प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेत नवीन बदल 

Pradhan Mantri Mudra Yojana

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेबद्दल योग्य विधान असलेला पर्याय निवडा.

1. सरकारने प्रधानमंत्री मुद्रा योजना अंतर्गत नवीन ‘तरुण प्लस’ श्रेणी सुरू केली आहे.

2. प्रधानमंत्री मुद्रा योजने अंतर्गत विनातारण कर्ज (Collateral-Free Loans) दिले जाते.

3. एप्रिल 2015 मध्ये ही योजना सुरू करण्यात आली.

4. वरील सर्व पर्याय योग्य आहेत.

उत्तर : वरील सर्व पर्याय योग्य आहेत.

बातमी काय आहे ?

• सरकारने प्रधानमंत्री मुद्रा योजना (PMMY) नवीन ‘तरुण प्लस’ श्रेणी सुरू केली आहे.

• ‘तरुण प्लस’ श्रेणी अंतर्गत कर्ज मर्यादा 10 लाख ते 20 लाख रुपयांपर्यंत वाढवली आहे.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेबद्दल महत्त्वाची माहिती : 

• MUDRA, ज्याचा अर्थ Micro Units Development & Refinance Agency Ltd आहे.

• ही कर्जे देण्यासाठी सरकारने स्थापन केलेली वित्तीय संस्था आहे.

• मुद्रा संस्था व्यक्तींना थेट कर्ज देत नाही.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजना केव्हा सुरू करण्यात आली ?

• एप्रिल 2015 मध्ये ही योजना सुरू करण्यात आली.

• बिगर-कॉर्पोरेट, बिगरशेती लघु किंवा सूक्ष्म उद्योगांना 10 लाखांपर्यंत कर्ज देण्यासाठी प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेची सुरुवात करण्यात आली.

• ‘तरुण प्लस’ श्रेणी अंतर्गत आता ही कर्ज मर्यादा 10 लाख रुपयांवरून 20 लाख रुपयांपर्यंत वाढवली आहे.

• प्रधानमंत्री मुद्रा योजने अंतर्गत विनातारण कर्ज (Collateral-Free Loans) दिले जाते. 

• याशिवाय कमी कागदपत्रे आणि जलद प्रक्रिया, कमी व्याजदर व कर्जासाठी कोणतीही प्रक्रिया शुल्कही आकारले जात नाही.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे कोणती ?

केंद्र सरकारची मुद्रा योजना ची प्रमुख दोन उद्दिष्टे आहेत. 

• स्वयंरोजगारासाठी सोपे कर्ज : प्रधानमंत्री मुद्रा कर्ज योजना सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योगांसाठी एक महत्वपूर्ण आर्थिक सहाय्य साधन आहे, ज्यामुळे उद्योजकांना त्यांच्या व्यवसायाच्या वाढीसाठी आवश्यक भांडवल मिळू शकते. 

• छोट्या उद्योगांद्वारे रोजगार निर्माण करणे : यामुळे अर्थव्यवस्थेत रोजगारनिर्मितीला चालना मिळते आणि देशाच्या आर्थिक विकासात महत्त्वपूर्ण योगदान होते.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेच्या कर्जाच्या श्रेणी (प्रकार) कोणत्या ?

कर्जाची गरज आणि व्यवसायाच्या परिपक्वतेच्या टप्पा या आधारे कर्जाची श्रेणींमध्ये विभागणी केली गेली आहे.

1. शिशु श्रेणी : 50,000 रुपयांपर्यंतची कर्जे दिली जातात.

2. किशोर श्रेणी : 50,000 ते 5 लाख रुपयांपर्यंतची कर्ज किशोर कर्जांतर्गत दिली जाते.

3. तरुण श्रेणी : तरुण कर्जाखाली 5 लाख ते 10 लाखांपर्यंतची कर्जे दिली जातात.

4. तरुण प्लस’ श्रेणी :

• ही श्रेणी नुकतीच लागू करण्यात आली आहे.

• तरुण प्लस’ श्रेणी अंतर्गत कर्ज मर्यादा 10 लाख ते 20 लाख रुपयांपर्यंत.

