• विश्व कवी, शिक्षणतज्ञ, चित्रकार, कादंबरीकार, समाजसुधारक अशा विविध क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करणाऱ्या गुरुदेव रवींद्रनाथ टागोर यांची आज जयंती त्यांना विनम्र अभिवादन. 

• गुरुदेव रवींद्रनाथ टागोर यांच्या जयंती निमित्ताने परीक्षेच्या दृष्टीने आपण त्यांचा जीवन प्रवास थोडक्यात बघणार आहोत, तसेच लेखाच्या शेवटी सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC अशा विविध स्पर्धा परीक्षांमध्ये गुरुदेव रवींद्रनाथ टागोर यांच्या संदर्भात विचारलेले / संभाव्य प्रश्नही बघणार आहोत.

• जन्म : रवींद्रनाथ टागोर यांचा जन्म 7 मे 1861 रोजी कलकत्ता येथे झाला.

• इंग्लंड येथून भारतात परतल्यावर त्यांनी ग्रंथालये, शाळा, पूजा स्थळांचे निर्माण केले.

• विद्यार्थ्यांनी शाळेच्या चार भिंतीच्या बाहेर पडून निसर्गाच्या सानिध्यात शिक्षण घ्यावे असे त्यांचे मत होते यासाठी त्यांनी शांतीनिकेतनची सुरुवात केली.

• रवींद्रनाथ टागोर यांनी महात्मा गांधींना महात्मा ही पदवी दिली.

साहित्य आणि पुरस्कार

• रवींद्रनाथ टागोरांना बंगाली गद्य आणि कवितांच्या आधुनिकीकरणांसाठी ओळखले जाते.

• त्यांनी 2000 राहून अधिक गीतांची रचना केली.

• त्यांनी लिहिलेल्या गीतांजली या ग्रंथासाठी 1913 चा साहित्याचा नोबेल पुरस्कार देऊन त्यांना गौरविण्यात आले.

• नोबेल पुरस्कार मिळणारे ते पहिले गैर युरोपियन होते.

• त्यांनी भारताचे राष्ट्रगीत ‘जन-गण-मन’ आणि बांगलादेशचे राष्ट्रगीत ‘आमार सोनार बांगला’ या गीतांची रचना केली.

• ‘एकला चलो रे’ या प्रसिद्ध गाण्याची रचनाही रवींद्रनाथ टागोरांनी केली.

नाईटहूड किताब 

• 1915 मध्ये इंग्लंडचा राजा जॉर्ज पंचम यांनी रविंद्रनाथ टागोर यांना नाईटहूड पदवी दिली. या पदवीलाच सर ही पदवी म्हणूनही ओळखले जाते.

• परंतु 1919 साली जालियनवाला बाग येथे ब्रिटिश सैन्याने केलेल्या गोळीबारात अनेक निशस्त्र नागरिकांचा मृत्यू झाला याच्या निषेधार्थ रवींद्रनाथ टागोरांनी आपल्या नाईटहूड (सर) या पदवीचा त्याग केला.

भारतरत्न पुरस्कार 

1955 साली मरणोत्तर भारतातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कार म्हणजे भारतरत्न पुरस्कार देऊन त्यांना सन्मानित करण्यात आले.

रवींद्रनाथ टागोर यांचा दीर्घ आजाराने 7 ऑगस्ट 1941 रोजी मृत्यू झाला.

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न) 1919 साली झालेल्या जालियनवाला बागेतील हत्या कांड च्या निषेधार्थ ----- यांनी आपला नाईट हूड हा किताब सरकारला परत केला.

(MPSC ; महाराष्ट्र पोलीस भरती; SSC GD....)

1. महात्मा गांधी 

2. रवींद्रनाथ टागोर 

3. सरदार वल्लभाई पटेल

4. साने गुरूजी

उत्तर : रवींद्रनाथ टागोर 

प्रश्न) महात्मा गांधींना महात्मा ही पदवी कोणी दिली ?

उत्तर : रवींद्रनाथ टागोर

प्रश्न ) नोबेल पुरस्कार प्राप्त पहिले भारतीय कोण आहे ?

उत्तर : रवींद्रनाथ टागोर हे नोबेल पुरस्कार प्राप्त पहिले आशियाई (आणि भारतीय) आहे.

प्रश्न ) भारताचे राष्ट्रगीत ‘जन-गण-मन’ या गीताची रचना कोणी केली ?

उत्तर : रवींद्रनाथ टागोर

चालू घडामोडी फ्री टेस्ट देण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा 👇👇

Important Affair Test २२.०१.२४

महाराष्ट्र दिन

• सर्वांना महाराष्ट्र दिन आणि जागतिक कामगार दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा 💐💐 

• दरवर्षी 1 मे हा दिवस महाराष्ट्र दिन म्हणून मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो.

• आजच्या लेखात महाराष्ट्र दिनाबद्दल माहिती , महाराष्ट्र दिन का साजरी केला जातो ?

महाराष्ट्र दिनाचा इतिहास काय ? तसेच स्पर्धा परीक्षेच्या दृष्टीने महाराष्ट्र दिन आणि संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ आणि त्याबद्दल चे प्रश्न आपण बघणार आहोत.

स्वातंत्र्यानंतर राज्यांची निर्मिती

• राज्य पुनर्गठण अधिनियम, 1956 अंतर्गत देशात संबंधित राज्य किंवा त्या क्षेत्रातील बोलीभाषा, संस्कृती आणि परंपरा इत्यादी बाबींच्या आधारावर राज्यांची निर्मिती करण्यात आली.

