वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025

World Happiness Report 2025

Subject : GS - रिपोर्ट

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 2025 च्या जागतिक आनंद अहवाल (वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट) नुसार भारताचा क्रमांक किती आहे ? 

1. 68

2. 109

3. 118

4. 133

उत्तर : 118

बातमी काय आहे ? 

• ‘आंतरराष्ट्रीय आनंद दिना’ निमित्त, संयुक्त राष्ट्रांनी जगातील सर्वात आनंदी देशांची यादी जाहीर केली.

• आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन दरवर्षी 20 मार्च रोजी साजरी करण्यात येतो. 

वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 कोणी प्रकाशित केला ? 

• ऑक्सफर्ड विद्यापीठाच्या वेलबीइंग रिसर्च सेंटरने गॅलप, यूएन सस्टेनेबल डेव्हलपमेंट सोल्युशन्स नेटवर्क च्या भागीदारीत वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 20 मार्च रोजी प्रकाशित केला. 

• हा अहवाल तयार करताना देशातील उत्पन्न, सामाजिक आधार, निरोगी आयुष्य , स्वातंत्र्य, उदारता आणि भ्रष्टाचाराचे प्रमाण या महत्त्वाच्या निकषांचा विचार केला जातो. 

जगातील सर्वात आनंदी देश कोणता ? 

• वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 नुसार फिनलंड आठव्यांदा जगातील सर्वात आनंदी देश ठरला आहे. 

• अहवालानुसार फिनलंडचे लोक सर्वात आनंदी आहे. 

वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 नुसार सर्वात कमी आनंदी देश कोणता ? 

• अफगाणिस्तान हा सर्वात शेवटच्या म्हणजे च 147 व्या क्रमांकावर असून 

• वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 नुसार अफगाणिस्तान हा जगातील सर्वात कमी आनंदी देश आहे. 

वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 मध्ये भारताचा क्रमांक कितवा ?  

• 2025 मध्ये भारताचा 118 वा क्रमांक आहे.

• (तर 2024 मध्ये भारताचा 126 वा क्रमांक होता. ) 

वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 मध्ये भारत आणि शेजारील देशांची क्रमांक : 

• चीन – 68 वा क्रमांक

• नेपाळ – 92 वा क्रमांक 

• पाकिस्तान – 109 वा क्रमांक 

• भारत – 118 वा क्रमांक

• म्यानमार - 125 वा क्रमांक

• श्रीलंका – 133 वा क्रमांक

• बांगलादेश – 134 वा क्रमांक 

नोट : वर्ल्ड हॅपीनेस रिपोर्ट 2025 मध्ये भारतापुढे चीन, नेपाळ आणि पाकिस्तान हे देश आहे हे लक्षात ठेवा. 

आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन 

International Day of Happiness

Subject : GS - दिनविशेष

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) दरवर्षी आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन (International Day of Happiness) केव्हा साजरी करण्यात येतो ? 

1. 1 मार्च

2. 8 मार्च

3. 14 मार्च

4. 20 मार्च

उत्तर : 20 मार्च

आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन केव्हा आणि का साजरी करतात ? 

• दरवर्षी आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन 20 मार्च रोजी साजरी करण्यात येतो. 

• आनंदी राहणं आपल्या आयुष्यात किती महत्त्वाचं आहे त्याचप्रमाणे 

• मानसिक आरोग्य आणि लोककल्याण या दोन्ही गोष्टींना प्रत्येक व्यक्तीने आणि प्रशासनाने महत्त्व द्यावे, याची आठवण करुन देण्यासाठी हा दिवस साजरा केला जातो. 

• सरकारे आणि आंतरराष्ट्रीय संस्थांनी मानवी हक्कांचे समर्थन करून आनंदाला आधार देणाऱ्या सोईंसीठी गुंतवणूक करण्याचे आवाहन हा दिवस करतो. 

आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन (International Day of Happiness) कोणत्या देशाच्या पुढाकाराने सुरू करण्यात आला ? 