• ज्या उद्योजकांनी तरुण श्रेणी अंतर्गत मागील कर्जाचा लाभ घेतला आहे आणि यशस्वीरित्या परतफेड केली आहे त्यांच्यासाठी तरुण प्लस श्रेणी उपलब्ध असेल.

प्रधानमंत्री मुद्रा योजनेअंतर्गत कर्ज देणाऱ्या संस्था कोणत्या ?

प्रधानमंत्री योजना मुद्रा योजनेअंतर्गत पात्र व्यक्तींना कर्ज देणाऱ्या संस्था पुढीलप्रमाणे आहेत.

• सार्वजनिक बँका 

• खाजगी क्षेत्रातील बँका 

• राज्य संचालित सहकारी बँक 

• क्षेत्रीय ग्रामीण बँक 

• सूक्ष्म वित्तीय संस्था (Micro Finance Institutions)

• बँकेतर वित्तीय कंपन्या (Non-Banking Financial Companies)

🧐 काय आहे ‘मुख्यमंत्री-माझी लाडकी बहीण योजना’ ?

महत्त्वाच्या नोट्स साठी खालील लिंकवर क्लिक करा👇👇

चालू घडामोडी 6, सप्टेंबर 2024

सिमबेक्स युद्ध अभ्यास

Exercise SIMBEX

Subject : GS - युद्ध अभ्यास

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) नुकताच सिमबेक्स हा नौदल सराव पार पडला. हा नौदल सराव खालील पैकी कोणत्या देशांमध्ये झाला ?

1) भारत आणि श्रीलंका

2) भारत आणि ऑस्ट्रेलिया

3) भारत आणि सिंगापूर

4) भारत आणि ओमान

उत्तर : भारत आणि सिंगापूर

बातमी काय आहे ?

• सिंगापूर आणि भारत यांमधील द्विपक्षीय नौदल युद्ध सराव 23 ते 29 ऑक्टोबर 2024 या कालावधीत होणार आहे. 

• दोन्ही देशांमधील सिमबेक्स (SIMBEX) या नौदल युद्ध अभ्यासाची यंदाची 31 वी आवृत्ती आहे.

• या युद्ध सरावाचे आयोजन आंध्र प्रदेशातील विशाखापट्टणम येथे करण्यात आले.

• हा सराव दोन टप्प्यात केला जाईल- हार्बर टप्पा आणि सागरी टप्पा.

सिमबेक्स या नौदल युद्ध अभ्यासाचे उद्दिष्ट काय आहे ? 

सिमबेक्स हा नौदल युद्ध सराव करण्यामागील हेतू काय ?

• भारत आणि सिंगापूर या दोन्ही देशांच्या नौदलांमधील मैत्रीपूर्ण संबंधांना प्रोत्साहन देणे हा या सरावाचा प्रमुख उद्देश आहे. 

• भारत आणि सिंगापूर यांच्यातील सामुहिक भागीदारी अधिक मजबूत करणे.

• दोन्ही देशांच्या नौदलांमधील आंतरकार्यक्षमता वाढवणे.

• सागरी क्षेत्रातील संरक्षणा संदर्भात जागरूकता वाढवणे.

• समान सागरी आव्हानांना तोंड देण्यासाठी एकमेकांशी सहकार्य वाढवणे आहे. हे या वर्षीच्या आवृत्तीचे उद्दिष्ट आहे.

सिमबेक्स (SIMBEX) या नौदल युद्ध अभ्यासाची सुरूवात केव्हा झाली ?

• सिमबेक्स या नौदल युद्ध सरावाची सुरूवात 1994 मध्ये झाली.

• हा युद्ध अभ्यास दरवर्षी आयोजित करण्यात येतो.

• सिंगापूर आणि भारत आळीपाळीने या युद्ध सरावाचे आयोजन करतात.

• 30 वा सिमबेक्स या नौदल युद्ध सराव सिंगापूरने आयोजित केला होता.

• यंदाचा 31 वा भारताने आयोजित केला आहे.

🧐 तुम्हाला हे माहित आहे का ?

मालाबार युद्ध अभ्यास 2024 कोणासोबत झाला ? 👇👇

चालू घडामोडी 09, ऑक्टोबर 2024

स्कर्वी आजार कसा होतो ?

What is Scurvy ?

बातमी काय आहे ?