• परंतु मुंबई राज्यात मराठी आणि गुजराती भाषिक लोक राहत असल्यामुळे मुंबई नेमकी महाराष्ट्रात की गुजरात मध्ये सामील करावी यासाठी रस्सीखेच सुरू झाली.

 संयुक्त महाराष्ट्र चळवळ : 

• 28 जुलै 1946 रोजी मुंबई येथे शंकरराव देव यांच्या अध्यक्षतेखाली महाराष्ट्र एकीकरण परिषद भरली.

• मुंबई येथील या परिषदेतच संयुक्त महाराष्ट्र सभेची (परिषदेची) स्थापना झाली.

मुंबई पुनर्रचना कायदा - 1960 : 

• एप्रिल 1960 मध्ये संसदेने मुंबई पुनर्रचना कायदा मंजूर केला.

• केंद्र सरकारने महाराष्ट्र व गुजरात या दोन भाषावार प्रांतरचनेस मंजुरी दिली.

• या कायद्यांतर्गत महाराष्ट्रात मुंबई आली आणि डांगचा प्रदेश आणि 20 खेडी गुजरातकडे देण्यात आली.

• 1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्र आणि गुजरात अशा दोन राज्यांची निर्मिती झाली.

महाराष्ट्र राज्य निर्मिती : 1 मे 1960 

• मुंबईच्या शिवाजी पार्कवर पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या हस्ते 1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्र राज्याची घोषणा करण्यात आली.

• महाराष्ट्र राज्य निर्मिती सोहळ्याचे उद्घाटन धनंजयराव गाडगीळ यांच्या हस्ते करण्यात आले.

• 1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्रात 4 विभागात 26 जिल्हे होते.

 संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीचे काही महत्त्वाचे वन लाइनर पॉईंट्स :

• संयुक्त महाराष्ट्र निर्मितीसाठी हौतात्म्य पत्करलेल्या 106 सुपुत्रांचे " हुतात्म स्मारक " मुंबई येथील फ्लोरो फाउंटन (चौकाचे जुने नाव )जवळ उभारले गेले.

• संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीचे प्रेरणा गीत " माझी मैना गावावर राहिली, माझ्या जीवाची होतीया काहिली " ही लावणी लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे यांनी लिहिली आहे.

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न ) संयुक्त महाराष्ट्र सभेची स्थापना कुठे झाली ?

( MPSC ASO - 2013 )

A. मुंबई 

B. पुणे 

C. मराठवाडा 

D. बेळगाव

उत्तर : मुंबई

28 जुलै 1946 रोजी मुंबई येथे शंकरराव देव यांच्या अध्यक्षतेखाली महाराष्ट्र एकीकरण परिषद भरली.

 मुंबई येथील या परिषदेतच संयुक्त महाराष्ट्र सभेची (परिषदेची) स्थापना झाली.

प्रश्न ) 1 मे 1960 रोजी 'महाराष्ट्र राज्य निर्मिती सोहळ्याचे' उद्घाटन कोणाच्या हस्ते करण्यात आले 

(MPSC 2017)

A. यशवंतराव चव्हाण

B. बाळासाहेब खेर

C. विठ्ठलराव गाडगीळ 

D. धनंजयराव गाडगीळ

उत्तर : धनंजयराव गाडगीळ

• मुंबईच्या शिवाजी पार्कवर पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या हस्ते 1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्र राज्याची घोषणा करण्यात आली.

• महाराष्ट्र राज्य निर्मिती सोहळ्याचे उद्घाटन धनंजयराव गाडगीळ यांच्या हस्ते करण्यात आले.

• 1 मे 1960 रोजी महाराष्ट्रात 4 विभागात 26 जिल्हे होते.

प्रश्न ) " माझी मैना गावावर राहिली, माझ्या जीवाची होतीया काहिली " या गीताची रचना कोणी केली ?

 उत्तर : लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे 

संयुक्त महाराष्ट्र चळवळीचे प्रेरणा गीत " माझी मैना गावावर राहिली, माझ्या जीवाची होतीया काहिली " ही लावणी लोकशाहीर अण्णाभाऊ साठे यांनी लिहिली आहे.

चालू घडामोडी फ्री टेस्ट देण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा 👇👇

Important Affair Test २२.०१.२४

महात्मा ज्योतीबा फुले

लेखक, विचारवंत आणि समाजसुधारक महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा आज जन्मदिवस. त्यांच्या जन्मदिनी विनम्र अभिवादन

आजच्या या लेखात आपण महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या बद्दल माहिती बघणार आहोत तसेच त्यांच्याबद्दल विविध स्पर्धा परीक्षांमध्ये विचारले गेलेले प्रश्नही बघणार आहोत ते लेखाच्या शेवटी असणार आहे.

 महात्मा ज्योतीबा फुले

• जन्म : 11 एप्रिल 1827 रोजी कटगुण, जिल्हा सातारा येथे झाला.
• पूर्ण नाव : ज्योतिराव गोविंदराव फुले
• मूळ आडनाव : ज्योतिबांचे आजोबा शेवटच्या पेशव्यांच्या काळात फुलांचा व्यवसाय करीत त्यांचे मूळ आडनाव गोऱ्हे असे होते परंतु व्यवसायावरून फुले हेच आडनाव पडले.
• आईचे आणि वडिलांचे नाव : महात्मा फुले यांच्या वडिलांचे नाव गोविंदराव फुले होते तर आईचे नाव चिमनाबाई असे होते.

