणि निकोबार बेटाला स्वराज्य असे नाव दिले होते.

नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांच्या काही प्रसिद्ध घोषणा :  

• " तुम मुझे खून दो मैं तुम्हे आजादी दूंगा "

• " जय हिंद "

महात्मा गांधींना सर्वप्रथम राष्ट्रपिता कोणी म्हटले ? 

महात्मा गांधींना सर्वप्रथम राष्ट्रपिता असे नेताजी सुभाष चंद्र बोस यांनी संबोधले.

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प

President of the United States : Donald Trump

Subject : GS 

सरळसेवा, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) खालील विधानांचा विचार करा आणि योग्य विधान/ विधाने असलेला पर्याय निवडा. 

अ) नुकतेच डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेचे ४७ वे राष्ट्राध्यक्ष बनले. 

ब) अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांचा कार्यकाळ चार वर्षांचा असतो.

पर्याय : 

1. फक्त अ बरोबर 

2. फक्त ब बरोबर 

3. अ आणि ब दोन्ही योग्य

4. अ आणि ब दोन्ही अयोग्य

उत्तर : अ आणि ब दोन्ही योग्य

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष (राष्ट्रपती) यांबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

President of the United States : 

• नुकतेच अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून डोनाल्ड ट्रम्प यांनी दुसऱ्यांदा शपथ घेतली. 

• यावेळी डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेचे 47 वे राष्ट्राध्यक्ष आहे.

• यापूर्वी 2017 ते 2021 दरम्यान डोनाल्ड ट्रम्प यांनी पहिल्यांदा अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष म्हणून पदभार सांभाळला आहे. 

• 20 जानेवारी 2025 मध्ये डोनाल्ड ट्रम्प दुसऱ्यांदा अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष झाले. 

• अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष हे अमेरिका देशाचे राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुख असतात.

• राष्ट्राध्यक्ष अमेरिकेचे सैन्यप्रमुख असतात.  

• अमेरिकेचा राष्ट्राध्यक्ष दर चार वर्षांनी होणाऱ्या सार्वत्रिक निवडणुकीमधून निवडला जातो.

अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांचा कार्यकाळ किती वर्षांचा असतो ? 

• अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांचा कार्यकाळ 4 वर्षांचा असतो.

अमेरिकेत एक व्यक्ती जास्तीत जास्त किती वेळा राष्ट्राध्यक्ष होऊ शकतो ? 

• अमेरिकेत एक व्यक्ती जास्तीत जास्त दोन वेळा म्हणजेच 8 वर्षे अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षपदी राहू शकतो. 

अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षांच्या अधिकृत कार्यालय व निवासस्थानाचे नाव काय ? 

• वॉशिंग्टन, डी.सी. ह्या अमेरिकेच्या राजधानीमधील व्हाइट हाउस (White House) हे राष्ट्राध्यक्षाचे अधिकृत कार्यालय व निवासस्थान आहे.

• जेम्स होबन (James Hoban) हे व्हाइट हाउस चे शिल्पकार (Architect) आहे.

कोणत्या जिल्ह्याचे कोण बनले पालकमंत्री ?

Maharashtra Guardian Ministers List

Subject : GS - नियुक्ती, राज्यशास्त्र - राज्य विधानमंडळ, स्थानिक स्वराज्य संस्था 

सरळसेवा, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) महाराष्ट्रात, जिल्हा नियोजन समितीचे पदसिद्ध अध्यक्ष कोण असतात ? 

(सरळसेवा, महाराष्ट्र जिल्हा परिषद 2014)

1. जिल्हाधिकारी

2. जिल्ह्याचे पालकमंत्री

3. जिल्हा नियोजन अधिकारी

4. मुख्य कार्यकारी अधिकारी

उत्तर : जिल्ह्याचे पालकमंत्री

बातमी काय आहे ? 

महाराष्ट्र राज्याचे मंत्री आणि राज्यमंत्री यांची जिल्हा पालकमंत्री तसेच सह-पालकमंत्री म्हणून सामान्य प्रशासन विभागाने नियुक्ती केली आहे.

पालकमंत्री म्हणजे काय ?

• पालकमंत्री हे जिल्ह्याचे पालक म्हणून काम पाहतात. 

• राज्य सरकारद्वारे राज्यातील विशिष्ट जिल्ह्याच्या विकासावर देखरेख ठेवण्यासाठी पालकमंत्र्यांची नियुक्ती केली जाते. 

• पालकमंत्री जिल्ह्यातील विविध राज्य सरकारच्या योजना आणि कार्यक्रमांच्या अंमलबजावणीवर देखरेख ठेवतात आणि जिल्ह्याचे प्रशासन कार्यक्षमतेने कार्यरत असल्याची खात्री करतात.

पालकमंत्रिपद इतके महत्त्वाचे का असतं ? 

• जिल्ह्याचं प्रशासन नीट आणि कार्यक्षमतेनं कार्यरत आहे ना, तसेच जिल्ह्याच्या विकासावर देखरेख ठेवण्याचं काम जिल्ह्यातील पालकमंत्र्यांच असतं.

