चालू घडामोडी 24, डिसेंबर 2024 | राष्ट्रीय ग्राहक दिन

Important Affairs

24-12-2024

चालू घडामोडी 24, डिसेंबर 2024 | राष्ट्रीय ग्राहक दिन | National Consumer Day

राष्ट्रीय ग्राहक दिन

National Consumer Day

Subject : GS - दिनविशेष, राज्यशास्त्र - कायदे

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) भारतात राष्ट्रीय ग्राहक दिन केव्हा साजरी करतात ? (SSC GD डिसेंबर 2021)

1. 5 सप्टेंबर

2. 22 नोव्हेंबर

3. 1 डिसेंबर

4. 24 डिसेंबर

उत्तर : 24 डिसेंबर

राष्ट्रीय ग्राहक दिनाबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स :

• राष्ट्रीय ग्राहक दिन भारतात दरवर्षी 24 डिसेंबर रोजी साजरा केला जातो.

• 24 डिसेंबर 1986 या दिवशी ग्राहक हक्क कायद्याला भारताच्या राष्ट्रपतींनी मंजुरी दिली होती. तेव्हापासून २४ डिसेंबर हा दिवस राष्ट्रीय ग्राहक दिन म्हणून साजरा केला जातो.

राष्ट्रीय ग्राहक दिन का साजरी करतात ?

राष्ट्रीय ग्राहक दिन साजरी करण्याचा उद्देश काय आहे ?

• ग्राहकांना त्यांचे हक्क आणि जबाबदाऱ्यांबद्दल जागरुकता निर्माण करण्यासाठी.

• ग्राहकांना माहिती आणि अधिकारांची जाणीव करून देण्यासाठी ग्राहक व्यवहार विभागाने " जागो ग्राहक जागो " कार्यक्रमही सुरू केला आहे.

ग्राहक संरक्षण कायदा, 2019 का लागू करण्यात आला ?

• विशेषत: जागतिकीकरण, ऑनलाइन प्लॅटफॉर्म, ई-कॉमर्स मार्केट इत्यादींच्या नवीन युगात ग्राहक संरक्षणासाठीच्या तरतुदी अधिक मजबूत करण्यासाठी, ग्राहक संरक्षण कायदा 1986 च्या जागी ग्राहक संरक्षण कायदा, 2019 लागू करण्यात आला.

• सदोष वस्तू, निष्काळजी सेवा आणि अनुचित व्यापार पद्धतींपासून ग्राहकांचे संरक्षण करणे हा या कायद्याचा उद्देश आहे.

ग्राहकांसाठी कोण कोणत्या संस्था आहेत ?

कायद्याच्या अंमलबजावणीसाठी ग्राहकांच्या हक्काचे संरक्षण व्हावे म्हणून केंद्रीय ग्राहक संरक्षण परिषदेची स्थापना करण्यात आली.

तसेच ग्राहकांच्या तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी -

• केंद्रीय स्तरावर : राष्ट्रीय ग्राहक तक्रार निवारण आयोग

• राज्य स्तरावर : राज्य ग्राहक तक्रार निवारण आयोग

• जिल्हा स्तरावर : जिल्हा ग्राहक तक्रार निवारण मंच (जिल्हा मंच) स्थापन करण्यात आले.

ग्राहक संरक्षण कायद्यानुसार ग्राहकांचे हक्क कोणते ?

ग्राहक संरक्षण कायद्यानुसार प्रत्येक भारतीय ग्राहकाला 6 हक्क मिळाले आहेत.

1. सुरक्षेचा हक्क (Right to security)

2. माहितीचा हक्क (Right to Information)

3. निवड करण्याचा अधिकार (Right to choose)

4. म्हणणे मांडण्याचा हक्क (Right to have a say)

5. तक्रार व निवारण करून घेण्याचा हक्क (Right to grievance and redressal)

6. ग्राहक हक्कांच्या शिक्षणाचा अधिकार (Right to education of consumer rights)

जागतिक ग्राहक हक्क दिन केव्हा साजरी करतात ?

