कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाचा स्थापना दिन

Foundation Day of the Employees’ State Insurance Corporation

Subject : GS - दिनविशेष, राज्यशास्त्र - वैधानिक संस्था

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाची (ESIC) स्थापना केव्हा करण्यात आली ? 

1. 1952

2. 1965

3. 1974

4. 1988

उत्तर : 1952

बातमी काय आहे ? 

केंद्रीय कामगार व रोजगार आणि युवा व्यवहार व क्रीडा मंत्री डॉ. मनसुख मांडविया यांनी, 24 फेब्रुवारी 2025 रोजी नवी दिल्ली येथे दोन दिवसीय सामाजिक न्यायावरील प्रादेशिक संवाद तसेच कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाच्या 74 व्या स्थापना दिनाच्या कार्यक्रमाचे उद्घाटन केले.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाच्या 74 व्या स्थापना दिना बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

Employees’ State Insurance Corporation : 

• आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटनेचे (ILO) महासंचालक श्री. गिल्बर्ट एफ. हौंगबो (Mr. Gilbert F. Houngbo) कार्यक्रमासाठी उपस्थित होते. 

• उद्घाटन सत्रात ई-श्रम मोबाईल ॲप्लिकेशन आणि प्रकाशने यासारख्या प्रमुख उपक्रमांचे अनावरण करण्यात आले.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाची स्थापना केव्हा करण्यात आली ? 

• 24 फेब्रुवारी 1952 रोजी कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाची स्थापना करण्यात आली.

• हे महामंडळ कर्मचारी राज्य विमा कायदा, 1948 (Employees' State Insurance Act, 1948) अंतर्गत स्थापन केलेली एक वैधानिक संस्था आहे.

• हे महामंडळ भारत सरकारच्या कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाच्या ( Ministry of Labour and Employment) अंतर्गत काम करते.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळ काय काम करते ? 

• कर्मचारी राज्य विमा महामंडळ भारतातील सर्वसमावेशक सामाजिक सुरक्षा योजनेच्या अंमलबजावणीत महत्त्वाची भूमिका बजावते.

• हे महामंडळ कामगार आणि त्यांच्या कुटुंबियांसाठी वैद्यकीय सेवा, प्रसूती लाभ आणि आर्थिक संरक्षण प्रदान करत आहे.

Majorana 1 म्हणजे काय ? 

What is Majorana 1 ? 

Subject : GS - विज्ञान आणि तंत्रज्ञान - Computer

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) मजोराना 1, (Majorana 1) ही क्वांटम कॉम्प्युटिंग चिप खालील पैकी कोणत्या कंपनीने तयार केली आहे ?

1. गुगल (Google)

2. नासा (NASA) 

3. ॲपल (Apple)

4. माइक्रोसॉफ़्ट (Microsoft)

उत्तर : माइक्रोसॉफ़्ट (Microsoft)

बातमी काय आहे ? 

अलिकडेच, मायक्रोसॉफ्टने, मजोराना 1, (Majorana 1) ही अभूतपूर्व क्वांटम कॉम्प्युटिंग चिप, सादर केली आहे, जी क्वांटम तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक महत्त्वपूर्ण झेप आहे.

कोणी बनवली मजोराना 1 क्वांटम चिप ? 

• अमेरिकेतील आघाडीची टेक कंपनी मायक्रोसॉफ्टने एक नवीन क्वांटम चिप मजोराना 1 (Majorana 1) लाँच केली आहे. 

• ही चिप व्यावहारिक क्वांटम संगणनाच्या विकासाला गती देऊ शकते. 

• कंपनीचा दावा आहे की हे जगातील पहिले क्वांटम प्रोसेसिंग युनिट (QPU) आहे जे टोपोलॉजिकल कोरवर बांधले गेले आहे. 

• त्याला त्याची शक्ती पदार्थाच्या नव्याने सापडलेल्या अवस्थेतून मिळते.