• लोकनियुक्त सरकार आणि जिल्हा प्रशासन यांच्यातील महत्त्वाचं धागा म्हणूनही पालकमंत्रिपदाकडे पाहिलं जातं.

• त्या जिल्ह्यातील नैसर्गिक आपत्ती असो किंवा कुठलीही योजना असो किंवा लोकोपयोगी कोणतेही काम असो, किंवा अगदी शासकीय समारंभ असोत, पालकमंत्री या सगळ्यांच्या केंद्रस्थानी असतो.

• मोठमोठ्या योजनांसाठी जमीन अधिग्रहण करणे, एक्सप्रेस वे, विमानतळ, रेल्वे, महाराष्ट्र औद्योगिक विकास महामंडळ आणि इतर विविध योजनांमध्ये जिल्हा नियोजन समिती आणि या समितीचे पदसिद्ध अध्यक्ष म्हणून पालकमंत्री यांची मोठी भूमिका असते.

• जिल्ह्यात स्थानिक स्वराज्य संस्थांना मिळणारा निधी आणि त्यांच्या अर्थसंकल्पावरही पालकमंत्र्यांचा मोठा प्रभाव असतो.

महाराष्ट्रात, जिल्हा नियोजन समितीचे पदसिद्ध अध्यक्ष कोण असतात ? 

• महाराष्ट्रात, जिल्हा नियोजन समितीचे पदसिद्ध अध्यक्ष जिल्ह्याचे पालकमंत्री असतात. 

• महाराष्ट्र जिल्हा नियोजन समित्या अधिनियम, 1998 आणि त्यातील नियमांनुसार, जिल्ह्याचे पालकमंत्री यांची महाराष्ट्रातील जिल्हा नियोजन समितीचे अध्यक्ष म्हणून नामनिर्देशन केले जाते.

जिल्हा नियोजन समिती (District Planning Committee) म्हणजे काय ? 

जिल्हा नियोजन समितीची स्थापना कोण करतं ? 

• जिल्हा नियोजन समिती ही भारतीय राज्यघटनेच्या कलम 243 ZD नुसार जिल्हा स्तरावर जिल्हा आणि त्याखालील नियोजनासाठी तयार केलेली समिती आहे.  

• जिल्ह्यातील जिल्हा परिषदा, ग्रामपंचायती, नगर पंचायत, नगरपरिषदा आणि महानगरपालिका यांनी तयार केलेल्या योजनांचे एकत्रीकरण करण्यासाठी आणि जिल्ह्यासाठी प्रारूप विकास आराखडा तयार करण्यासाठी शासन प्रत्येक जिल्ह्यात जिल्हा नियोजन समिती स्थापन करते.

1. गडचिरोली : मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस (सहपालकमंत्री - ॲड. आशिष जयस्वाल)

2. मुंबई शहर : उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे

3. ठाणे : उपमुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे

4. पुणे : उपमुख्यमंत्री अजित पवार

5. बीड : उपमुख्यमंत्री अजित पवार

6. नागपूर : चंद्रशेखर बावनकुळे

7. अमरावती : चंद्रशेखर बावनकुळे

8. अहिल्यानगर : राधाकृष्ण विखे-पाटील

9. वाशीम : हसन मुश्रीफ

10. सांगली : चंद्रकांत पाटील

11. नाशिक : गिरीश महाजन (नियुक्ती स्थगित)

12. पालघर : गणेश नाईक

13. जळगाव : गुलाबराव पाटील

14. यवतमाळ : संजय राठोड

15. मुंबई उपनगर : ॲड.आशिष शेलार ( सहपालकमंत्री- मंगलप्रभात लोढा)

16. रत्नागिरी : उदय सामंत

17. धुळे : जयकुमार रावल

18. जालना : श्रीमती पंकजा मुंडे

19. नांदेड : अतुल सावे

20. चंद्रपूर : डॉ.अशोक उईके

21. सातारा : शंभूराज देसाई

22. रायगड : कु.आदिती तटकरे (नियुक्ती स्थगित)

23. लातूर : शिवेंद्रसिंह भोसले

24. नंदुरबार : ॲड.माणिकराव कोकाटे

25. सोलापूर : जयकुमार गोरे

26. हिंगोली : नरहरी झिरवाळ

27. भंडारा : संजय सावकारे

28. छत्रपती संभाजीनगर : संजय शिरसाट

29. धाराशिव : प्रताप सरनाईक

30. बुलढाणा : मकरंद जाधव (पाटील)

31. सिंधुदुर्ग : नितेश राणे

32. अकोला : आकाश फुंडकर

33. गोंदिया : बाबासाहेब पाटील

34. कोल्हापूर : प्रकाश आबिटकर (सहपालकमंत्री- श्रीमती माधुरी मिसाळ)

35. वर्धा : डॉ.पंकज भोयर आणि

36. परभणी : श्रीमती मेघना बोर्डीकर