(World Consumer Rights Day)

• 15 मार्च या दिवशी जागतिक ग्राहक हक्क दिन साजरी करतात.

Important Affairs

21-12-2024

चालू घडामोडी 21, डिसेंबर 2024 | महाराष्ट्र विधानपरिषदेचे सभापती कोण ?

Who is chairman of the Maharashtra Legislative Council ?, Maharashtra Vidhan Parishad, state Legislative Council, Vidhan Parishad Sabhapati, kiti rajyana Vidhan Parishad ahe ?, Kontya rajyana Vidhan Parishad ahe, which states have Legislative Council, vidhan parishad mhanje Kay, vidhan parishad nivadnuk, vidhan parishad amdar, maharashtrache Mukhyamantri, upmukhyamantri, tcs chalu ghadamodi, ibps chalu ghadamodi, current Affair, chalu Ghadamodi Marathi, current Affair marathi madhe, 2024 cha chalu Ghadamodi, police Bharti chalu Ghadamodi, police Bharti prashnasanch, police Bharti GK prashna, Mpsc chalu Ghadamodi, sarkari Naukri, sarkari job, sarkari yojna, Maharashtra cha chalu Ghadamodi, Maharashtra government yojna, PSI syllabus, PSI cutoff, police Bharti syllabus, police Bharti cutoff, police Bharti merit, MPSC Sathi book, MPSC Sathi pustak, police Bharti Sathi pustak, police Bharti magil prashnapatrika, MPSC previous years question papers, Mumbai police Bharti, Mumbai police Bharti Lekhi kadhi ahe, government GR, police Bharti result, MPSC result, SSC GD merit, sscgd syllabus, army Bharti merit, army Bharti result, UPSC Marathi, combine pariksha, talathi, talathi syllabus, talathi cutoff, talathi book list, talathi result, talathi merit, talathi jaga kiti ahe, saralseva exam, saralseva pariksha, saralseva result, zilha parishad Bharti, zilha parishad prashnapstrika, dinvishesh, Chalu Ghadamodi Marathi madhun, current Affair marathi madhe, headline-news, maharashtra-news, jhattpatt-batmya, pib, marathi batmya, government new channel, Pib, akashvani, the Hindu, Indian express, Loksatta, Lokmat, Dainik Bhaskar, sansad news, editorial, sampadkiya, vishleshan, Loksabha news, rajyasabha news, SSC GD notes, sscgd question papers, sscgd exam answer, results, SSC GD admit card, sscgd ground, exam centre

महाराष्ट्र विधानपरिषदेचे सभापती कोण ?

Who is the Chairman of Maharashtra Legislative Council?

Subject : GS - राज्यशास्त्र - विधानपरिषद

प्रश्न) नुकतीच महाराष्ट्राच्या विधान परिषदेचे सभापतीपदी खालील पैकी कोणाची निवड झाली ?

1. श्री. देवेंद्र फडणवीस

2. श्री. एकनाथ शिंदे

3. श्री. राहुल नार्वेकर

4. श्री. राम शिंदे

उत्तर : श्री. राम शिंदे

बातमी काय आहे ?

महाराष्ट्राच्या विधान परिषद सभापतीपदी भाजपाच्या श्री. राम शिंदे यांची बिनविरोध निवड झाली.

राज्यातील विधानपरिषद नष्ट करणे किंवा ती निर्माण करण्याचा अधिकार कोणाला आहे ?

• राज्यातील विधानपरिषद नष्ट करणे किंवा ती निर्माण करण्याचा अधिकार संसदेला आहे.

• राज्यघटनेतील कलम 169 मध्ये विधान परिषद नष्ट करणे किंवा ती निर्माण करण्याच्या आवश्यक तरतूदी देण्यात आलेल्या आहे.

