राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार 

National Dhanwantari Ayurveda Awards

Subject : GS - पुरस्कार, कला आणि संस्कृती

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार कोणत्या मंत्रालयाकडून दिला जातो ? 

1. संरक्षण मंत्रालय

2. आयुष मंत्रालय

3. विज्ञान आणि तंत्रज्ञान मंत्रालय

4. गृह मंत्रालय

उत्तर : आयुष मंत्रालय

बातमी काय आहे ? 

• भारत सरकारच्या आयुष मंत्रालयाने 2025 सालचा प्रतिष्ठित राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार तीन डॉक्टरांना प्रदान केला.

• केंद्रीय आयुष राज्यमंत्री(स्वतंत्र प्रभार) आणि आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण राज्यमंत्री श्री प्रतापराव जाधव यांच्या हस्ते मुंबईत झालेल्या एका कार्यक्रमात हा पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.

राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार कोणाला मिळाला ? 

पारंपरिक भारतीय औषधशास्त्राच्या क्षेत्रात असामान्य योगदान देणाऱ्या तीन नामवंत आयुर्वेद व्यावसायिकांचा आयुष मंत्रालयाने प्रतिष्ठेचा “ राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार” देऊन सन्मान केला. 

• वैद्य ताराचंद शर्मा : नामवंत नाडी वैद्य आणि लेखक

• वैद्य मायाराम उनियाल : द्रव्यगुण विज्ञानातील सुप्रसिद्ध विद्वान

• वैद्य समीर गोविंद जमदग्नी : विश्व व्याख्यानमाला राष्ट्रीय परिषदेचे संस्थापक

राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्काराचे स्वरुप : 

• स्मृतिचिन्ह, भगवान धन्वंतरींची मूर्ती असलेली ट्रॉफी आणि 5 लाख रुपये रोख असे या पुरस्काराचे स्वरुप आहे.  

राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार कोणत्या मंत्रालयाकडून दिला जातो ? 

राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार कोणाला देण्यात येतो ? 

• राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कारांची गाथा परंपरा, उत्कृष्टता आणि दूरदृष्टीची आहे.

• राष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कारांराष्ट्रीय धन्वंतरी आयुर्वेद पुरस्कार भारत सरकारच्या आयुष मंत्रालयाकडून देण्यात येतो.  

• हा पुरस्कार, आयुर्वेदाला आपले जीवन समर्पित करणाऱ्या दिग्गजांच्या कार्याचा गौरव करण्यासाठी देण्यात येतात.

आयुर्वेद म्हणजे काय ? 

What is Ayurveda ? 

• आयुर्वेद ही भारतातील प्राचीन औषधी संस्था आहे. 

• आयुर्वेद, भारतातील एक स्वदेशी प्राचीन वैद्यकीय शास्त्र आहे जे 5000 वर्षांहून अधिक जुने आहे. 

• आयुर्वेद हे अथर्ववेदाचा एक उपवेद मानले जाते.

• आयुर्वेद ही भारत सरकारद्वारे मान्यताप्राप्त औषध प्रणालींपैकी एक आहे.

• आयुर्वेद हा शब्द 'आयुः' आणि 'वेद' या दोन संस्कृत शब्दांपासून बनलेला आहे.

• आयुः चा अर्थ 'जीवन' आणि वेद शब्दाचा अर्थ 'विज्ञान' असा होतो.

• अशाप्रकारे, आयुर्वेद म्हणजे 'जीवनाचे विज्ञान' (Science of Life).

• ते शरीर, मन, आत्मा आणि पर्यावरण यांच्यातील संतुलनावर भर देते.

• आयुर्वेद आहार, औषधी वनस्पती, मालिश, योग, ध्यान आणि अंतर्गत शुद्धीकरण यासारख्या पद्धती वापरतो.