• 1970 च्या दशकाच्या सुरुवातीपासूनच राष्ट्रीय उत्पन्नापेक्षा राष्ट्रीय आनंदाचे मूल्य ओळखणारा आणि सकल राष्ट्रीय उत्पादनापेक्षा सकल राष्ट्रीय आनंदाचे ध्येय प्रसिद्धपणे स्वीकारणारा भूतान या देशाने हा ठराव मांडला होता.

• आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन (International Day of Happiness) साजरा करण्याचा प्रस्ताव भूतानच्या राजाने युनायटेड नेशन्सकडे पाठवला होता. 

संयुक्त राष्ट्राने आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन साजरा करण्याच्या प्रस्तावाला मंजुरी केव्हा दिली ? 

संयुक्त राष्ट्रांच्या सभेत 12 जुलै 2012 रोजी झालेल्या ठरावामध्ये 20 मार्च हा दिवस आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन (International Day of Happiness) म्हणून घोषित करण्याच्या निर्णयाला मंजूरी देण्यात आली.

पहिला आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन केव्हा साजरी करण्यात आला ? 

20 मार्च 2013 रोजी पहिला आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन साजरी करण्यात आला. 

आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन (International Day of Happiness) 2025 ची संकल्पना (थीम) काय आहे ? 

केअरिंग अँड शेअरिंग (Caring and Sharing) ही आंतरराष्ट्रीय आनंद दिन 2025 ची संकल्पना आहे.

जागतिक आनंद दिन आणि शाश्वत विकास उद्दिष्ट्ये : 

जागतिक आनंद दिन हा संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास ध्येय (Sustainable Development Goals) संबंधित आहे, 

उदाहरणार्थ : 

रामनाथ गोएंका उत्कृष्ट पत्रकारिता पुरस्कार | RAMNATH GOENKA EXCELLENCE IN JOURNALISM AWARDS

Subject : GS - पुरस्कार

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) भारतात 'रामनाथ गोएंका पत्रकारिता उत्कृष्टता' पुरस्कार कोणत्या वर्षी सुरू करण्यात आला ? 

(SSC 2020)

1. 2010

2. 2008

3. 2006 

4. 2000

उत्तर : 2006

बातमी काय आहे ? 

राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांच्या हस्ते 19 मार्च 2025 रोजी नवी दिल्ली येथे आयोजित कार्यक्रमात 19 वा ‘ रामनाथ गोएंका उत्कृष्ट पत्रकारिता पुरस्कार ’ प्रदान करण्यात आले.

रामनाथ गोएंका पत्रकारिता उत्कृष्टता पुरस्कारा बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• रामनाथ गोएंका पत्रकारिता उत्कृष्टता पुरस्कार हा पत्रकारितेच्या क्षेत्रातील भारतातील सर्वात प्रतिष्ठित पुरस्कारांपैकी एक आहे.

• रामनाथ गोएंका पत्रकारिता उत्कृष्टता पुरस्कार 2006 मध्ये सुरू करण्यात आला. 

• "द इंडियन एक्सप्रेस" आणि इंडियन एक्सप्रेस ग्रुपचे संस्थापक रामनाथ गोएंका यांच्या नावावर हा पुरस्कार देण्यात येतो.

• देशभरातील प्रिंट, ब्रॉडकास्ट आणि डिजिटल माध्यमांमधील पत्रकारांना रामनाथ गोएंका उत्कृष्ट पत्रकारिता पुरस्काराने सन्मानित केले जाते. 

• ज्यांनी त्यांच्या व्यवसायाचे सर्वोच्च मानक राखले आहेत आणि प्रचंड आव्हानांना न जुमानता, माध्यमांवर जनतेचा विश्वास टिकवून ठेवणारे आणि लोकांच्या जीवनावर परिणाम करणारे काम केले आहे.

• त्याचप्रमाणे पत्रकारिता करताना प्रतिकूल परिस्थितीत सुद्धा सत्य, सचोटी आणि निर्भयपणा या मूल्यांचे पालन करणाऱ्या पत्रकारांना हे पुरस्कार दिले जातात.