महात्मा ज्योतीबा फुले यांचे कार्य :

देशात स्त्री शिक्षणाची मुहूर्तमेढ महात्मा फुले यांनी रोवली.

• त्यांनी 3 ऑगस्ट 1848 रोजी पुण्यातील बुधवार पेठेतील भिडे वाड्यात मुलींची पहिली शाळा काढली.

• 17 सप्टेंबर 1851 रोजी रास्ता पेठेत मुलींची दुसरी शाळा काढली

• तर 15 मार्च 1852 रोजी वेताळ पेठेत तिसरी शाळा काढली.

• 1863 मध्ये पुण्याच्या स्वतःच्या घरी बालहत्या प्रतिबंध गृहाची स्थापना केली.

• 24 सप्टेंबर 1873 पुणे येथे महात्मा ज्योतिबा फुले यांनी सत्यशोधक समाजाची स्थापना केली.

• 1865 मध्ये केशवपणाची प्रथा बंद करण्यासाठी नाव्ह्यांचा संप तळेगाव ढमढेरे व ओतूर या गावी केला.

• 1882 मध्ये शिक्षणा संदर्भातील आलेल्या हंटर कमिशन पुढे साक्ष महात्मा ज्योतीबा फुले यांनी दिली. जनतेसाठी शिक्षणाची मागणी केली आणि हंटर कमिशनला प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षण मोफत व सक्तीचे करावे ही विनंती केली.

• 11 मे 1888 रोजी कोळीवाडा, मुंबई येथील जनतेने रावबहादुर वड्डेदार यांच्या हस्ते महात्मा ही पदवी बहाल करून त्यांच्या कार्याचा गौरव केला

• महात्मा ज्योतीबा फुले यांनी लिहिलेले महत्वाचे ग्रंथ : तृतीय रत्न, ब्राह्मणांचे कसब, शिवाजी महाराजांचा पोवाडा, गुलामगिरी, शेतकऱ्याचे असुड, सार्वजनिक सत्यधर्म, अस्पृश्याची कैफियत इत्यादी.

• छत्रपती शाहू महाराजांनी महात्मा ज्योतिबा फुलेंना महाराष्ट्राचे मार्टिन ल्युथर असेल संबोधले.

• संत तुकाराम, छत्रपती शिवाजी महाराज, संत कबीर, मार्टिन विद्यार्थी यांच्या विचारांचा महात्मा फुलेंवर मोठा प्रभाव होता.

• राईट्स ऑफ मॅन या थॉमस पेन यांनी लिहिलेल्या पुस्तकाचाही महात्मा फुलेंवर मोठा प्रभाव पडला.

• 28 नोव्हेंबर 1890 रोजी पुणे येथे त्यांचे निधन झाले.

सत्यशोधक समाज :

स्थापना : 24 सप्टेंबर 1873 पुणे येथे महात्मा ज्योतिबा फुले यांनी सत्यशोधक समाजाची स्थापना केली.

घोषवाक्य : सर्व साक्षी जगत्पती त्याला नको मध्यस्थी

मूळ उद्दिष्ट : बहुजन समाजास धार्मिक व सामाजिक गुलामगिरीतून मुक्त करणे हे सत्यशोधक समाजाचे मूळ उद्दिष्ट होते.

          मानवता, बुद्धीप्रामाण्यवाद आणि व्यक्ती स्वातंत्र्य हे सत्यशोधक समाजाचे मूळ आधार स्तंभ आहेत.

‣ सत्यशोधक समाजाची प्रार्थना रविवारी होत असे.

‣ सत्यशोधक समाजातर्फे अंबालहरी हे वृत्तपत्र चालविली जात असे.

‣ सत्यशोधक समाजाच्या पद्धतीने पहिला विवाह सीताराम अल्हाट आणि राधाबाई निंबकर यांचा झाला.

महात्मा ज्योतीबा फुले यांवर सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न ) महाराष्ट्राचे मार्टिन ल्युथर म्हणून कोणास ओळखले जाते ? 

( MPSC ASO -2014 )

1. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 

2. छत्रपती शाहू महाराज 

3. महात्मा ज्योतिबा फुले

4. वी.रा. शिंदे 

उत्तर : महात्मा ज्योतिबा फुले

   छत्रपती शाहू महाराजांनी महात्मा ज्योतिबा फुलेंना महाराष्ट्राचे मार्टिन ल्युथर असेल संबोधले.

प्रश्न ) खालीलपैकी कोणत्या पहिल्या समाजसुधारकांनी मुलींच्या शिक्षणास उत्तेजन आणि प्रसारात सुरुवात केली ?

( MPSC - PSI 2016 )

1. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 

2. महात्मा ज्योतिबा फुले

3. श्रीमंत जयसिंगराव 

4. गोदूताई कर्वे

उत्तर : महात्मा ज्योतिबा फुले

प्रश्न ) सत्यशोधक समाजाची स्थापना कोणी केली ?

( सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC ) 

1. आचार्य बाळशास्त्री जांभेकर

2. गोपाळ गणेश आगरकर 

3. महात्मा ज्योतिबा फुले

4. डॉक्टर बाबासाहेब आंबेडकर

उत्तर : महात्मा ज्योतिबा फुले

प्रश्न) ज्योतिबा फुले यांना महात्मा ही पदवी -------यांनी दिली.