• यात नाडी, जीभ, डोळे आणि शारीरिक स्वरूप तपासण्यासारख्या तंत्रांचा वापर केला जातो.

आयुर्वेदाचे देवता भगवान धन्वंतरी : 

• भारतीय पौराणिक श्रद्धेमध्ये भगवान धन्वंतरी यांना आरोग्य, औषध आणि आयुर्वेदाचे देव मानले जाते. 

• भगवान धन्वंतरी हे रोगांचा नाश करणारे आणि आरोग्य देणारे देव विष्णूच्या अवतारांपैकी एक मानला जातो.

• आरोग्य देवता भगवान धन्वंतरी हे समुद्रमंथनावेळी अमृत कलश घेऊन अवतरले अशी पौराणिक कथा आहे.

राष्ट्रीय आयुर्वेद दिन केव्हा असतो ? 

• भगवान धन्वंतरी यांचा जन्मदिवस म्हणजे दिवाळी चा धनतेरस हा दिवस “राष्ट्रीय आयुर्वेद दिन” म्हणून साजरी केला जातो.

नयनामृतम 2.0 म्हणजे काय ? 

What is Nayanamritham 2.0 ?

Subject : GS - सरकारी योजना, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान - रोग आणि आजार

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 'नयनामृतम 2.0' हा जगातील पहिला सरकारी AI-संचालित डोळ्यांची तपासणी कार्यक्रम कोणत्या राज्य सरकारचा उपक्रम आहे ? 

1. महाराष्ट्र

2. तामिळनाडू

3. आंध्र प्रदेश

4. केरळ

उत्तर : केरळ

बातमी काय आहे ? 

• केरळ सरकारने कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) सहाय्यित दीर्घकालीन डोळ्यांच्या आजारांची तपासणी कार्यक्रम 'नयनामृतम 2.0' सुरू केला आहे.

• हा केरळ सरकारने सुरू केलेला हा जगातील पहिला सरकारी AI संचालित डोळ्यांची तपासणी कार्यक्रम आहे.

'नयनामृतम 2.0' कार्यक्रमाबद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

• केरळ सरकारने रेमिडिओ हेल्थ-टेक कंपनीच्या सहकार्याने नयनामृतम 2.0 हा उपक्रम सुरू केला आहे. 

• केरळ सरकार डोळ्यांच्या आजाराच्या तपासणीसाठी कृत्रिम बुद्धिमत्ता म्हणजे च Artificial Intelligence (AI) चा वापर करणारी जगातील पहिली सार्वजनिक आरोग्य प्रणाली ठरली आहे.

• त्याची पहिली आवृत्ती कुटुंब आरोग्य केंद्रांमध्ये मधुमेह रेटिनोपॅथीच्या तपासणीवर केंद्रित होती.

• नयनामृतम 2.0 मुळे डायबेटिक रेटिनोपॅथी (Diabetic Retinopathy) सोबत काचबिंदू (Glaucoma) आणि वयोमानानुसार होणारे मॅक्युलर डिजनरेशन (Age-related Macular Degeneration) सारखे आजार ओळखणे देखील शक्य होईल.

नयनामृतम 2.0 चे उद्दिष्ट काय आहे ? 

• सुरुवातीच्या टप्प्यातच गंभीर डोळ्यांचे आजार शोधणे आहे. 

• उच्च-जोखीम असलेल्या डोळ्यांचे आजार लवकर ओळख आणि योग्य उपचार प्रदान करणे.

• टाळता येण्याजोगे अंधत्व कमी करणे.

• हे नयनामृतम 2.0 उपक्रमाचे उद्दिष्ट्ये आहे. 

डोळ्यांचे आजार : 

वयोमानानुसार होणारे मॅक्युलर डिजनरेशन (Age-related Macular Degeneration) म्हणजे काय ? 

• आपल्या डोळ्यांच्या पडद्याला रेटिना असं म्हणतात. त्यावर मॅक्युला नावाचा छोटा बिंदू असतो. 