नोट : 

• सर्व पुरस्कार विजेते पाठ करू नका

• एकूण 20 श्रेणींत (कॅटेगरी) पुरस्कार देण्यात आले.

• पुरस्काराचे नाव, कधी सुरू करण्यात आला, पुरस्कार कोणत्या क्षेत्राशी संबंधित आहे हे लक्षात ठेवा. 

नमुना म्हणून पुरस्कार विजेत्यांची काही नावे दिली आहेत : 

रामनाथ गोएंका पत्रकारिता उत्कृष्टता पुरस्कार विजेते

• हिंदी (प्रिंट/डिजिटल) : मृदुलिका झा (आज तक) – डंकी मार्गावरील स्थलांतर संकटावर वृत्तांकन.

• प्रादेशिक भाषा (प्रिंट/डिजिटल) : जिशा एलिझाबेथ (मध्यमम) – भारतीय तरुणांची म्यानमारमध्ये होणारी मानवी तस्करी उघडकीस आणली. 

• पर्यावरण, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान : शिबू कुमार त्रिपाठी (इंडिया टुडे) – जोशीमठ बुडण्याच्या संकटावर वृत्तांकन.

• अनकव्हरिंग इंडिया इनव्हिजिबल : सत्यसुंदर बारिक (द हिंदू) – ओडिशामधील स्थलांतर आणि बेपत्ता मुलींवरील वृत्तांकन.

• व्यवसाय आणि आर्थिक पत्रकारिता : त्वेश मिश्रा (इकॉनॉमिक टाईम्स) – भारतातील EV उत्पादन क्षेत्रातील अनुदान घोटाळ्याची चौकशी.

• राजकारण आणि सरकार : मैत्री पोरेचा (द हिंदू) – बालासोर रेल्वे दुर्घटना आणि त्याचे परिणाम कव्हर केले.

• क्रीडा पत्रकारिता : शहाब अली आणि अमरनाथ कश्यप (हिंदुस्तान) – सुवर्णपदक विजेत्या आशा किरण बारला यांच्या गावातील वाईट परिस्थिती उघडकीस आणली. 

जागतिक चिमणी दिन

World Sparrow Day

Subject : GS - दिनविशेष, पर्यावरण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) जागतिक चिमणी दिन कधी साजरा केला जातो ? 

(महाराष्ट्र पोलीस, पुणे पोलीस भरती 2021)

1. 21 मार्च

2. 20 मार्च

3. 3 मार्च

4. 1 मार्च

उत्तर : 20 मार्च

• दरवर्षी जागतिक चिमणी दिन 20 मार्च रोजी साजरी केला जातो. 

• चिमणीला, हिंदी मध्ये “गोरैया” , तमिळ मध्ये “कुरुवी” आणि उर्दू त “चिरिया” अशा नावानेही ओळखले जाते.

जागतिक चिमणी दिन का साजरी करतात ? 

• चिमणी निसर्गाच्या अन्नसाखळीतला एक महत्त्वाचा घटक आहे. 

• वाढतं शहरीकरण, प्रदूषण यांचा परिणाम चिमण्यांच्या संख्येवर होत असून हा पर्यावरणाच्या दृष्टीने धोका आहे. 

• चिमण्यांच्या घटत्या संख्येबद्दल जागरूकता निर्माण करणे आणि त्यांचे संरक्षण करणे.

• त्याचप्रमाणे चिमण्यांचे संवर्धन करण्याच्या उद्देशाने दरवर्षी 20 मार्च हा दिवस जागतिक चिमणी दिन म्हणून जगभरात साजरा केला जातो. 

पहिला जागतिक चिमणी दिन केव्हा साजरी करण्यात आला ? 

• पहिला जागतिक चिमणी दिन 20 मार्च 2010 रोजी साजरी करण्यात आला. 