( MPSC -PSI 2013, महाराष्ट्र पोलीस भरती )

1. सरकार 

2. पुणेकर जनता 

3. सातारकर जनता

4. मुंबईचे नागरिक

उत्तर : मुंबईचे नागरिक

  11 मे 1888 रोजी कोळीवाडा, मुंबई येथील जनतेने रावबहादुर वड्डेदार यांच्या हस्ते महात्मा ही पदवी बहाल करून ज्योतिबा फुले यांच्या कार्याचा गौरव केला.

प्रश्न ) सन 1848 मध्ये महात्मा फुले यांनी----- येथे मुलींची पहिली शाळा काढली.

(MPSC गट क , महाराष्ट्र पोलीस भरती नांदेड 2023 )

1. जेजुरी गड

2. शनिवार वाडा 

3. भिडे वाडा

4. रायगड किल्ला

उत्तर : भिडे वाडा

3 ऑगस्ट 1848 रोजी पुण्यातील बुधवार पेठेतील भिडे वाड्यात महात्मा फुले यांनी मुलींची पहिली शाळा काढली.

महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्म कधी झाला ?

( महाराष्ट्र पोलीस भरती 2023, 2021, 2017.....)

1. 14 एप्रिल 1827

2. 14 एप्रिल 1828

3. 11 एप्रिल 1827

4. 18 एप्रिल 1827

उत्तर : 11 एप्रिल 1827

11 एप्रिल 1827 रोजी कटगुण, जिल्हा सातारा येथे महात्मा ज्योतिबा फुले यांचा जन्म झाला.

महाराष्ट्र पोलीस भरती फ्री टेस्ट देण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा 👇👇

श्री लालकृष्ण अडवाणी यांना भारतरत्न पुरस्कार 

भारतरत्न या देशातील सर्वोच्च नागरी पुरस्कार , राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते श्री लालकृष्ण अडवाणी यांना प्रदान करण्यात आला.

श्री लालकृष्ण अडवाणी यांबद्दल थोडक्यात माहिती :

• श्री लालकृष्ण अडवाणी हे भाजपचे ज्येष्ठ नेते आहेत.

• त्यांचा जन्म 8 नोव्हेंबर 1927 मध्ये कराची (पाकिस्तान) येथे झाला.

• भारत - पाकिस्तान फाळणी नंतर त्यांचे कुटुंब भारतात आले.

 रथयात्रा आणि राम मंदिर :

1990 मध्ये राम मंदिर आंदोलनादरम्यान त्यांनी सोमनाथ ते अयोध्या रथयात्रा काढली होती.

भारताचे उपपंतप्रधान :

वर्ष 2002 ते 2004 या कार्यकाळात श्री लालकृष्ण अडवाणी हे भारताचे उपपंतप्रधान होते. (यावेळेस अटल बिहारी वाजपेयी हे पंतप्रधान होते.)

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर 

भारतरत्न पुरस्कार 

• भारतरत्न हा देशाचा सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार आहे. 

• भारताची किर्ती जगभरात वृद्धींगत करणाऱ्या किंवा देशासाठी सर्वोच्च त्याग करणाऱ्या व्यक्तीस भारतरत्न पुरस्काराने गौरविण्यात येते.

• भारताचे माजी राष्ट्रपती डॉ. राजेंद्र प्रसाद यांनी 2 जानेवारी 1954 रोजी या पुरस्काराची स्थापना केली होती.

• भारतरत्न पुरस्कार जिवंत व्यक्तींना तसेच मरणोत्तर ही देण्याची तरतूद आहे. पुरस्कार मरणोत्तर देण्याची कल्पना नंतर टाकण्यात आली.

भारतरत्न पुरस्काराचे स्वरूप पुढीलप्रमाणे आहेत :

• पुरस्कारात पदक आणि प्रमाणपत्र देण्यात येते.

• पिंपळाच्या पानाच्या आकाराच्या पदकावर मधोमध सूर्य प्रतिमा आणि त्याखाली भारतरत्न असे अक्षर असते.

• मेडलच्या दुसऱ्या बाजूला चौमुखी सिंहाची प्रतिमा म्हणजेच अशोक स्तंभ असून त्याखाली सत्यमेव जयते असे लिहिलेले असते.

भारतरत्न पुरस्काराबद्दल सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न) सर्वप्रथम भारतरत्न पुरस्कार खालीलपैकी कोणास दिला गेला ?

1. पंडित जवाहरलाल नेहरू 

2. गोविंद वल्लभ पंत

3. डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन

4. डॉ. राजेंद्र प्रसाद

उत्तर : डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्णन

 सर्वप्रथम भारतरत्न पुरस्कार 1954 मध्ये तीन व्यक्तींना देण्यात आला होता. 

• डॉ. सर्वपल्ली राधाकृष्ण (1954) - भारताचे पहिले उपराष्ट्रपती

• चक्रवर्ती राजगोपालाचारी (1954) - स्वातंत्र्य सैनिक, भारताचे शेवटचे गव्हर्नर जनरल 

• डॉ. चंद्रशेखर वेंकट रमण (1954) - शास्त्रज्ञ , भौतिकशास्त्रात नोबेल पुरस्कार

• पंडित जवाहरलाल नेहरू : 1955 मध्ये भारतरत्न पुरस्कार देण्यात आला. 

• गोविंद वल्लभ पंत : 1957 मध्ये भारतरत्न पुरस्कार देण्यात आला. 