टोपोकंडक्टर (Topoconductors) म्हणजे नेमकं काय ?  

Majorana 1 चिप एवढी विशेष का आहे ? 

• मायक्रोसॉफ्टने तयार केलेल्या मजोराना 1 चिप मध्ये पहिल्यांदाच वापरल्या जाणाऱ्या टोपोकंडक्टरचा वापर (टोपोलॉजिकल सुपरकंडक्टर) केला आहे.

• टोपोकंडक्टर हा पदार्थाचा एक विशेष वर्ग आहे जो पदार्थाची पूर्णपणे नवीन अवस्था निर्माण करू शकतो.

• घन, द्रव किंवा वायू नसून टोपोलॉजिकल ही एक अवस्था आहे. 

• ही चिप इंडियम आर्सेनाइड (एक अर्धवाहक) आणि ॲल्युमिनियम (एक सुपरकंडक्टर) पासून बनवली जाते.

• ज्याप्रमाणे सेमीकंडक्टर्सनी आधुनिक इलेक्ट्रॉनिक्स सक्षम केले, त्याचप्रमाणे टोपोकंडक्टर्स स्केलेबल क्वांटम सिस्टमसाठी मार्ग मोकळा करतात, ज्यामुळे जटिल औद्योगिक आणि सामाजिक आव्हाने सोडवण्यासाठी दशलक्ष क्यूबिट्सपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता असते.

क्वांटम चीप म्हणजे काय ? 

• आपण कॉम्प्युटरमध्ये जे काही टाईप करतो जसे की शब्द, आकडे यांसारख्या सगळ्याचं कॉम्प्युटरच्या या बिट्सच्या भाषेत रूपांतर केलं जातं. आणि स्टोअर केलं जातं. यालाच म्हणतात कॉम्प्युटरची बायनरी सिस्टीम.

• या बिट्सची भाषा असते 0 आणि 1 ची. 

• रेगुलर चीप मध्ये BITS झिरो किंवा वन असतात. म्हणजे एक तर झिरो असेल नाही तर वन असेल.

• परंतु क्युबिट हा 0 किंवा 1 किंवा एकाच वेळी 0 आणि 1 दोन्ही असू शकतो. 

• क्वांटम कॉम्प्युटरमधले हे क्युबिट्स एकमेकांसोबत इंटरॅक्ट करतात. त्यामुळे कमी क्युबिट्समध्ये भरपूर माहिती साठवली जाऊ शकते. आणि ती माहिती अधिक वेगाने प्रोसेस केली जाऊ शकते.

नोट : 

• क्वांटम कॉम्प्युटिंगसाठीची मजोराना 1, (Majorana 1) ही माइक्रोसॉफ़्ट (Microsoft) या कंपनीने बनवली आहे. 

• तर विलो (Willow) नावाची चिप गुगल (Google) या कंपनीने बनवली आहे. 

15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा

15th All India Police Commando Competition 

Subject : GS - पुरस्कार, संरक्षण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धेत प्रथम क्रमांक कोणी पटकावला ? 

1. महाराष्ट्र पोलीस

2. केंद्रीय राखीव पोलीस दल

3. सीमा सुरक्षा दल  

4. भारत तिबेट सीमा पोलीस दल

उत्तर : महाराष्ट्र पोलीस

15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा कोठे आयोजित करण्यात आली ?

• 15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा केंद्रीय राखीव पोलीस दलाच्या (CRPF) गुरुग्राम ग्रुप सेंटरमध्ये आयोजित करण्यात आली होती.

• या वर्षी, केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दल (Central Armed Police Forces) आणि राज्य पोलिस दलातील (State Police) ४४ राजपत्रित अधिकाऱ्यांसह ६६३ कर्मचाऱ्यांच्या २१ संघांनी स्पर्धेत भाग घेतला.

15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धेत प्रथम क्रमांक कोणी पटकावला ?