• वयोमानानुसार रेटीना आतून हळूहळू झिजू लागतो, पर्यायानं मॅक्युला देखील झिजू लागतो. 

• त्यामुळे रेटिना आणि मॅक्युलाचे कार्यान्वयन बिघडते. 

• त्यामुळे यामुळे रुग्णाला वाचण्यात, लिहिण्यात, चेहरे ओळखण्यात आणि स्पष्टपणे पाहण्यात अडचण येते.

• तसेच दृष्टी कमी होत जाते. 

काचबिंदू (Glaucoma) म्हणजे काय ? 

• डोळ्याच्या नेत्रगोलातील दाब वाढल्याने डोळ्याच्या ऑप्टिक नर्व्ह म्हणजे डोळ्यापासून मेंदूला जोडणार्‍या मुख्य मज्जातंतूला हानी पोहचते. त्यामुळे व्यक्तीची दृष्टी हळू-हळू अधू होऊ लागते.

• डोळ्यांच्या अशा परिस्थितीला काचबिंदू म्हणतात. 

• जर काचबिंदूचे वेळेत निदान झाले नाही तर कायमचे अंधत्व देखील येऊ शकते.

डायबेटिक रेटिनोपॅथी (Diabetic Retinopathy) म्हणजे काय ? 

• मधुमेहामुळे डोळ्यांवर परिणाम होऊन जी स्थिती निर्माण होते त्याला डायबेटिक रेटिनोपॅथी असे म्हणतात. 

• डोळ्याच्या मागील बाजूस प्रकाश-संवेदनशील उतीमधील रक्तवाहिन्यांना नुकसान पोहोचल्याने असे होते.

आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिप कोणी जिंकली ? 

2025 Asian Snooker Championship

Subject : GS - खेळ

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 2025 ची आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिप कोणी जिंकली ? 

1. सौरव कोठारी 

2. ब्रिजेश दमाणी 

3. अमीर सरकोश

4. पंकज अडवाणी

उत्तर : पंकज अडवाणी (Pankaj Advani) 

2025 ची आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिपचे आयोजन कोठे करण्यात आले ? 

• 2025 आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिपचे आयोजन आशियाई बिलियर्ड्स स्पोर्ट्स कॉन्फेडरेशनने केले होते.

• 2025 आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिप स्पर्धा, कतार देशाची राजधानी दोहा येथे आयोजित करण्यात आली होती.  

2025 ची आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिप कोणी जिंकली ? 

• भारताचा पंकज अडवाणीने 2025 च्या आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिपच्या पुरुष गटाचे विजेतेपद जिंकले.

• पंकज अडवाणी यांनी अंतिम फेरीत इराणच्या अमीर सरकोशचा पराभव केला.

• पंकज अडवाणीने आशियाई स्नूकर चॅम्पियनशिपमध्ये आपले 14 वे विजेतेपद जिंकले.

• पंकज अडवाणी यांच्या नावावर आता 9 आशियाई बिलियर्ड्स जेतेपदे आहेत आणि 5 आशियाई स्नूकर जेतेपदे आहेत. 

नोट : अलिकडेच श्री पंकज अडवाणी यांनी 91 वी बिलियर्ड्स आणि स्नूकर राष्ट्रीय अजिंक्यपद स्पर्धा सुद्धा जिंकली आहे. 

श्री पंकज अडवाणी बद्दल : 

• पंकज अडवाणी हा एक आघाडीचा भारतीय स्नूकर आणि बिलियर्ड्स खेळाडू आहे.

• 2003 मध्ये श्री पंकज अडवाणी यांनी सिनियर स्नूकर चॅम्पियनशिप जिंकली.

• केवळ १७ व्या वर्षी ही चॅम्पियनशिप जिंकून श्री पंकज अडवाणी सर्वात तरुण राष्ट्रीय स्नूकर चॅम्पियन बनले.