• डॉ. राजेंद्र प्रसाद : 1962 मध्ये भारतरत्न पुरस्कार देण्यात आला. 

प्रश्न ) 2024 चा भारतरत्न पुरस्कार खालीलपैकी कोणास दिला गेला ?

1. लालकृष्ण अडवाणी

2. कर्पूरी ठाकूर

3. एम.एस. स्वामीनाथन 

4. वरीलपैकी सर्व

उत्तर : वरीलपैकी सर्व

2024 चे भारतरत्न पुरस्कार 5 व्यक्तींना देण्यात आला.

1. लालकृष्ण अडवाणी : भारताचे माजी उपराष्ट्रपती , भाजपा ज्येष्ठ नेते

2. कर्पूरी ठाकूर : राजकारणी आणि बिहारचे माजी मुख्यमंत्री

3. एम.एस. स्वामीनाथन : शास्त्रज्ञ आणि भारताच्या हरित क्रांतीचे जनक

4. चौधरी चरण सिंह : माजी पंतप्रधान

5. पी. व्ही. नरसिंह राव : माजी पंतप्रधान

एम.एस. स्वामीनाथन सरांबद्दल अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा👇👇

हरित क्रांतीचे जनक : एम. एस. स्वामीनाथन 

देशभरात नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा लागू 

• सोमवार, दिनांक ११ मार्च 2024 पासून देशभरात नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा,2019 केंद्र सरकारने लागू केला.

• नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा 2019 अर्थात Citizenship Amendment Act 2019 (CAA ) या कायद्याद्वारे भारतीय नागरिकत्व कायदा,1955 यात सुधारणा करण्यात आली आहे.

नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा 2019 म्हणजे काय ?

• नागरिकत्व दुरुस्ती कायद्या अंतर्गत बांगलादेश, पाकिस्तान आणि अफगाणिस्तानातील गैर मुस्लिम नागरिकांना भारतीय नागरिकत्व दिले जाऊ शकते.

• धर्मामुळे छळ झाल्याने पाकिस्तान, अफगाणिस्तान आणि बांग्लादेशमधून हिंदू, शिख, बौद्ध, जैन, पारशी, आणि ख्रिश्चन अल्पसंख्यांक समुदाय भारतात स्थलांतरित झाला.

• या वरील देशांतील स्थलांतरित अल्पसंख्यांक समुदायाच्या व्यक्तींचे पुनर्वसनासाठी, त्यांना सन्मानाने जीवन जगता येण्यासाठी त्यांना भारतीय नागरिकत्व या सुधारित कायद्यामुळे मिळेल.

• 31 डिसेंबर २०१४ पूर्वी पाकिस्तान, अफगाणिस्तान आणि बांग्लादेशमधून आलेल्या हिंदू, शिख, बौद्ध, जैन, पारशी, आणि ख्रिश्चन या अल्पसंख्यांक समुदायाला नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा 2019 अंतर्गत भारतीय नागरिकत्व देण्यात येईल यासाठी त्यांना ऑनलाइन फॉर्म भरावा लागेल.

• याआधी भारतीय नागरिकत्व मिळवण्यासाठी कुठल्याही व्यक्तीला भारतात किमान 11 वर्षे राहणे आवश्यक होते. परंतु भारतीय नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा,2019 मुळे आता ही अट शिथिल करून 5 वर्षे करण्यात आली आहे.

सरळसेवा, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न ) नागरिकत्व दुरुस्ती कायद्याला राष्ट्रपतींनी कधी मंजुरी दिली ?

उत्तर : 12 डिसेंबर 2019 रोजी तत्कालीन राष्ट्रपती श्री रामनाथ कोविंद यांनी नागरिकत्व दुरुस्ती कायद्याला मंजुरी दिली.

प्रश्न ) भारतीय नागरिकत्व दुरुस्ती कायदा 2019 अंतर्गत व्यक्तीस भारतीय नागरिकत्व मिळवण्यासाठी भारतात राहण्यासाठीची मुदत किती वर्ष करण्यात आली ?

उत्तर : 5 वर्षे

प्रश्न) भारतीय नागरिकत्व संविधानाच्या कितव्या भागात आहे ?

उत्तर : भारतीय नागरिकत्व संविधानाच्या दुसऱ्या भागात आहे. भारतीय संविधानाच्या कलम 5 ते 11 दरम्यान भारतीय नागरिकत्वाबद्दल माहिती मिळते.

प्रश्न ) भारतीय नागरिकत्व कायदा केव्हा बनवण्यात आला ?

     (MPSC STI 2012 )

1. 1935

2. 1951

3. 1955

4. 1956

उत्तर : 1955

प्रश्न ) भारतीय नागरिकत्व कायदा, 1955 च्या अनुसार भारतीय नागरिकत्व मिळवण्याच्या किती तरतुदी आहेत आणि कोणत्या ?

उत्तर : 1955 च्या नागरिकत्व कायद्यामध्ये भारतीय नागरिकत्व मिळवण्याच्या पाच मार्गांची तरतूद करण्यात आली आहे. ती पुढील प्रमाणे 1)जन्मतत्वाद्वारे 2) वंशतत्त्वाद्वारे 3) नोंदणी तत्त्वाद्वारे 4) स्वीकृतीकरण तत्त्वाद्वारे 5) प्रदेशाचे भारतात समिलीकरणाद्वारे

चालू घडामोडी फ्री टेस्ट देण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा 👇👇

Important Affair Test २२.०१.२४

96 वा अकादमी पुरस्कार म्हणजे ऑस्कर पुरस्कार नुकताच कॅलिफोर्निया येथील डॉल्बी थिएटरमध्ये पार पडला.