राज्यातील विधानपरिषद नष्ट करणे किंवा ती निर्माण कशी केली जाते ?

राज्यातील विधानसभा विशेष बहुमताने ठराव पास करून संसदेकडे पाठवल्यास संसद साध्या बहुमताने विधानपरिषद निर्माण करू शकते किंवा नष्ट करू शकते.

विधानसभेचे विशेष बहुमत म्हणजे नेमकं काय ?

• संबंधित राज्याच्या विधानसभेने एकूण सदस्य संख्येच्या बहुमताने

• आणि हजर व मतदानात भाग घेणाऱ्या सदस्यांच्या 2/3 बहुमताने पारित करणे गरजेचे असते.

भारतात कोणकोणत्या राज्यांत विधानपरिषद आहे ?

• भारतात केवळ 6 राज्यांमध्ये विधान परिषद अस्तित्वात आहे.

• महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, तेलंगण, उत्तर प्रदेश आणि बिहार या राज्यांत विधानपरिषद आहे.

विधानपरिषदेची सदस्य संख्या किती असावी ?

• विधान परिषद असलेल्या राज्यातील विधान परिषदेत कमीत कमी 40

• व जास्तीत जास्त त्या राज्यातील विधानसभा सदस्य संख्येच्या 1/3 इतके सभासद असू शकतात.

विधानपरिषदेत सदस्य होण्यासाठी व्यक्तिचे वय किती असावे लागते ?

विधानपरिषदेत सदस्य होण्यासाठी त्या व्यक्तिचे वय 30 वर्षे पूर्ण असावे लागते.

विधान परिषदेत सदस्य कोणाकडून निवडले जातात ?

• विधान परिषदेची 5/6 सदस्य अप्रत्यक्षपणे निवडून दिले जातात.

• तर 1/6 सदस्य राज्यपालांकडून नामनिर्देशित (Nominated) केले जातात.

• हे 1/6 सदस्य वाडःमय, शास्त्र, कला, सहकारी चळवळ आणि समाजसेवा यामध्ये विशेष ज्ञान किंवा व्यावहारिक अनुभव असलेल्या व्यक्तींनाच राज्यपालांकडून विधानपरिषदेवर नामनिर्देशित केले जाते.

Vidhansabha Sadasya, Sthanik Swaraj Sanstha, Padvidhar Matdar Sanghakadun, Shikshak Matdar Sangha, Rajyapalankadun naamnirdeshit

विधान परिषदेच्या सदस्यांचा कार्यकाळ किती वर्षाचा असतो ?

• राज्यसभेप्रमाणे विधान परिषदेलाही वरिष्ठ सभागृह असे म्हणतात.

• विधान परिषदेच्या सदस्यांचा कार्यकाळ 6 वर्षांचा असतो.

• विधान परिषद ही स्थायी सभागृह आहे म्हणजे ती विसर्जित केली जात नाही.

• मात्र विधान परिषदेतील 1/3 सदस्य दर दोन वर्षांनी निवृत्त होतात.

विधान परिषदेचे सभापती व उपसभापती कोण निवडून देतात ?

• राज्यघटनेच्या कलम 182 अन्वये विधानपरिषद आपल्या सदस्यांमधून दोन सदस्यांना अनुक्रमे सभापती व उपसभापती म्हणून निवडून देते.

• सभापती किंवा उपसभापती बनण्यासाठी घटनेत ते विधान परिषदेचे सदस्य असावे एवढीच पात्रता सांगण्यात आली आहे.

विधान परिषदेच्या सभापतींची प्राथमिक जबाबदारी कोणती ?

• सभापती विधान परिषदेच्या बैठकांचे अध्यक्ष स्थान भूषवतात.

• विधान परिषदेच्या कामकाजाचे नियमन करून तिथे सुव्यवस्था व सभ्यता राखणे ही सभापतींची प्राथमिक जबाबदारी आहे.