• भारताच्या, नेचर फॉरएव्हर सोसायटी आणि फ्रान्सच्या इको-सिस ॲक्शन फाउंडेशनच्या पुढाकाराने 20 मार्च हा दिवस जागतिक चिमणी दिन म्हणून अधिकृतपणे साजरा होऊ लागला. 

• नेचर फॉरएव्हर सोसायटी या संस्थेची स्थापना भारतातील पर्यावरणतज्ज्ञ मोहम्मद दिलावर यांनी केली. 

• मोहम्मद दिलावर यांच्या कार्याची दखल घेऊन टाइम मासिकाने 2008 मध्ये त्यांना “हिरोज ऑफ द एन्व्हायर्नमेंट” सन्मान देऊन त्यांचा गौरव केला.

2025 या वर्षी जागतिक चिमणी दिनाची संकल्पना (थीम) कोणती ? 

" निसर्गाच्या छोट्या दूतांना आदरांजली " ही 2025 या वर्षाची जागतिक चिमणी दिनाची संकल्पना आहे. 

 "A Tribute to Nature's Tiny Messengers". 

चिमण्यांचे पर्यावरणीय महत्त्व :

• पर्यावरणीय संतुलन राखण्यात चिमण्या महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

• जैवविविधता संवर्धन : चिमणी शहरी आणि ग्रामीण दोन्ही भागात निरोगी परिसंस्थेचे सूचक (Indicators of a healthy ecosystem) म्हणून काम करते.

• नैसर्गिक कीटक नियंत्रण : ते कीटक खातात, ज्यामुळे कीटकांवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत होते.

• परागण आणि बीजप्रसार : त्यांच्या कृतीमुळे परागण आणि बीजप्रसार होऊन विविध वनस्पतींची वाढ होण्यास मदत होते.

चिमणी कोणत्या राज्याचा/ केंद्र शासित प्रदेशाचा राज्यपक्षी आहे ? 

चिमणी बिहार आणि दिल्लीचा राज्य पक्षी आहे. 

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025

5G Innovation Hackathon 2025

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) खालील पैकी कोणी 5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 ची घोषणा केली?

1. नीती आयोग

2. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया

3. विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालय

4. केंद्रीय दूरसंचार विभाग 

उत्तर : केंद्रीय दूरसंचार विभाग (Department of Telecommunications)

बातमी काय आहे ? 

दूरसंचार विभागाने (Department of Telecommunications) 5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 ची घोषणा केली आहे. 

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 का आयोजित करण्यात आले ? 

• सामाजिक आणि औद्योगिक आव्हानांना तोंड देण्यासाठी नाविन्यपूर्ण 5G आधारीत उपायांच्या विकासाला गती देणे, हा या उपक्रमाचा उद्देश आहे. 

• याचा उद्देश 50 पेक्षा अधिक प्रसारयोग्य 5G प्रोटोटाइप्स विकसित करणे, 25+ पेटंट्स निर्माण करणे, शैक्षणिक-सांस्थिक-सरकारी सहकार्य बळकट करणे आणि स्टार्टअप निर्मितीस पाठबळ देणे हा आहे.

• विद्यार्थी, स्टार्टअप्स आणि व्यावसायिकांसाठी खुला असलेला हा कार्यक्रम मार्गदर्शन, निधी पुरवठा आणि 100 हून अधिक 5G युज केस लॅब्सपर्यंत पोहोच प्रदान करत आहे, ज्यामुळे सहभागींना कल्पनांचे (Idea) तंत्रज्ञानात रूपांतर करण्यास मदत मिळते.

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 चे विषय कोणते ? 

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 कोण - कोणत्या क्षेत्रावर लक्ष केंद्रित करेल ? 

• हॅकेथॉनमध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्ता-आधारीत नेटवर्क देखभाल, माहिती तंत्रज्ञान-सक्षम उपाय, 5G प्रसारण, स्मार्ट आरोग्य, शेती, औद्योगिक ऑटोमेशन, नॉन-टेरेस्ट्रियल नेटवर्क्स (NTN), डी2एम(D2M), व्ही2एक्स(V2X) आणि क्वांटम कम्युनिकेशन यासारख्या प्रमुख 5G अनुप्रयोगांवर लक्ष केंद्रित करणारे प्रस्ताव आमंत्रित करण्यात आले आहेत. 

