चालू घडामोडी 26, फेब्रुवारी 2025 | स्वातंत्र्यवीर सावरकर पुण्यतिथी | Swatantryaveer Vinayak Damodar Savarkar
स्वातंत्र्यवीर सावरकर पुण्यतिथी
Swatantryaveer Vinayak Damodar Savarkar
भारत मातेचे थोर सुपुत्र, भारतीय स्वातंत्र्याच्या प्राप्तीसाठी सशस्त्र क्रांतीचा पुरस्कार करणारे थोर देशभक्त, साहित्यिक आणि समाजसुधारक स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांना पुण्यतिथी दिनी विनम्र अभिवादन 🙏💐💐
Subject : GS - दिनविशेष, इतिहास - आधुनिक भारताचा इतिहास, क्रांतीकारक, समाजसुधारक
सरळसेवा, रेल्वे, तलाठी, वनरक्षक, पोलीस भरती, अग्निवीर , SSC GD, MPSC, UPSC परीक्षेसाठी विचारलेले / संभाव्य महत्त्वपूर्ण प्रश्न
प्रश्न) ------- संस्था क्रांतिकारी राष्ट्रवादाशी संबंधित होती.
(MPSC, STI 2016, अहमदनगर पोलीस भरती 2017)
1. बॉम्बे असोसिएशन
2. होमरूल
3. अभिनव भारत
4. लँड होल्डर्स असोसिएशन
उत्तर : अभिनव भारत
स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर यांचा जन्म कोठे झाला ?
(सरळसेवा भरती, नाशिक ग्रामीण पोलीस चालक भरती 2023)
• स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर यांचा जन्म 28 मे 1883 ला नाशिक जवळच्या भगूर येथे झाला.
• सावरकरांचे शिक्षण भगूर, नासिक, पुणे आणि मुंबई येथे एल्एल्.बी.(L.L.B) पर्यंत झाले.
• पुढे ‘बॅरिस्टर’ ही पदवी त्यांनी लंडनला जाऊन घेतली.
स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकरांनी कोण कोणत्या संस्था स्थापन केल्या ?
• त्यांनी 1899 मध्ये लहान वयातच 'राष्ट्रभक्त समूह' ही गुप्त संघटना स्थापन केली.
• 1 जानेवारी 1900 रोजी मित्रमेळा ही संघटना स्थापन केली.
• 1904 रोजी मित्रमेळा या संघटनेचे रूपांतर अभिनव भारत संघटने मध्ये करण्यात आले.
• 1906 मध्ये बॅरिस्टर होण्यासाठी ते लंडनला गेले.
• लंडनमध्ये स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर यांनी 'फ्री इंडिया सोसायटी' स्थापन केली.
• फ्री इंडिया सोसायटी' च्या माध्यमातून लंडनमध्ये शिकायला येणाऱ्या वेगवेगळ्या देशातील विद्यार्थ्यांमार्फत भारताच्या स्वातंत्र्याचा प्रश्न जगासमोर मांडणं, तिथल्या भारतीयांना क्रांतिकार्यासाठी प्रवृत्त केले.
• स्वातंत्र्यवीर सावरकर हे 20व्या शतकातील भारताचे पहिले लष्करी धोरणात्मक व्यवहार तज्ञ होते, ज्यांनी देशाला एक मजबूत संरक्षण आणि राजनैतिक सिद्धांत दिला.
खटला आणि शिक्षा :
• 1909 मध्ये मोर्ले-मिंटो सुधारणांविरुद्ध सशस्त्र बंडाचा कट रचल्याच्या आरोपाखाली स्वातंत्र्यवीर सावरकरांना अटक करण्यात आली.
• 1910 मध्ये इंडिया हाऊस या क्रांतिकारी गटाशी संबंध असल्याबद्दल त्यांना अटक झाली.
• अनंत कान्हेरे ह्यांनी नाशिकचा जिल्हाधिकारी जॅक्सन ह्याला गोळ्या घालून ठार केले यासाठीचे पिस्तुले सावरकरांनी धाडली होती. असा आरोप स्वातंत्र्यवीर सावरकरांवर लावला गेला.
• या खटल्यांनंतर, स्वातंत्र्यवीर सावरकरांना दोषी ठरवण्यात आले आणि त्यांना 50 वर्षांच्या कारावासाची शिक्षा सुनावण्यात आली, ज्याला काळ्या पाण्याची शिक्षा असेही म्हणतात.
• " पन्नास वर्षे ब्रिटिश राज्य तोवर टिकेल तर ना " हे उद्गार यावेळी स्वातंत्र्यवीर सावरकरांनी काढले. (ठाणे पोलीस 2021)
• 1911 मध्ये त्यांना अंदमान आणि निकोबार बेटे येथील सेल्युलर जेलमध्ये पाठवण्यात आले.
स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकरांचे सामाजिक कार्य :
(MPSC, PSI 2014)
• अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी त्यांनी सहभोजन, सहपूजन, हळदीकुंकू समारंभ साजरे केले.
• अस्पृश्यांच्या मुलांना शाळेत प्रवेश मिळवून दिला, त्यांना इतर मुलांच्या बरोबरीनं बसता येऊ लागलं.
• अस्पृश्यांसाठी त्यांनी गादीचे कारखाने, वाजंत्री (बॅंड) पथकं, उपाहारगृह सुरु केली.
• अनेक आंतरजातीय विवाह लावले.
• धर्मांतर केलेले हिंदूंना परत हिंदू धर्मात घेण्यासाठी शुद्धीकरण चळवळ राबवली.
• सावरकरभक्त भागोजीशेठ कीर यांनी रत्नागिरीत बांधलेल्या पतितपावन मंदीरात अस्पृश्यांना नुसता मंदीर प्रवेशच नाही तर गाभाऱ्यात जाऊन पूजा करण्याचा मान मिळाला.
स्वातंत्र्यवीर सावरकर हे हिंदू महासभेचे अध्यक्ष कोणत्या वर्षी होते ?
स्वातंत्र्यवीर सावरकर 1937 ते 1943 पर्यंत हिंदू महासभेचे अध्यक्ष होते.
मृत्यू :
26 फेब्रुवारी 1966 या दिवशी स्वातंत्र्यवीर विनायक दामोदर सावरकर नावाचा धगधगता अंगार शांत झाला.
स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांनी लिहिलेल्या साहित्यांपैकी काही प्रमुख साहित्य :
• सागरा प्राण तळमळला (कविता)
• हे हिन्दु नृसिंहा प्रभो शिवाजी राजा
• जयोस्तुते
• माझी जन्मठेप (आत्मचरित्र)
• भारतीय इतिहासातील सहा सोनेरी पाने (ग्रंथ)
• 1857 चे स्वातंत्र्यसमर (The Indian War of Independence, 1857)
• हिंदुत्व : हिंदू कोण ? (Hindutva: Who Is a Hindu?)