• महाराष्ट्र पोलीसांनी देशातील सर्वोत्तम कमांडोंमध्ये आयोजित 15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा (AIPCC) जिंकत प्रथम क्रमांक पटकावला.

• (BSF) सीमा सुरक्षा दला ने दुसरा क्रमांक पटकावला.

• (ITBP) भारत तिबेट सीमा पोलीस दला ने तिसरा क्रमांक पटकावला. 

स्वतंत्र स्नायपर स्पर्धेत सुवर्णपदक, रौप्य आणि कांस्यपदक कोणी जिंकले ? 

1. NSG ने सुवर्णपदक जिंकले,
2. महाराष्ट्राने रौप्य पदक जिंकले,
3. तर राजस्थानने कांस्यपदक जिंकले.

राष्ट्रसंत गाडगे महाराज जयंती

Rashtrasant Gadge Maharaj Jayanti

" देव दगडात नाही माणसात आहे " हा विचार समाजात रुजवणाऱ्या राष्ट्रसंत गाडगेबाबा यांना जयंती दिनी विनम्र अभिवादन 🙏💐💐

Subject : GS - इतिहास - संत, महाराष्ट्रातील समाजसुधारक

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) संत गाडगे महाराजांनी काही वाईट सामाजिक रूढींच्या विरोधात प्रचार करण्यासाठी _____ हे जनसंवादाचे पारंपारिक माध्यम वापरले. 

(MPSC 2017) 

1. आख्यान

2. आरती

3. कथा

4. कीर्तन

उत्तर : कीर्तन

संत गाडगे महाराजांचा जन्म कोठे झाला ?

• गाडगे महाराजांचा जन्म 23 फेब्रुवारी 1876 मध्ये अमरावती जिल्ह्यातील शेणगाव येथे झाला.

संत गाडगे महाराजांचे मूळ नाव काय ? 

(सरळसेवा भरती, रायगड पोलीस भरती 2017) 

• संत गाडगे महाराजांचे मूळ नाव डेबूजी झिंगराजी जानोरकर होते.

• अंगावर फाटकी गोधडी आणि हातात गाडगे असल्यामुळे लोकांमध्ये ते ‘ गोधडे महाराज ’ किंवा ‘ गाडगे महाराज ’ म्हणूनच प्रसिद्ध आहेत.

• ते ज्या गावात जात तो गाव झाडून स्वच्छ करीत. 

• सार्वजनिक स्वच्छता, अंधश्रद्धा निर्मूलन ही तत्त्वे समाजात रुजविण्यासाठी त्यांनी स्वतः सातत्याने प्रयत्‍न केले.

समाजसुधारणेसाठी कीर्तनाचे माध्यम : 

• समाजसुधारणेसाठी व लोकशिक्षणासाठी त्यांनी कीर्तनाचे माध्यम प्रभावीपणे वापरले.

• ‘ चोरी करू नये, कर्ज काढून चैन करू नये, दारू पिऊ नये, देवापुढे पशूंचा बळी देऊ नये ’, अशा प्रकारचा उपदेश ते आपल्या कीर्तनांतून मार्मिक उदाहरणे देऊन करीत.

• त्यांनी मानवतेची सेवा आणि सहानुभूती यासारख्या मूल्यांवर जोर दिला.

• आपल्या कीर्तनांदरम्यान त्यांनी लोकांना अंधश्रद्धा आणि रूढींविरुद्ध प्रबोधन केले.

• महाराष्ट्रात सर्वत्र तसेच गुजरात, कर्नाटक व आंध्र प्रदेशाच्या काही भागांत त्यांनी गावोगाव कीर्तने करून लोकजागृती केली. 

• गाडगेबाबा यांनी त्यांच्या काळात समाजप्रबोधनाबरोबरच राज्यातील प्रमुख शहरांत व तीर्थक्षेत्री धर्मशाळा, आश्रमशाळा, नद्यांना घाट, पाणपोया, गोरक्षण, अंध-अपंगांसाठी सदावर्त, मुलांसाठी शाळा-कॉलेज व वसतिगृहे बांधून सर्वसामान्य जनतेची राहण्याची सोय केली. 