• श्री पंकज अडवाणीने जागतिक बिलियर्ड्स स्पर्धेत 17 सुवर्णपदके जिंकली आहेत.

पुरस्कार : 

श्री पंकज अडवाणी यांना

• 2004 मध्ये अर्जुन पुरस्कार 

• 2006 मध्ये राजीव गांधी क्रीडारत्न पुरस्कार

• 2009 मध्ये पद्मश्री पुरस्कार

• 2018 मध्ये पद्मभूषण पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाचा स्थापना दिन

Foundation Day of the Employees’ State Insurance Corporation

Subject : GS - दिनविशेष, राज्यशास्त्र - वैधानिक संस्था

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाची (ESIC) स्थापना केव्हा करण्यात आली ? 

1. 1952

2. 1965

3. 1974

4. 1988

उत्तर : 1952

बातमी काय आहे ? 

केंद्रीय कामगार व रोजगार आणि युवा व्यवहार व क्रीडा मंत्री डॉ. मनसुख मांडविया यांनी, 24 फेब्रुवारी 2025 रोजी नवी दिल्ली येथे दोन दिवसीय सामाजिक न्यायावरील प्रादेशिक संवाद तसेच कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाच्या 74 व्या स्थापना दिनाच्या कार्यक्रमाचे उद्घाटन केले.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाच्या 74 व्या स्थापना दिना बद्दल परीक्षेसाठी IMP वनलाईनर पॉईंट्स : 

Employees’ State Insurance Corporation : 

• आंतरराष्ट्रीय कामगार संघटनेचे (ILO) महासंचालक श्री. गिल्बर्ट एफ. हौंगबो (Mr. Gilbert F. Houngbo) कार्यक्रमासाठी उपस्थित होते. 

• उद्घाटन सत्रात ई-श्रम मोबाईल ॲप्लिकेशन आणि प्रकाशने यासारख्या प्रमुख उपक्रमांचे अनावरण करण्यात आले.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाची स्थापना केव्हा करण्यात आली ? 

• 24 फेब्रुवारी 1952 रोजी कर्मचारी राज्य विमा महामंडळाची स्थापना करण्यात आली.

• हे महामंडळ कर्मचारी राज्य विमा कायदा, 1948 (Employees' State Insurance Act, 1948) अंतर्गत स्थापन केलेली एक वैधानिक संस्था आहे.

• हे महामंडळ भारत सरकारच्या कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाच्या ( Ministry of Labour and Employment) अंतर्गत काम करते.

कर्मचारी राज्य विमा महामंडळ काय काम करते ? 

• कर्मचारी राज्य विमा महामंडळ भारतातील सर्वसमावेशक सामाजिक सुरक्षा योजनेच्या अंमलबजावणीत महत्त्वाची भूमिका बजावते.

• हे महामंडळ कामगार आणि त्यांच्या कुटुंबियांसाठी वैद्यकीय सेवा, प्रसूती लाभ आणि आर्थिक संरक्षण प्रदान करत आहे.

Majorana 1 म्हणजे काय ? 

What is Majorana 1 ? 

Subject : GS - विज्ञान आणि तंत्रज्ञान - Computer

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) मजोराना 1, (Majorana 1) ही क्वांटम कॉम्प्युटिंग चिप खालील पैकी कोणत्या कंपनीने तयार केली आहे ?

1. गुगल (Google)

2. नासा (NASA) 

3. ॲपल (Apple)

4. माइक्रोसॉफ़्ट (Microsoft)

उत्तर : माइक्रोसॉफ़्ट (Microsoft)

बातमी काय आहे ? 

अलिकडेच, मायक्रोसॉफ्टने, मजोराना 1, (Majorana 1) ही अभूतपूर्व क्वांटम कॉम्प्युटिंग चिप, सादर केली आहे, जी क्वांटम तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक महत्त्वपूर्ण झेप आहे.