• 15 व्या शतकातील एकेकाळचा सामान्य आजार, स्कर्व्ही, 21 व्या शतकात अनपेक्षित पुनरागमन करत आहे.

• अलीकडील ऑस्ट्रेलिया आणि कॅनडातील प्रकरणामुळे स्कर्वी अनपेक्षित पुनरागमन करत असल्याचे अहवालात नमूद करण्यात आले.

Subject : GS - विज्ञान आणि तंत्रज्ञान- रोग आणि आजार

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) स्कर्वी हा आजार खालील पैकी कोणत्या जीवनसत्त्वाच्या कमतरतेमुळे होतो.

1. जीवनसत्त्व A

2. जीवनसत्त्व C

3. जीवनसत्त्व D

4. जीवनसत्त्व K

उत्तर : जीवनसत्त्व C

स्कर्वी हा आजार कसा होतो ?

• आहारातील ‘क’ जीवनसत्त्वाच्या (व्हिटॅमिन C) कमतरतेमुळे स्कर्वी हा आजार होतो.

• मानव व्हिटॅमिन C चे संश्लेषण करू शकत नाही. 

• व्हिटॅमिन C हे बाह्य अन्न स्रोत, विशेषत: फळे आणि भाज्या किंवा फोर्टिफाइड खाद्यपदार्थांमधून येणे आवश्यक आहे.

• त्यामुळे आहारात पुरेशी ताजी फळे आणि भाज्या न खाल्ल्याने स्कर्व्ही होतो.

• तसेच, स्वयंपाक केल्याने उष्णतेमुळे अन्नामधील आढळणारे व्हिटॅमिन C काही प्रमाणात नष्ट होते.

स्कर्वी या आजाराची लक्षणे काय असतात ?

• अशक्तपणा, थकवा आणि हात व पाय दुखणे, हिरड्यांचे आजार, केसांमध्ये बदल आणि त्वचेतून रक्तस्त्राव होऊ शकतो.

• उपचार न केल्यास आजार प्राणघातक ठरू शकतो.

जीवनसत्त्व क (व्हिटॅमिन C) बद्दल महत्त्वाची माहिती : 

• व्हिटॅमिन C चे वैज्ञानिक नाव एस्कॉर्बिक आम्ल(Ascorbic Acid) असे आहे.

• जीवनसत्त्व क (व्हिटॅमिन C) हे पाण्यात विरघळणारे जीवनसत्व आहे. 

• पाण्यात विरघळणारी जीवनसत्त्वे पाण्यात विरघळतात आणि उरलेले जीवनसत्व लघवीद्वारे शरीरातून बाहेर पडते. 

• शरीरातील पाण्यात विरघळणाऱ्या जीवनसत्त्वांची कमतरता टाळण्यासाठी ते नियमितपणे घ्यावे लागतात.

जीवनसत्त्व क (व्हिटॅमिन C) काय काम करत ? ते शरीराला आवश्यक का असतं ?

• शरीराच्या सर्व भागांतील ऊतींच्या वाढीसाठी आणि दुरुस्तीसाठी व्हिटॅमिन C आवश्यक आहे.

• त्वचा, हाडांचे, दात आणि हिरड्यांचे आरोग्य व्यवस्थित राखण्यास मदत करते.

• आपल्या रक्तवाहिन्या योग्यरित्या कार्य करण्यासाठी आपल्याला व्हिटॅमिन C आवश्यक आहे. 

• व्हिटॅमिन C शरीराला लोह शोषून घेण्यास मदत करते, लोह ( Iron) हे लाल रक्तपेशी तयार करण्यासाठी आवश्यक असते.

• व्हिटॅमिन C हे अँटीऑक्सिडंट आहे, त्यामुळे ते तुमच्या शरीरातील पेशींना फ्री रॅडिकल्सपासून होणाऱ्या नुकसानापासून संरक्षण देते. 

• (फ्री रॅडिकल्समुळे (Free Radicals ) कर्करोग, हृदयविकार आणि संधिवातासारखे आजार होऊ शकतात.)

जीवनसत्त्व क (व्हिटॅमिन C) चे स्त्रोत कोणते ?

• फळे आणि पालेभाज्यांमध्ये व्हिटॅमिन C असते.

• फळे - संत्री, लिंबू, किवी फळ, आंबा, पपई, अननस, स्ट्रॉबेरी इत्यादी.