• सहभागींना वास्तविक जगातील समस्या सोडवण्यासाठी नेटवर्क स्लाइसिंग, सेवेची गुणवत्ता आणि कॉल-फ्लो परिस्थिती यासारख्या 5G वैशिष्ट्यांचा वापर करण्यास प्रोत्साहित केले जाते.

5G इनोव्हेशन हॅकेथॉन 2025 साठी आर्थिक तरतूद : 

• या उपक्रमासाठी 1.5 कोटी रुपयांची आर्थिक तरतूद करण्यात आली आहे. 

• ज्यामध्ये बीज भांडवल (Seed Funding), बौद्धिक संपदा सहाय्य (IPR Assistance), मार्गदर्शन (Mentorship) आणि ॲापरेशनल खर्च (Operational Costs) यांचा समावेश आहे. 

• हा या उपक्रम 6 महिने चालणार आहे. 

• 15 मार्च - 15 एप्रिल 2025 दरम्यान प्रस्ताव सादर करणे

• 1 ऑक्टोबर 2025 रोजी अंतिम विजेत्यांची घोषणा केली जाईल.  

पुरस्कार आणि मान्यता : 

1. प्रथम क्रमांक : 5,00,000 रुपये प्रथम क्रमांकासाठी, 

2. द्वितीय क्रमांक : 3,00,000 रुपये उपविजेत्यासाठी 

3. तृतीय क्रमांक : 1,50,000 रुपये तिसऱ्या क्रमांकाच्या विजेत्याला दिले जातील. 

• तसेच, सर्वोत्कृष्ट संकल्पना आणि सर्वाधिक नाविन्यपूर्ण प्रोटोटाइप या विशेष पुरस्कारांसाठी प्रत्येकी 50,000 रुपये दिले जाईल. 

• याशिवाय, 10 प्रयोगशाळांना उत्कृष्ट 5G युज केससाठी प्रशस्तिपत्रे, तसेच एक प्रशस्तिपत्र उदयोन्मुख संस्थेकडून सर्वोत्कृष्ट संकल्पनेसाठी प्रदान केले जाईल.

स्टुअर्ट यंग बनले पंतप्रधान 

Stuart Young becomes Prime Minister

Subject : GS - जगाचा भूगोल

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच स्टुअर्ट यंग यांनी कोणत्या देशाचे पंतप्रधान म्हणून शपथ घेतली ?

1. मंगोलिया

2. न्यूझीलंड

3. पोलंड

4. त्रिनिदाद आणि टोबॅगो

उत्तर : त्रिनिदाद आणि टोबॅगो (Trinidad and Tobago) 

बातमी काय आहे ? 

स्टुअर्ट यंग(Stuart Young) त्रिनिदाद आणि टोबॅगोचे नवे पंतप्रधान बनले

त्रिनिदाद आणि टोबॅगो देशाबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• त्रिनिदाद आणि टोबॅगो हे कॅरिबियन समुद्रातील एक बेट राष्ट्र आहे.

• या देशात त्रिनिदाद आणि टोबॅगो ही दोन प्रमुख बेटे आहेत.

• पोर्ट ऑफ स्पेन (Port of Spain) ही त्रिनिदाद आणि टोबॅगो देशाची राजधानी आहे. 

• 1962 मध्ये ब्रिटनकडून या देशाला स्वातंत्र्य मिळाले.

• 1976 मध्ये त्रिनिदाद आणि टोबॅगो प्रजासत्ताक देश म्हणून स्थापन झाले. 

• त्रिनिदाद आणि टोबॅगो या देशात भारतीय वंशाचे लोक राहतात. 

• 1845 मध्ये भारतीय मजुरांच्या पहिल्या गटाला कॅरिबियन बेटावर आणण्यात आले, ज्यामुळे भारतीय लोक तेथील लोकसंख्येतील एक मोठा वांशिक गट बनले. 