कोणी बनवली मजोराना 1 क्वांटम चिप ? 

• अमेरिकेतील आघाडीची टेक कंपनी मायक्रोसॉफ्टने एक नवीन क्वांटम चिप मजोराना 1 (Majorana 1) लाँच केली आहे. 

• ही चिप व्यावहारिक क्वांटम संगणनाच्या विकासाला गती देऊ शकते. 

• कंपनीचा दावा आहे की हे जगातील पहिले क्वांटम प्रोसेसिंग युनिट (QPU) आहे जे टोपोलॉजिकल कोरवर बांधले गेले आहे. 

• त्याला त्याची शक्ती पदार्थाच्या नव्याने सापडलेल्या अवस्थेतून मिळते.

टोपोकंडक्टर (Topoconductors) म्हणजे नेमकं काय ?  

Majorana 1 चिप एवढी विशेष का आहे ? 

• मायक्रोसॉफ्टने तयार केलेल्या मजोराना 1 चिप मध्ये पहिल्यांदाच वापरल्या जाणाऱ्या टोपोकंडक्टरचा वापर (टोपोलॉजिकल सुपरकंडक्टर) केला आहे.

• टोपोकंडक्टर हा पदार्थाचा एक विशेष वर्ग आहे जो पदार्थाची पूर्णपणे नवीन अवस्था निर्माण करू शकतो.

• घन, द्रव किंवा वायू नसून टोपोलॉजिकल ही एक अवस्था आहे. 

• ही चिप इंडियम आर्सेनाइड (एक अर्धवाहक) आणि ॲल्युमिनियम (एक सुपरकंडक्टर) पासून बनवली जाते.

• ज्याप्रमाणे सेमीकंडक्टर्सनी आधुनिक इलेक्ट्रॉनिक्स सक्षम केले, त्याचप्रमाणे टोपोकंडक्टर्स स्केलेबल क्वांटम सिस्टमसाठी मार्ग मोकळा करतात, ज्यामुळे जटिल औद्योगिक आणि सामाजिक आव्हाने सोडवण्यासाठी दशलक्ष क्यूबिट्सपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता असते.

क्वांटम चीप म्हणजे काय ? 

• आपण कॉम्प्युटरमध्ये जे काही टाईप करतो जसे की शब्द, आकडे यांसारख्या सगळ्याचं कॉम्प्युटरच्या या बिट्सच्या भाषेत रूपांतर केलं जातं. आणि स्टोअर केलं जातं. यालाच म्हणतात कॉम्प्युटरची बायनरी सिस्टीम.

• या बिट्सची भाषा असते 0 आणि 1 ची. 

• रेगुलर चीप मध्ये BITS झिरो किंवा वन असतात. म्हणजे एक तर झिरो असेल नाही तर वन असेल.

• परंतु क्युबिट हा 0 किंवा 1 किंवा एकाच वेळी 0 आणि 1 दोन्ही असू शकतो. 

• क्वांटम कॉम्प्युटरमधले हे क्युबिट्स एकमेकांसोबत इंटरॅक्ट करतात. त्यामुळे कमी क्युबिट्समध्ये भरपूर माहिती साठवली जाऊ शकते. आणि ती माहिती अधिक वेगाने प्रोसेस केली जाऊ शकते.

नोट : 

• क्वांटम कॉम्प्युटिंगसाठीची मजोराना 1, (Majorana 1) ही माइक्रोसॉफ़्ट (Microsoft) या कंपनीने बनवली आहे. 

• तर विलो (Willow) नावाची चिप गुगल (Google) या कंपनीने बनवली आहे. 

15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा

15th All India Police Commando Competition 

Subject : GS - पुरस्कार, संरक्षण

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) 15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धेत प्रथम क्रमांक कोणी पटकावला ? 