• पालेभाज्या - ब्रोकोली,मिरची, पालक, कोबी इत्यादी. 

🧐 तुम्हाला मलेरिया आजार कसा होतो, त्यावर उपाय काय याबद्दल माहिती आहे का ?

जाणून घेण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा 👇👇

चालू घडामोडी 23, ऑक्टोबर 2024 | 44 वा मलेरिया मुक्त देश

प्रधानमंत्री यशस्वी योजना

PM-YASASVI Scheme

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) नुकतीच लागू करण्यात आलेल्या PM-YASASVI योजनेबद्दल योग्य विधान असलेला पर्याय निवडा.

1. या योजनेत सरकारी शाळांमध्ये शिकणाऱ्या इयत्ता 9वी आणि 10वी च्या विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्तीची तरतूद आहे.

2. ही योजना सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालया मार्फत राबविण्यात येत आहे.

3. दोन्ही योग्य

4. दोन्ही अयोग्य

उत्तर : दोन्ही योग्य

बातमी काय आहे ?

सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालयाने, पीएम यंग अचिव्हर्स स्कॉलरशिप अवॉर्ड फॅार व्हायब्रंट इंडिया स्कीम (PM-YASASVI) लागू केली आहे.

PM-YASASVI योजना काय आहे ?

• PM YASASVI म्हणजे PM Young Achievers’ Scholarship Award Scheme for Vibrant India

• इतर मागासवर्गीय (OBC), आर्थिकदृष्ट्या मागास वर्ग (EBC), आणि बिगर अधिसूचित, भटक्या आणि विमुक्त जमाती (DNT) मधील विद्यार्थ्यांना त्यांच्या सुरुवातीच्या काळात दर्जेदार शिक्षणात प्रवेश देऊन त्यांचे उत्थान करण्याच्या उद्देशाने सुरू केलेली ही एक सर्वसमावेशक योजना आहे.

• या असुरक्षित गटांमध्ये शैक्षणिक सक्षमीकरणाला प्रोत्साहन देणे, त्यांना आर्थिक अडथळ्यांवर मात करणे आणि त्यांचे शिक्षण पूर्ण करण्यात मदत करणे हे या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे.

• हा उपक्रम केवळ वैयक्तिक शैक्षणिक वाढीस चालना देत नाही तर अधिक समावेशक आणि न्याय्य समाज निर्माण करण्याच्या व्यापक दृष्टीकोनातही योगदान देतो.

• या योजनेंतर्गत विद्यार्थी इयत्ता 9वी ते 10वी पर्यंत मॅट्रिकपूर्व शिष्यवृत्ती आणि मॅट्रिकोत्तर किंवा उच्च शिक्षणासाठी मॅट्रिकोत्तर शिष्यवृत्तीचा लाभ घेऊ शकतात.

• इतर मागासवर्गीय (OBC) मुला- मुलीं विद्यार्थ्यांना वसतिगृहाची सुविधाही पुरवली जाते.

• मंत्रालय (Ministry) : सामाजिक न्याय आणि सक्षमीकरण मंत्रालय (Ministry of Social Justice and Empowerment) मार्फत ही योजना राबविण्यात येत आहे.

PM-YASASVI योजनांचे घटक खालीलप्रमाणे आहेत : 

• ओबीसी, ईबीसी आणि डीएनटी विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रिकपूर्व शिष्यवृत्ती.

• ओबीसी, ईबीसी आणि डीएनटी विद्यार्थ्यांसाठी मॅट्रिकोत्तर शिष्यवृत्ती.

• ओबीसी, ईबीसी आणि डीएनटी विद्यार्थ्यांसाठी उच्च दर्जाचे शालेय शिक्षण.

• ओबीसी, ईबीसी आणि डीएनटी विद्यार्थ्यांसाठी उच्च दर्जाचे महाविद्यालयीन शिक्षण. 

• ओबीसी मुला-मुलींसाठी वसतिगृह बांधणे.

PM-YASASVI योजनसाठी पात्रता (Eligibility) काय आहे ?