संत गाडगे महाराजांचे शेवटचे किर्तन कोणत्या ठिकाणी झाले ? 

• 14 नोव्हेंबर 1956 रोजी संत गाडगे बाबांचे पंढरपूर येथे झालेले किर्तन हेच त्यांचे अखेरचे किर्तन ठरले. 

संत गाडगे महाराजांचे निधन केव्हा झाले ? 

• 20 डिसेंबर 1956 रोजी पेढी नदीच्या काठावर, वलगाव (अमरावती) येथे त्यांचे निधन झाले.

• गाडगेनगर, अमरावती येथे त्यांचे स्मारक आहे.

महाराष्ट्र शासनाने संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान केव्हा सुरू केले ? 

• गाडगेबाबा यांच्या नावाने महाराष्ट्र शासनाने 2000-01 पासून संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान राबविण्यास सुरुवात केली. 

पहिली SOUL परिषद 2025

First SOUL Conclave 2025

Subject : GS 

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) पहिल्या स्कूल ऑफ अल्टिमेट लीडरशिप कॉन्क्लेव्ह 2025 या परिषदेला खालील पैकी कोणत्या देशाचे पंतप्रधान सहभागी झाले होते ? 

1. अमेरिका

2. श्रीलंका

3. जापान

4. भूतान 

उत्तर : भूतान

बातमी काय आहे ? 

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नवी दिल्लीतील भारत मंडपम इथे आयोजित स्कूल ऑफ अल्टिमेट लीडरशिप कॉन्क्लेव्ह 2025 या परिषदेचे उद्घाटन केले.

• या कार्यक्रमाला भूतानचे पंतप्रधान त्शेरिंग तोबगे (Tshering Tobgay) हे प्रमुख वक्ते म्हणून सहभागी झाले होते.

SOUL म्हणजे काय ? 

• SOUL चा फूल फॅार्म School of Ultimate Leadership असा आहे. 

• वंशावळीने (घरानेशाहीने) नाही तर गुणवत्ता, बांधिलकी आणि लोकसेवेची आवड यांच्या जोरावर नेतृत्व पिढी तयार करणे हे या उपक्रमाचे उद्दिष्ट आहे. 

• प्रशासन, व्यवसाय, तंत्रज्ञान, क्रीडा आणि सामाजिक क्षेत्रातील व्यक्तींना प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे, ज्यामुळे भारत जागतिक महासत्ता म्हणून उदयास येईल. 

• यासाठी जागतिक दर्जाचे नेतृत्व प्रशिक्षण देण्यासाठी गुजरातमधील GIFT सिटीजवळ एक समर्पित SOUL कॅम्पस स्थापन केला जाईल.

दिल्ली चे मुख्यमंत्री कोण ? 

Who has become the Chief Minister of Delhi ? 

Subject : GS - नियुक्ती, राज्यशास्त्र - निवडणूक

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) फेब्रुवारी 2025 मध्ये झालेल्या दिल्ली विधानसभा निवडणुकीनंतर दिल्लीच्या मुख्यमंत्रीपदाची शपथ कोणी घेतली ? 

1. श्रीमती रेखा गुप्ता

2. श्री राजनाथ सिंग

3. श्रीमती स्मृती इराणी

4. श्री अरविंद केजरीवाल

उत्तर : श्रीमती रेखा गुप्ता 

बातमी काय आहे ? 

• श्रीमती रेखा गुप्ता यांनी दिल्लीच्या मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतली. 

• श्रीमती रेखा गुप्ता यांनी दिल्लीच्या 9व्या मुख्यमंत्री म्हणून शपथ घेतली.

2025 मध्ये दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत कोणत्या पक्षाने सरकार स्थापन केले ? 