आजच्या महत्त्वाच्या चालू घडामोडींमध्ये आपण 2024 चे ऑस्कर पुरस्कार विजेते , ऑस्कर पुरस्काराचा इतिहास, ऑस्कर पुरस्कार विजेते भारतीय, ऑस्कर पुरस्कारासंबंधी स्पर्धा परीक्षांमध्ये विचारलेले प्रश्न, संभाव्य प्रश्न बघणार आहोत.

2024 चे ऑस्कर पुरस्कार विजेते

2024 ऑस्कर पुरस्कार सोहळ्यात ओपनहायमर चित्रपटाने तब्बल सात पुरस्कार जिंकले.

1. सर्वोत्कृष्ट चित्रपट - ओपनहायमर 

2. सर्वोत्कृष्ट अभिनेता - सिलियन मर्फी ( ओपनहायमर )

3. सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेता - रॉबर्ट डाउनी ज्युनियर ( ओपनहायमर )

4. सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक - ख्रिस्तोफर नोलन ( ओपनहायमर )

5. सर्वोत्कृष्ट फिल्म एडिटिंग - जेनिफर लेम ( ओपनहायमर )

6. सर्वोत्कृष्ट सिनेमेटोग्राफी /छायाचित्रण - Hoyte van Hoytema ( ओपनहायमर )

7. सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल स्कोर / पार्श्व संगीत - लुडविग गोरानसन ( ओपनहायमर )

वरील सात पुरस्कार ओपन हायमर या चित्रपटासाठी मिळाले तर 

• सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री पुरस्कार एमा स्टोन यांना पुअर थिंग्ज चित्रपटासाठी मिळाला.

• सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्री द वाईन जॉय रेणडॅाल्फ यांना द होल्डोव्हर्स चित्रपटासाठी मिळाला.

ऑस्कर पुरस्काराचा इतिहास / ऑस्कर पुरस्काराविषयी अधिक माहिती 

• आंतरराष्ट्रीय फिल्म उद्योगात कला आणि तंत्रज्ञान क्षेत्रात उत्कृष्ट काम करणाऱ्यांचा सन्मान म्हणून ऑस्कर पुरस्काराची सुरुवात करण्यात आली.

• अकादमी पुरस्कारास ऑस्कर पुरस्कार म्हणूनही ओळखले जाते.

• अकादमी पुरस्काराची स्थापना 1929 मध्ये करण्यात आली.

• ऑस्कर पुरस्कार संयुक्त राष्ट्र अमेरिकेतील अकॅडमी ऑफ मोशन पिक्चर आर्ट्स अँड सायन्स ( AMPAS ) कडून दरवर्षी देण्यात येतो.

ऑस्कर विजेते भारतीय 

आतापर्यंत ( 2024 पर्यंत ) भारताला सात ऑस्कर पुरस्कार मिळालेली आहेत. 

ऑस्कर विजेते भारतीयांची यादी पुढीलप्रमाणे :

1. भानू अथैय्या (1983) - भानू अथैय्या यांना 1983 साली सर्वोत्कृष्ट कॅास्च्यूम डिझाईन साठी ऑस्कर पुरस्कार भेटला.

2. सत्यजीत रे (1992) - सत्यजीत रे यांना चित्रपट सृष्टीतील योगदानाबद्दल 1992 ची ॲानरेरी ऑस्कर पुरस्कार भेटला.

3. रेसुल पुक्कुट्टी (2009) - रेसुल पुक्कुट्टी यांना सर्वोत्कृष्ट साऊंड मिक्सिंग 2009 चा ऑस्कर पुरस्कार भेटला.

4. गुलजार (2009) - गुलजार यांना सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल सॉंग २००९ चा ऑस्कर पुरस्कार भेटला.

5. ए. आर. रेहमान (2009) - ए. आर. रेहमान यांना सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल स्कोर आणि सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल सॉंग 2009 चा ऑस्कर पुरस्कार जय हो या गाण्यासाठी भेटला.

6. कार्तिकी गोन्साल्विस (2023)- कार्तिकी गोन्साल्विस बेस्ट डॉक्युमेंटरी शॉर्ट फिल्म 2023 चा ऑस्कर पुरस्कार भेटला.हा पुरस्कार त्यांना द एलिफंट विस्परर्स या लघुपटासाठी भेटला.

7. एम. एम. कीरवानी आणि चंद्रबोस (2023)- एम. एम. कीरवानी आणि चंद्रबोस सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल सॉंग २०23 चा ऑस्कर पुरस्कार भेटला. त्यांना हा पुरस्कार RRR फिल्म मधील नाटू- नाटू या गाण्यासाठी भेटला. एम. एम. कीरवानी हे नाटू- नाटू या गाण्याचे संगीतकार आहे तर नाटू- नाटू या गाण्याचे गीतकार चंद्रबोस हे आहेत.

सरळसेवा, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न) 2024 पर्यंत भारताने किती ऑस्कर पुरस्कार जिंकले आहेत ?

उत्तर : सात

प्रश्न ) भारतातील पहिला ऑस्कर पुरस्कार कोणास मिळाला ?

उत्तर : भानू अथैय्या यांना 1983 साली सर्वोत्कृष्ट कॅास्च्यूम डिझाईन साठी ऑस्कर पुरस्कार भेटला. ऑस्कर पुरस्कार भेटलेल्या त्या पहिल्या भारतीय आहेत.