• OBC, EBC, आणि DNT (Denotified Tribes) श्रेणीतील विद्यार्थी

• वार्षिक कौटुंबिक उत्पन्न ₹2.50 लाखांपर्यंत

• मॅट्रिकपूर्व शिष्यवृत्ती सरकारी शाळांमध्ये शिकणाऱ्या इयत्ता 9वी आणि 10वी च्या विद्यार्थ्यांसाठी.

खालील दिलेल्या लिंक वर क्लिक करून अर्ज करा :

16 वी ब्रिक्स शिखर परिषद

16th BRICS Summit 2024

Subject : GS - शिखर परिषद

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 16 वी ब्रिक्स शिखर परिषद कोठे पार पडली ? 

1. भारत

2. चीन

3. रशिया

4. ब्राझील

उत्तर : रशिया

बातम्यांमध्ये : 

• 16 वी ब्रिक्स शिखर परिषद रशियाने आयोजित केली.

• ही शिखर परिषद रशियातील कझान येथे पार पडली. 

कझान घोषणापत्र (Kazan Declaration)म्हणजे काय ?

• या शिखर परिषदेत कझान घोषणापत्र (Kazan Declaration) जारी करण्यात आले.

• कझान घोषणापत्र हा एक सर्वसमावेशक दस्तऐवज आहे जो सहभागी देशांमधील वर्धित सहकार्याच्या गरजेवर भर देतो आणि महत्त्वाच्या जागतिक मुद्द्यांवर ब्रिक्स संघटनेची एकत्रित भूमिका मांडतो.

• कझान घोषणेमध्ये "जागतिक विकास आणि सुरक्षिततेसाठी बहुपक्षीयता मजबूत करणे" यावर जोर देण्यात आला आहे.

• यासाठी शांतता प्रस्थापित करणे, एक न्याय्य आंतरराष्ट्रीय सुव्यवस्था सुनिश्चित करणे आणि शाश्वत विकासाला चालना देण्याच्या वचनही दिले.

ब्रिक्स म्हणजे काय ?

What is BRICS ?

• BRICS - Brazil, Russia, India, China, and South Africa

• ब्राझील, रशिया, भारत, चीन आणि दक्षिण आफ्रिका या पाच प्रमुख उदयोन्मुख राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थांच्या समूहाचा संदर्भ देणारा हा शब्द वापरला जातो.

• ब्रिटिश अर्थशास्त्रज्ञ जिम ओ' नील यांनी 2001 मध्ये प्रथमच 'BRIC' हे संक्षिप्त रूप तयार केले. 

• 2006 मध्ये ब्राझील, रशिया, भारत, चीन या देशातील परराष्ट्र मंत्र्यांच्या पहिल्या बैठकीत BRIC या गटाला औपचारिकता देण्यात आली होती. 

• 2010 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेच्या 5 वा देश म्हणून या गटात समावेश झाला आणि BRIC चे नाव बदलून BRICS - (Brazil, Russia, India, China, and South Africa) असे करण्यात आले.

BRICS चा विस्तार : 

2023 मध्ये, दक्षिण आफ्रिकेत झालेल्या 15 व्या ब्रिक्स शिखर परिषदेदरम्यान, इराण, संयुक्त अरब अमिराती(United Arab Emirates), सौदी अरेबिया, अर्जेंटिना, इजिप्त आणि इथिओपिया या सहा देशांना युतीमध्ये सामील होण्यासाठी आमंत्रित करण्यात आले होते.

न्यू डेव्हलपमेंट बँक (New Development Bank) कोणत्या संघटनेने स्थापन केली ?

• 2014 मध्ये BRICS संघटनेने न्यू डेव्हलपमेंट बँक (NDB) ची स्थापना केली.या बँकचे भांडवल $100 अब्ज आहे.

• BRICS आणि इतर विकसनशील राष्ट्रांमध्ये पायाभूत सुविधा आणि शाश्वत विकास प्रकल्पांसाठी न्यू डेव्हलपमेंट बँक निधी (Funding) पुरवते.

🧐ह्या प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला माहित आहे का ?

21 वी आसियान-भारत शिखर परिषद कोठे पार पडली ? 

आसियान म्हणजे काय ? 

आसियान संघटने मध्ये किती देश आहे ? आणि कोणते ?

✍️उत्तरे बघण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा 👇👇

चालू घडामोडी 12, ऑक्टोबर 2024