• 2025 मध्ये दिल्ली विधानसभा निवडणुकीत भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) पक्षाने सरकार स्थापन केले.

• दिल्ली विधानसभेची एकूण सदस्य संख्या 70 आहे.

• 2025 च्या निवडणुकीत भाजपाने 48 जागा जिंकून सरकार स्थापन केले. 

• तर आम आदमी पार्टीने 22 जागा जिंकल्या. 

श्रीमती रेखा गुप्ता या दिल्लीच्या कितव्या महिला मुख्यमंत्री आहे ? 

• श्रीमती रेखा गुप्ता या दिल्लीच्या चौथ्या महिला मुख्यमंत्री आहे. 

• श्रीमती रेखा गुप्ता भारताच्या 18व्या महिला मुख्यमंत्री बनल्या.

दिल्लीचे पहिले मुख्यमंत्री कोण ? 

दिल्लीचे पहिले मुख्यमंत्री चौधरी ब्रह्मप्रकाश यादव होते. 

दिल्ली च्या पहिल्या महिला मुख्यमंत्री कोण ? 

सुशमा स्वराज या दिल्ली च्या पहिल्या महिला मुख्यमंत्री होत्या. 

दिल्लीच्या सर्वात जास्त काळ राहिलेले /राहिलेल्या मुख्यमंत्री कोण ?  

काँग्रेस पक्षाच्या शीला दीक्षित या दिल्लीच्या सर्वात जास्त काळ राहिलेल्या मुख्यमंत्री आहे. 

"वुमन ऑफ द इयर" 2025

TIME’s Women of the Year 2025 

Subject : GS - पुरस्कार, पर्यावरण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) टाईम मासिकाच्या "वुमन ऑफ द इयर" २०२५ च्या यादीत खालील पैकी कोणत्या भारतीय महिलेचा समावेश करण्यात आला आहे ? 

1. डॉ. पूर्णिमा देवी बर्मन

2. रोशनी नादर मल्होत्रा

3. श्रीमती निर्मला सीतारमण

4. किरण मुजुमदार

उत्तर : डॉ. पूर्णिमा देवी बर्मन (Dr Purnima Devi Barman) 

बातमी काय आहे ? 

• अलिकडेच, आसामच्या वन्यजीव जीवशास्त्रज्ञ डॉ. पूर्णिमा देवी बर्मन यांचा टाईम मासिकाच्या "वुमन ऑफ द इयर" 2025 च्या यादीत समावेश करण्यात आला आहे.

• मासिकाच्या यादीत समाविष्ट झालेल्या जगातील 13 महिलांपैकी त्या एक आहेत.

डॉ. पूर्णिमा देवी बर्मन यांना "वुमन ऑफ द इयर" 2025 च्या यादीत समावेश का करण्यात आले ? 

डॉ. पूर्णिमा देवी बर्मन यांना कोणत्या कामासाठी ओळखले जाते ? 

• डॉ. पूर्णिमा देवी बर्मन यांचा, हरगिला किंवा ग्रेटर ॲडज्युटंट स्टॉर्क (Greater Adjutant Storks) आणि त्याच्या पाणथळ अधिवासाच्या संवर्धनासाठी केलेल्या प्रयत्नांसाठी या यादीत समावेश करण्यात आला आहे.

• डॉ. बर्मन यांनी आसाममधील हरगिला पक्षी आणि त्याच्या परिसंस्थेचे संरक्षण करण्यासाठी स्थानिक लोकांना, विशेषतः महिलांना संघटित केले. 

• त्यातूनच ‘हार्गिला आर्मी’ (Hargila Army) ही संघटना उभी राहिली.

• पक्ष्यांची घरटी वाचविणे, जखमी पक्ष्यांवर उपचार करून त्यांचे पुनर्वसन करणे आणि या प्रजातीचे संवर्धन करण्यासाठी जनजागृती अशी कामे त्या संघटनेमार्फत केली जातात. 