• ड्वेन ब्राव्हो, सुनील नरेन आणि किरॉन पोलार्ड यांसारखे त्रिनिदादी क्रिकेटपटू (Trinidadian Cricketer) भारतात लोकप्रिय आहेत.

• या देशात तेल आणि वायूचा मोठा साठा आहे, ज्यामुळे त्याची अर्थव्यवस्था प्रबळ झाली आहे. 

• त्रिनिदाद आणि टोबॅगो कॅरिबियनमधील एक विकसित आणि समृद्ध देश मानला जातो, ज्यामध्ये दरडोई उत्पन्न कॅरिबियनमध्ये सर्वाधिक आहे. 

PM-YUVA 3.0 योजना  | PM-YUVA 3.0 Scheme

Subject : GS - सरकारी योजना

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) अलिकडेच पीएम-युवा 3.0 (PM-YUVA 3.0) योजना सुरू करण्यात आली. या योजनेचे उद्दिष्ट काय ? 

1. देशात वाचन, लेखन आणि पुस्तक संस्कृतीला चालना देणे

2. कृत्रिम बुद्धिमत्ता तंत्रज्ञान विकसित करणे

3. युवा नेत्यांसाठी मार्गदर्शन करणे

4. युवा खेळाडूंना ऑलम्पिक साठी तयार करणे

उत्तर : देशात वाचन, लेखन आणि पुस्तक संस्कृतीला चालना देणे

बातमी काय आहे ?

पीएम-युवा योजनेच्या पहिल्या दोन कार्यक्रमांचा मोठा प्रभाव लक्षात घेता, तसेच 22 वेगवेगळ्या भारतीय भाषा आणि इंग्रजीतील तरुण आणि नवोदित लेखकांचा मोठ्या प्रमाणात असलेला सहभाग लक्षात घेता, आता पीएम-युवा 3.0 योजना सुरु केली जात आहे.

PM-YUVA 3.0 योजना कोणत्या मंत्रालया अंतर्गत सुरू करण्यात आली ? 

• केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाच्या (Ministry of Education) अंतर्गत पीएम-युवा 3.0 (PM-YUVA 3.0) योजना सुरू करण्यात आली आहे.

• केंद्रीय शिक्षण मंत्रालयाच्या उच्च शिक्षण विभागाने 11 मार्च 2025 रोजी, या युवा लेखकांना मार्गदर्शन करण्यासाठीच्या या योजनेचा प्रारंभ केला. 

PM-YUVA 3.0 योजना काय आहे ? 

पीएम-युवा 3.0 (युवा, उदयोन्मुख आणि अष्टपैलू लेखक) 

PM-YUVA 3.0 (Young, Upcoming and Versatile Authors)

• अखिल भारतीय स्पर्धेच्या माध्यमातून एकूण 50 लेखकांची निवड केली जाईल.

• 30 जून ते 30 डिसेंबर 2025 या कालावधीत नामवंत लेखक/मार्गदर्शकांकडून तरुण लेखकांना प्रशिक्षण देण्यात येईल.

• नवी दिल्ली येथे होणार्‍या जागतिक पुस्तक मेळा 2026 मध्ये पीएम-युवा 3.0 मधील लेखकांसाठी मान्यवरांच्या मार्गदर्शनाखाली राष्ट्रीय शिबिर आयोजित केले जाईल.

PM-YUVA 3.0 चे प्रमुख विषय कोणते ? 

1) राष्ट्र उभारणीमधील भारतीय वंशाच्या समुदायाचे योगदान 

2) भारतीय ज्ञान प्रणाली आणि 

3) आधुनिक भारताचे निर्माते (1950 - 2025) 

पीएम-युवा 3.0 योजनेचे उद्दिष्ट्य कोणते ? 

पीएम-युवा 3.0 योजना का सुरू करण्यात आली ? 