1. महाराष्ट्र पोलीस

2. केंद्रीय राखीव पोलीस दल

3. सीमा सुरक्षा दल  

4. भारत तिबेट सीमा पोलीस दल

उत्तर : महाराष्ट्र पोलीस

15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा कोठे आयोजित करण्यात आली ?

• 15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा केंद्रीय राखीव पोलीस दलाच्या (CRPF) गुरुग्राम ग्रुप सेंटरमध्ये आयोजित करण्यात आली होती.

• या वर्षी, केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दल (Central Armed Police Forces) आणि राज्य पोलिस दलातील (State Police) ४४ राजपत्रित अधिकाऱ्यांसह ६६३ कर्मचाऱ्यांच्या २१ संघांनी स्पर्धेत भाग घेतला.

15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धेत प्रथम क्रमांक कोणी पटकावला ?

• महाराष्ट्र पोलीसांनी देशातील सर्वोत्तम कमांडोंमध्ये आयोजित 15 वी अखिल भारतीय पोलीस कमांडो स्पर्धा (AIPCC) जिंकत प्रथम क्रमांक पटकावला.

• (BSF) सीमा सुरक्षा दला ने दुसरा क्रमांक पटकावला.

• (ITBP) भारत तिबेट सीमा पोलीस दला ने तिसरा क्रमांक पटकावला. 

स्वतंत्र स्नायपर स्पर्धेत सुवर्णपदक, रौप्य आणि कांस्यपदक कोणी जिंकले ? 

1. NSG ने सुवर्णपदक जिंकले,
2. महाराष्ट्राने रौप्य पदक जिंकले,
3. तर राजस्थानने कांस्यपदक जिंकले.

राष्ट्रसंत गाडगे महाराज जयंती

Rashtrasant Gadge Maharaj Jayanti

" देव दगडात नाही माणसात आहे " हा विचार समाजात रुजवणाऱ्या राष्ट्रसंत गाडगेबाबा यांना जयंती दिनी विनम्र अभिवादन 🙏💐💐

Subject : GS - इतिहास - संत, महाराष्ट्रातील समाजसुधारक

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) संत गाडगे महाराजांनी काही वाईट सामाजिक रूढींच्या विरोधात प्रचार करण्यासाठी _____ हे जनसंवादाचे पारंपारिक माध्यम वापरले. 

(MPSC 2017) 

1. आख्यान

2. आरती

3. कथा

4. कीर्तन

उत्तर : कीर्तन

संत गाडगे महाराजांचा जन्म कोठे झाला ?

• गाडगे महाराजांचा जन्म 23 फेब्रुवारी 1876 मध्ये अमरावती जिल्ह्यातील शेणगाव येथे झाला.

संत गाडगे महाराजांचे मूळ नाव काय ? 

(सरळसेवा भरती, रायगड पोलीस भरती 2017) 

• संत गाडगे महाराजांचे मूळ नाव डेबूजी झिंगराजी जानोरकर होते.

• अंगावर फाटकी गोधडी आणि हातात गाडगे असल्यामुळे लोकांमध्ये ते ‘ गोधडे महाराज ’ किंवा ‘ गाडगे महाराज ’ म्हणूनच प्रसिद्ध आहेत.

• ते ज्या गावात जात तो गाव झाडून स्वच्छ करीत. 

• सार्वजनिक स्वच्छता, अंधश्रद्धा निर्मूलन ही तत्त्वे समाजात रुजविण्यासाठी त्यांनी स्वतः सातत्याने प्रयत्‍न केले.

समाजसुधारणेसाठी कीर्तनाचे माध्यम : 

• समाजसुधारणेसाठी व लोकशिक्षणासाठी त्यांनी कीर्तनाचे माध्यम प्रभावीपणे वापरले.

• ‘ चोरी करू नये, कर्ज काढून चैन करू नये, दारू पिऊ नये, देवापुढे पशूंचा बळी देऊ नये ’, अशा प्रकारचा उपदेश ते आपल्या कीर्तनांतून मार्मिक उदाहरणे देऊन करीत.

