चालू घडामोडी 15, मार्च 2025 | मेनहिर म्हणजे काय ? | What is Menhirs ?
मेनहिर म्हणजे काय ?
What is Menhirs ?
Subject : GS - प्राचीन इतिहास
सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) अलिकडेच युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या तात्पुरत्या यादीत समाविष्ट करण्यात आलेले मुदुमल मेगालिथिक मेनहिर कोणत्या राज्यात आहे ?
1. महाराष्ट्र
2. आसाम
3. तेलंगणा
4. हिमाचल प्रदेश
उत्तर : तेलंगणा
बातमी काय आहे ?
• अलिकडेच युनेस्कोने त्यांच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या तात्पुरत्या यादीत 6 भारतीय स्थळांचा समावेश केला आहे,
• ज्यामध्ये तेलंगणातील मुदुमल मेगालिथिक मेनहिर याचा देखील समावेश आहे.
मेनहिर म्हणजे काय ?
What is Menhirs ?
• मेनहिर हे मानवांनी उभारलेले असतात.
• मेनहिर हे मोठे, उभे दगड असतात, जे सहसा वरच्या दिशेने निमुळते होतात.
• मेनहिर हे एकटे मोनोलिथ म्हणून किंवा समान दगडांच्या गटाचा भाग म्हणून आढळू शकतात.
• ते युरोप, आफ्रिका आणि आशियामध्ये मोठ्या प्रमाणात आढळून आले आहे.
• बऱ्याचदा मेनहिर एकत्र ठेवले जात असत, ज्यामुळे वर्तुळ, अर्धवर्तुळ किंवा विशाल लंबवर्तुळ तयार होत असत.
मेनहिर एवढी महत्त्वाची का आहे ?
• मेनहिर आपल्याला सुरुवातीच्या मानवांच्या जीवनाची माहिती देतात.
• हे मेगालिथ आपल्याला प्राचीन संस्कृती बद्दल माहिती देते.
• त्यांच्या स्थानाची अचूकता आपल्याला खगोलशास्त्र आणि संस्कृती बद्दल आपल्या पूर्वजांना किती माहिती होती हे देखील सांगते.
तेलंगणाच्या मेगालिथिक मेनहिर बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :
• तेलंगणाच्या नारायणपेट जिल्ह्यातील मुदुमल गावापासून सुमारे 4 किलोमीटर नैऋत्येस कृष्णा नदीच्या काठाजवळ हे मेगालिथिक मेनहिर आहे.
• 89 एकरमध्ये पसरलेले हे मेनहिर 3,500 वर्षांहून अधिक जुने मेगालिथिक मेनहिर स्थळ आहे.
• यात प्रत्येकी 10 ते 15 फूट उंच जवळजवळ 80 उंच मेनहिर आहेत.
• त्यासोबत एका प्राचीन समुदायाच्या अंत्यसंस्काराशी संबंधित अंदाजे 3,000 संरेखन दगड आहेत.
• हे दगड त्यांच्यामध्ये 20-25 फूट अंतर ठेवून ओळी किंवा ओळींमध्ये व्यवस्थित केले आहेत.
• हे स्थळ दक्षिण आशियातील मेगालिथिक परंपरेचे एक महत्त्वाचे अवशेष आहे.
• मेनहिर त्यांच्या अद्वितीय मांडणीसाठी प्रसिद्ध आहे जे खगोलीय घटनांशी सुसंगतपणे काळजीपूर्वक स्थित आहेत.
• मेनहिर हे एका विस्तृत मेगालिथिक लँडस्केपचा भाग आहेत ज्यामध्ये दफन स्थळे, दगडी वर्तुळे आणि कोरलेले खडक समाविष्ट आहेत.
• एका विशिष्ट मेनहिरची पूजा देवी येल्लम्मा म्हणून केली जाते, जी या स्थळाचे शाश्वत सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक महत्त्व अधोरेखित करते.