• देशात वाचन, लेखन आणि पुस्तक संस्कृतीला चालना देण्यासाठी

• भारत आणि भारतीय लेखनाला जागतिक स्तरावर पोहोचवण्यासाठी तरुण आणि उदयोन्मुख लेखकांना (30 वर्षांखालील) प्रशिक्षित करण्यासाठी

• अशा प्रकारे भारतीय वारसा, संस्कृती आणि ज्ञानव्यवस्थेला चालना देण्यासाठी विविध विषयांवर लिहिणाऱ्या लेखकांचा प्रवाह विकसित व्हायला ही योजना उपयोगी ठरेल.

जागतिक पुनर्वापर दिन

Global Recycling Day 

Subject : GS - दिनविशेष, पर्यावरण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) दरवर्षी जागतिक पुनर्वापर दिन (Global recycling Day) केव्हा साजरा केला जातो ?

1. 8 मार्च

2. 10 मार्च

3. 18 मार्च

4. 28 मार्च

उत्तर : 18 मार्च

बातमी काय आहे ? 

दरवर्षी 18 मार्च रोजी जागतिक पुनर्वापर दिन (Global Recycling Day) साजरा केला जातो.

पुनर्वापर (Recycling) म्हणजे काय ?

• पुनर्वापर म्हणजे वापरलेल्या वस्तूंना किंवा कचरा म्हणून फेकून दिलेल्या वस्तूंना पुन्हा वापरात बनवणे, किंवा पर्यावरण पूरक घटकांमध्ये रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया आहे. 

• पुनर्वापर म्हणजे टाकाऊ पदार्थ गोळा करणे, त्यांचे कच्च्या मालात रूपांतर करणे आणि नवीन उत्पादनांमध्ये रूपांतरित करणे.

• उदाहरणार्थ : 

• पेपर रद्दीपासून पुन्हा वापरण्या योग्य वही बनविणे.
• कचरा म्हणून फेकून दिलेले प्लॅस्टिकवर प्रक्रिया करून त्यांची नवीन वस्तू बनवणे इत्यादी. 

जागतिक पुनर्वापर दिनाचे उद्दिष्ट्ये कोणती ? 

जागतिक पुनर्वापर दिन का साजरी करतात ? 

• पुनर्वापराच्या महत्त्वाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे

• लोकांना पुनर्वापर करण्यास प्रोत्साहित करणे

• पुनर्वापरासाठी धोरणे आणि कायदे लागू करणे

• पुनर्वापरावर संशोधन आणि विकासाला प्रोत्साहन देणे

पहिला जागतिक पुनर्वापर दिन केव्हा साजरी करण्यात आला ? 

• पहिला जागतिक पुनर्वापर दिन 18 मार्च 2018 रोजी साजरा करण्यात आला.

• हा दिवस ग्लोबल रीसायकलिंग फाउंडेशनने (Global Recycling Foundation) आयोजित केला आहे.

जागतिक पुनर्वापर दिन 2025 या वर्षाची संकल्पना (थीम) काय आहे ?

What is the theme of Global recycling Day 2025 ? 

#RecyclingHeroes (रिसायक्लिंग हिरोज्) ही जागतिक पुनर्वापर दिन 2025 या वर्षाची संकल्पना आहे. 

यंदाची संकल्पना,पुनर्वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी असाधारण प्रयत्न करणाऱ्या व्यक्ती, संस्था आणि समुदायांना सन्मान करणारी आहे. 

पुनर्वापराचे फायदे/महत्त्व कोणते ? 

• पर्यावरण संवर्धन :  

• पुनर्वापरामुळे नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण होते. 
• हवा आणि जल प्रदूषण कमी होते.
• हरितगृह वायू उत्सर्जन कमी करून हवामान बदलाशी लढण्यास मदत करते.

• ऊर्जा बचत : पुनर्वापर प्रक्रियेत नवीन उत्पादनांपेक्षा कमी ऊर्जा वापरली जाते. 

• कचरा व्यवस्थापन : कचरा कचराकुंडीत कमी जातो, त्यामुळे प्रदूषण कमी होते. 

• रोजगार निर्मिती : नवीन रोजगार निर्माण होतात आणि अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.