• या कामासाठी त्यांना देशातील सर्वोच्च नारीशक्ती सन्मान (2017)

• चॅम्पियन्स ऑफ द अर्थ पुरस्कार (2022)

• तसेच ‘ग्रीन ऑस्कर’ मानला जाणारा व्हिटली पुरस्कार (2024), अशा अनेक राष्ट्रीय-आंतरराष्ट्रीय पुरस्कारांनी गौरविण्यात आले आहे.

टाईम मॅगझिन बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• टाईम मॅगझिन ही 1923 मध्ये स्थापन झालेली एक अमेरिकन मीडिया कंपनी आहे.

• न्यूयॉर्क येथील या मीडिया कंपनीची सुरुवात साप्ताहिक वृत्तपत्र म्हणून झाली. 

• ही आता एक जागतिक मल्टी-मीडिया कंपनी आहे.

आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन

International Mother Language Day 

Subject : GS - दिनविशेष

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) दरवर्षी आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन केव्हा साजरी केला जातो ? 

1. 1 फेब्रुवारी

2. 13 फेब्रुवारी

3. 18 फेब्रुवारी

4. 21 फेब्रुवारी

उत्तर : 21 फेब्रुवारी

बातमी काय आहे ? 

• 21 फेब्रुवारी रोजी आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन साजरा केला जातो. 

• 2025 मध्ये आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिनाचा 25 वा वर्धापन दिन साजरा करण्यात येत आहे. 

आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन का साजरी करण्यात येतो ? 

• जगातील विविध भाषा आणि सांस्कृतिक विविधतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि मातृभाषांबद्दल लोकांमध्ये जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 21 फेब्रुवारीला 'आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन' साजरा केला जातो.

• या दिवसाचा उद्देश भाषांचे जतन करणे, बहुभाषिक शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि भाषिक विविधतेबद्दल जागरूकता पसरवणे हे आहे.

आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन 2025 ची संकल्पना (थीम) कोणती ?  

"आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिनाचा रौप्य महोत्सवी उत्सव" ही आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन 2025 ची संकल्पना (थीम) आहे. 

" Silver Jubilee Celebration of International Mother Language Day " 

आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन 21 फेब्रुवारी रोजीच का साजरी करतात ? 

• पाकिस्तानची निर्मिती झाली तेव्हा पश्चिम पाकिस्तान आणि पूर्व पाकिस्तान म्हणजे आजचा बांग्लादेश असे दोन भाग होते. 

• तत्कालीन पाकिस्तान सरकारने भाषा धोरण लागू करून पाकिस्तानची अधिकृत भाषा म्हणून उर्दूला मान्यता दिली होती. 

• पाकिस्तान सरकारच्या या धोरणाच्या विरोधात ढाका (आजच्या बांग्लादेशाची राजधानी) विद्यापीठात विद्यार्थ्यांनी आंदोलन सुरू केले. 

• विद्यापीठातील आंदोलनावर पोलिसांनी 21 फेब्रुवारी 1952 रोजी गोळीबार केला होता. 

• आंदोलनाच्या परिणामी पाकिस्तान सरकारला नमतं घ्यावं लागले आणि बंगाली भाषेलाही मान्यता दिली गेली. 

• या बलिदानाच्या स्मरणार्थ 21 फेब्रुवारी हा दिवस आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन म्हणून साजरी करण्यात येतो.  

पहिला आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन केव्हा साजरी करण्यात आला ?

• 1999 मध्ये संयुक्त राष्ट्र शैक्षणिक, वैज्ञानिक आणि सांस्कृतिक संघटना (UNESCO) 21 फेब्रुवारी हा दिवस आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन म्हणून साजरी करण्याची घोषणा केली.  

• 21 फेब्रुवारी 2000 रोजी पहिल्यांदा आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन जगभरात साजरा केला गेला.