• त्यांनी मानवतेची सेवा आणि सहानुभूती यासारख्या मूल्यांवर जोर दिला.

• आपल्या कीर्तनांदरम्यान त्यांनी लोकांना अंधश्रद्धा आणि रूढींविरुद्ध प्रबोधन केले.

• महाराष्ट्रात सर्वत्र तसेच गुजरात, कर्नाटक व आंध्र प्रदेशाच्या काही भागांत त्यांनी गावोगाव कीर्तने करून लोकजागृती केली. 

• गाडगेबाबा यांनी त्यांच्या काळात समाजप्रबोधनाबरोबरच राज्यातील प्रमुख शहरांत व तीर्थक्षेत्री धर्मशाळा, आश्रमशाळा, नद्यांना घाट, पाणपोया, गोरक्षण, अंध-अपंगांसाठी सदावर्त, मुलांसाठी शाळा-कॉलेज व वसतिगृहे बांधून सर्वसामान्य जनतेची राहण्याची सोय केली. 

संत गाडगे महाराजांचे शेवटचे किर्तन कोणत्या ठिकाणी झाले ? 

• 14 नोव्हेंबर 1956 रोजी संत गाडगे बाबांचे पंढरपूर येथे झालेले किर्तन हेच त्यांचे अखेरचे किर्तन ठरले. 

संत गाडगे महाराजांचे निधन केव्हा झाले ? 

• 20 डिसेंबर 1956 रोजी पेढी नदीच्या काठावर, वलगाव (अमरावती) येथे त्यांचे निधन झाले.

• गाडगेनगर, अमरावती येथे त्यांचे स्मारक आहे.

महाराष्ट्र शासनाने संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान केव्हा सुरू केले ? 

• गाडगेबाबा यांच्या नावाने महाराष्ट्र शासनाने 2000-01 पासून संत गाडगेबाबा ग्राम स्वच्छता अभियान राबविण्यास सुरुवात केली. 

पहिली SOUL परिषद 2025

First SOUL Conclave 2025

Subject : GS 

सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न

प्रश्न) पहिल्या स्कूल ऑफ अल्टिमेट लीडरशिप कॉन्क्लेव्ह 2025 या परिषदेला खालील पैकी कोणत्या देशाचे पंतप्रधान सहभागी झाले होते ? 

1. अमेरिका

2. श्रीलंका

3. जापान

4. भूतान 

उत्तर : भूतान

बातमी काय आहे ? 

• पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नवी दिल्लीतील भारत मंडपम इथे आयोजित स्कूल ऑफ अल्टिमेट लीडरशिप कॉन्क्लेव्ह 2025 या परिषदेचे उद्घाटन केले.

• या कार्यक्रमाला भूतानचे पंतप्रधान त्शेरिंग तोबगे (Tshering Tobgay) हे प्रमुख वक्ते म्हणून सहभागी झाले होते.

SOUL म्हणजे काय ? 

• SOUL चा फूल फॅार्म School of Ultimate Leadership असा आहे. 

• वंशावळीने (घरानेशाहीने) नाही तर गुणवत्ता, बांधिलकी आणि लोकसेवेची आवड यांच्या जोरावर नेतृत्व पिढी तयार करणे हे या उपक्रमाचे उद्दिष्ट आहे. 

• प्रशासन, व्यवसाय, तंत्रज्ञान, क्रीडा आणि सामाजिक क्षेत्रातील व्यक्तींना प्रशिक्षण देण्यात येणार आहे, ज्यामुळे भारत जागतिक महासत्ता म्हणून उदयास येईल. 

• यासाठी जागतिक दर्जाचे नेतृत्व प्रशिक्षण देण्यासाठी गुजरातमधील GIFT सिटीजवळ एक समर्पित SOUL कॅम्पस स्थापन केला जाईल.