प्रश्न ) यंदाचा सर्वोत्कृष्ट ऑस्कर पुरस्कार कोणत्या चित्रपटाला मिळाला ?

उत्तर : ओपनहायमर

चालू घडामोडी फ्री टेस्ट देण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा 👇👇

Important Affair Test २२.०१.२४

जागतिक वन्यजीव दिन : 3 मार्च 

World Wildlife Day 

दर वर्षी 3 मार्च रोजी संयुक्त राष्ट्र जागतिक वन्यजीव दिन साजरी केला जातो.

जागतिक वन्यजीव दिन का आणि केव्हा साजरी करतात ?

• अस्तित्व धोक्यात असलेल्या वनस्पती आणि प्राण्यांबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी 2013 पासून दरवर्षी 3 मार्चला जागतिक वन्यजीव दिन साजरा करतात.

• 20 डिसेंबर २०१३ रोजी संयुक्त राष्ट्र महासभेने आपल्या 68 व्या अधिवेशनात वन्य प्राणी आणि वनस्पतींच्या लुप्तप्राय प्रजातींच्या आंतरराष्ट्रीय व्यापारावरील अधिवेशनाचा स्वीकार करण्याचा, आंतरराष्ट्रीय दिवस 3 मार्च घोषित करण्याचा निर्णय घेतला.

• जागतिक वन्यजीव दिन पृथ्वीवरील व वैविध्यपूर्ण आणि भव्य वन्यजीवांबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी समर्पित आहे.

• हा दिवस आपल्याला वन्यजीव संदर्भातील गुन्हेगारी आणि वन्य प्रजाती नष्ट करण्याच्या विरोधात लढा उभारण्याची प्रेरणा व आठवण करून देतो.

जागतिक वन्यजीव दिन 2024 ची संकल्पना ( थीम ) काय आहे ?

" कनेक्टिंग पीपल अँड प्लॅनेट : एक्सप्लोरिंग डिजिटल इनोवेशन इन व वाइल्डलाईफ कन्सर्वेशन " 

“Connecting People and Planet: Exploring Digital Innovation in Wildlife Conservation”

जागतिक वन्यजीव दिन 2024 ची थीम डिजिटल इनोव्हेशन वर लक्ष केंद्रित करते डिजिटल इनोवेशनचा म्हणजेच तंत्रज्ञानाचा वापर वन्यजीव संरक्षणासाठी करणे हा आहे.

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न ) जागतिक वन्यजीव दिन कधी साजरी करतात ?

1. 25 जून 

2. 3 मार्च 

3. 13 मार्च 

4. 4 डिसेंबर

उत्तर : 3 मार्च 

महाराष्ट्र वन विभागाने केला गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड 

नुकत्याच झालेल्या ताडोबा महोत्सव 2024 मध्ये महाराष्ट्र वन विभागाने गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड स्थापित केला.

त्यांनी 26 वेगवेगळ्या प्रजातींमधून तब्बल 65, 724 रोपे वापरून ‘ भारतमाता ’ हा शब्द तयार केला.

 कुंडीत लावलेल्या रोपांपासून बनवलेला सर्वात मोठा शब्द ही पदवी मिळवून महाराष्ट्र वन विभागाने गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड स्थापित केला.

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न) नुकत्याच झालेल्या ताडोबा महोत्सव 2024 मध्ये कोणत्या राज्याने गिनीज वर्ल्ड रेकॉर्ड स्थापित केला ?

1. उत्तर प्रदेश 

2. मध्य प्रदेश 

3. महाराष्ट्र 

4. छत्तीसगड

 उत्तर : महाराष्ट्र

देशातील बिबट्यांच्या संख्येत वाढ

अलीकडेच केंद्रीय पर्यावरण, वने व हवामान बदल मंत्री भूपेंद्र यादव यांनी भारतातील बिबट्यांच्या सध्या स्थितीबाबत अहवाल जाहीर केला.

 या अहवालात 2018 च्या तुलनेत 2022 मध्ये बिबट्यांच्या संख्येत 1.08 टक्क्यांनी वाढ झाल्याची दिसते.

 देशात बिबट्यांची संख्या आता 13874 वर पोहोचलेली दिसते.

सर्वेक्षण कोणी केली ?

राष्ट्रीय व्याघ्र संवर्धन प्राधिकरण आणि भारतीय वन्यजीव संस्था यांनी वनविभागाच्या सहाय्याने 18 राज्यांमध्ये हे सर्वेक्षण केले.

 बिबट्यांची संख्या सर्वाधिक असणारे राज्ये पुढीलप्रमाणे :

• मध्य प्रदेश 3907 

• महाराष्ट्र 1985

• कर्नाटक 1789

सरळसेवा, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

भारतीय वन्यजीव संस्था 

भारतीय वन्यजीव संस्थेची स्थापना केव्हा केली गेली ?

भारतीय वन्यजीव संस्थेची स्थापना 1982 मध्ये केली गेली.

 भारतीय वन्यजीव संस्था कोणत्या मंत्रालयाच्या अंतर्गत येते ?

 पर्यावरण, वने आणि हवामान बदल मंत्रालयाच्या अंतर्गत भारतीय वन्यजीव संस्था येते.

 भारतीय वन्यजीव संस्था कोठे आहे ?

• भारतीय वन्यजीव संस्था देहरादून येथे आहे.

• भारतीय वन सेवेतील अधिकाऱ्यांच्या थेट भरतीचे तसेच राज्य वन अधिकारी म्हणून निवड झालेल्या व्यक्तींचे प्रशिक्षण देहरादून येथे होते.

• येथील प्रशिक्षित कर्मचाऱ्यांनी भारतातील वन्यजीवांचा अभ्यास व संरक्षणात मोलाचे योगदान दिले आहे.

भारतीय वन्यजीव संस्था काय काम करते ?

 जैवविविधता, लुप्त प्रजाती, वन्यजीव धोरण व व्यवस्थापन, निवासस्थान, पर्यावरणशास्त्र, हवामान बदल इत्यादी क्षेत्रांचा अभ्यास तसेच वन्यजीव संबंधित संशोधन करणे.

चालू घडामोडी फ्री टेस्ट देण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा 👇👇

Important Affair Test २२.०१.२४

राष्ट्रीय सुरक्षा दिन ( National Safety Day )

दरवर्षी 4 मार्च रोजी राष्ट्रीय सुरक्षा दिन साजरा केला जातो.

4 ते 10 मार्च राष्ट्रीय सुरक्षा सप्ताह म्हणून साजरा केला जातो.

राष्ट्रीय सुरक्षा दिन का साजरी केला जातो ?

सर्व क्षेत्रांमध्ये सुरक्षा आणि सावधगिरीच्या उपायांचे महत्त्व सांगण्यासाठी, कामाच्या ठिकाणी सुरक्षा तसेच सुरक्षित वातावरणाची खात्री करण्यासाठी, सुरक्षा उपायांचे समर्थन करण्यासाठी आणि या प्रोटोकॉलचे पालन करण्यासाठी तसेचलोकांमध्ये यासंदर्भात जागरूकता निर्माण करण्यासाठी.

राष्ट्रीय सुरक्षा दिवस 2024 ची संकल्पना (थीम ) काय आहे ?

• यंदाची थीम " ESG उत्कृष्टतेसाठी सुरक्षा नेतृत्व " ही आहे.

• (Safety Leadership for ESG Excellence.)

• ESG म्हणजे Environmental, Social and Governance

• यंदाचे थीम त्या व्यक्तींबद्दल आहे जे की एखाद्या कंपनीमध्ये वरपासून खालपर्यंत गोष्टी कशा काम केल्या पाहिजे यासंबंधी सुरक्षेचा मोठा भाग बनवतात.

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न) राष्ट्रीय सुरक्षा दिवस 4 मार्चलाच का साजरी करतात ?

उत्तर : 4 मार्च 1966 रोजी भारताच्या राष्ट्रीय सुरक्षा परिषदेची (National safety Council) स्थापना करण्यात आली.

प्रश्न) राष्ट्रीय सुरक्षा दिन केव्हापासून साजरी करण्यात सुरुवात झाली ?

उत्तर : ४ मार्च 1972 पासून राष्ट्रीय सुरक्षा दिवस साजरी करण्यास सुरुवात झाली.

स्वयं प्लस ( SWAYAM Plus ) प्लॅटफॉर्म 

स्वयं प्लस प्लॅटफॉर्म म्हणजे काय ?

अलीकडेच

केंद्रीय शिक्षण आणि कौशल्य विकास आणि उद्योजकता मंत्री

( Union Minister of Education and Skill Development and Entrepreneurship ) यांनी स्वयं प्लस प्लॅटफॉर्म लॉन्च केला.

 स्वयं प्लस प्लॅटफॉर्म चा विद्यार्थ्यांना फायदा कसा होईल ?

• स्वयं प्लस प्लॅटफॉर्मच्या माध्यमातून शिक्षण आणि उद्योगधंदे यांच्यातील दरी कमी होणार आहे

• स्वयम प्लस प्लॅटफॉर्मच्या माध्यमातून महाविद्यालय विद्यार्थ्यांना शिक्षण आणि रोजगाराच्या संधी मिळणार आहेत

• स्वयंप्लस प्लॅटफॉर्मद्वारे नॉलेज सिस्टीम सोबतच उत्पादन, ऊर्जा, संगणक विज्ञान, अभियांत्रिकी, आरोग्य क्षेत्र आणि पर्यटन अशा अनेक क्षेत्रांमध्ये कार्यक्रम आयोजित केले जातील.

• यामुळे या क्षेत्रांमध्ये रोजगार आणि ज्ञान वाढविण्यास महत्त्व दिले जाईल.

सरळसेवा, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD , MPSC, UPSC परीक्षेसाठी महत्त्वपूर्ण वनलाइनर प्रश्न

प्रश्न) स्वयंप्लस प्लॅटफॉर्म कशाशी संबंधित आहे ?

उत्तर : विद्यार्थी शिक्षण आणि रोजगाराशी स्वयं प्लस प्लॅटफॉर्म संबंधित आहे.

प्रश्न) स्वयंप्लस प्लॅटफॉर्म कोण चालवेल ?

उत्तर : IIT मद्रास या संस्थेद्वारे स्वयं प्लस प्लॅटफॉर्म चालवले जाणार आहे.

भारतीय सेना दिवस 

दरवर्षी 15 जानेवारीला भारतीय सेना दिवस साजरा केला जातो. 

त्याबद्दल अधिक माहिती जाणून घेण्यासाठी खाली दिलेल्या लिंक वर क्लिक करा👇👇

भारतीय सेना दिवस | मकर संक्रांती